انواع سرطان‌ و راه‌های پیشگیری از ابتلا به این بیماری

مجتبی عمادی دانشیار ژنتیک دانشگاه با بیان اینکه می‌توان سرطان را از لحاظ نوع شکل‌گیری به دو دسته تقسیم‌بندی کرد، اظهار کرد: در نوع نخست، سلول‌های سرطانی می‌توانند خودشان را به تعداد زیاد تولید کنند و در نوع دوم، سلول‌های سرطانی به بافت‌های اطراف هجوم برده و در نهایت از طرق مختلف به بخش‌های دیگر بدن سرایت می‌کنند که به نوع دوم دگرنشست می‌گویند.

وی با اشاره به اینکه تومورهای بدخیم به‌عنوان سرطان شناخته می‌شوند، افزود: دو نوع نحوه تشکیل سلول‌های سرطانی که در بالا ذکر شد، ویژگی تومورهای بدخیم است، تومورهای خوش‌خیم مانند زگیل‌ها هستند و تعداد سلول‌های درگیر در این نوع تومورها به تعداد محدود است و خصوصیات تومورهای بدخیم به ندرت در انواع خوش‌خیم دیده می‌شود.

دانشیار گروه ژنتیک دانشگاه شهرکرد با بیان اینکه سرطان‌ها به‌عنوان بیماری ژنتیکی شناخته می‌شوند، گفت: بین پنج تا ۱۰ درصد از سرطان‌ها می‌توانند ارثی و خانوادگی باشند و حدود ۸۰ درصد سرطان‌ها تک‌گیر هستند بدین معنا که تنها یک عضو خانواده را درگیر می‌کند، یعنی جزء سرطان‌های ارثی و خانوادگی شناخته نمی‌شوند.

عمادی با بیان اینکه زمانی‌که سرطانی ارثی باشد یعنی این دسته از سرطان‌ها در یک خانواده نسبت به خانواده‌های دیگر بیشتر دیده می‌شود، ادامه داد: در سرطان‌های ارثی امکان اینکه بتوان الگوی توارثی خاص را برای آن مشخص کرد، وجود دارد، برای مثال آیا یک نوع سرطان در همه نسل‌های یک خانواده منتقل می‌شود یا خیر و یا تنها در نسل خاصی دیده می‌شود؟ این الگوها در ژنتیک تحت عنوان اوتوزومان غالب یا اتوزومان مغلوب دسته‌بندی می‌شوند.

وی با اشاره به انواع سرطان خانوادگی، تصریح کرد: تفاوت این نوع سرطان با نوع ارثی این است که این نوع سرطان، سلول‌های سرطانی در خانواده و نسل‌های بعد تکرار می‌شود، اما اینکه بتوان چه الگوی توارثی را به آن نسبت داد، سخت است.

دانشیار گروه ژنتیک دانشگاه شهرکرد با بیان اینکه نشانه‌هایی برای تفاوت قائل شدن بین سرطان خانوادگی و ارثی وجود دارد، اضافه کرد: مثلا زمانی که تعداد زیادی از یک مدل سرطان در یک خانواده دیده می‌شود، آن سرطان ارثی است و یا اگر سرطانی که مثل سرطان روده که در سن بالا خود را نشان می‌دهد، در سن پایین، بروز پیدا کند، نشان‌دهنده ارثی بودن آن است.

عمادی افزود: در اعضایی مانند چشم، کلیه و پستان که حالت جفت دارند، اگر سرطان همزمان در هر دو جفت خود را نشان دهد و یا در یک خانواده یک خواهر و یک برادر به یک مدل سرطان مبتلا شوند، نشان‌دهنده ارثی بودن سرطان است.

وی خاطرنشان کرد: اگر سرطانی که مربوط به یک جنس است، در جنس مخالف مشاهده شود، نشان‌دهنده ارثی بودن سرطان است، مثلا یک مرد مبتلا به سرطان پستان شود.

عضو هیات علمی دانشگاه شهرکرد با بیان اینکه در سرطان‌های ارثی و خانوادگی، تغییرات ژن می‌تواند از والدین به فرزندان و به نسل‌های پیاپی منتقل شود، گفت: چنان‌ چه تست‌های ژنتیکی در افراد خانواده انجام بگیرد، می‌توان از رویه‌های پیشگیری استفاده کرد، مثلا در سرطان پستان اگر مشخص شود دختری، مادر یا مادربزرگ وی مبتلا به این سرطان بوده‌اند، عملیات پیشگیری از بروز این سرطان در آن فرد باید انجام شود.

عمادی چهار سرطان شایع را در ایران به‌ترتیب، سرطان پستان در بانوان، پروستات در آقایان و سرطان معده و روده در هر دو جنس عنوان و بیان کرد: از لحاظ مرگ‌ومیر با سرطان در کشور، بیشترین سرطان‌ها به معده، شش، پستان و پروستات اختصاص دارند.

وی تاکید کرد: همه انواع سرطان‌ها یعنی ارثی، خانوادگی و تک‌گیر، جزو بیماری‌های ژنتیکی تقسیم‌بندی می‌شوند و عمده سرطان‌ها تک‌گیر بوده، یعنی تنها در یک عضو خانواده رخ می‌دهند و نقش عوامل محیطی در این نوع سرطان بسیار موثر است.

دانشیار گروه ژنتیک دانشگاه شهرکرد با بیان اینکه سرطان یک بیماری چند فاکتوری است، گفت: قطعا سبک زندگی در بروز سرطان موثر است، داشتن وزن مناسب، انجام فعالیت فیزیکی در هفته، مصرف میوه و سبزی، دریافت مواد معدنی و ویتامین D، خوردن گوشت سفید، شیردهی در مادران و استفاده از ادویه‌جات در کاهش ابتلا به سرطان نقش دارند.

عمادی خاطرنشان کرد: اضافه‌ وزن، رژیم غذایی غربی، خوردن گوشت قرمز به‌ میزان زیاد، مصرف مواد شیرین مانند نوشابه‌ها، کمبود ویتامین D، نوشیدن مواد الکلی، استعمال سیگار، وجود آرسنیک در آب آشامیدنی، آلودگی هوا، مصرف قرص‌های ضد بارداری، هپاتیت B و C، ویروس هلیکوباکترپیلوری و ویروس HBV ( زگیل تناسلی) در ابتلا به سرطان در افراد نقش دارند.

منبع: ایسنا

4167