اسلام در اسپانیا؛ برشلونه، قرطبه، غرناطه و اشبیلیه

شعر نو اسپانیایی با لورکا، ادبیات با سروانتس، موسیقی با خولیو ایگلسیاس خوانده می‌شود و پرفورمنس اُپرایی هم به نام پلاسیدو دومینگو گره خورده است؛ درحالی‌که این کشور موسوم به آندلس طی 8قرن، تلاءلو فرهنگ، هنر و فلسفه اسلامی و جزئی از خلافت اسلامی بوده و در علم نجوم، طب، ریاضیات، شیمی و کشاورزی بر اروپای تاریک قرون وسطی پرتو می‌افکند.

هم‌اکنون، بیش از 2میلیون مسلمان در کشور اسپانیا زندگی می‌کنند که 4درصد جمعیت این کشور را شامل شده و بیشتر آنها در ایالت کاتالونیا به مرکزیت برشلونه یا همان بندر بارسلون، همزیستی مسالمت‌آمیزی با مسیحیان کاتولیک دارند.

قرطبه یا کوردوبای امروزی که پایتخت حکومت اسلامی امویان آندلس بود، طلیطله یا تولدو در حومه مادرید، غرناطه یا گرانادا، اشبیلیه (سبیا یا سویل)، مالقه (مالاگا)، آلمریا، مورسیا، کادیس، اوئلوا و خائن در ایالت جنوبی خودمختار آندلوسیا (‌Andalucía‌‌)، بادالونای کاتالونیا و 2 شهر کوچک مراکشی‌الاصل سئونا و ملیا، از شهرهای تاریخی اسپانیایی با هویت اسلامی هستند که قرن‌ها پس از سقوط آندلس در سال 1492میلادی، هنوز هم طلایه‌دار مذهب اسلام در این سرزمین کهن بوده و در آنها، رگه‌هایی از آیین، آداب و رسوم، سنت‌ها، باورها، سبک زندگی و معماری اسلامی که ریشه در معماری سبک گوتیک دارد، قابل مشاهده است و تاریخ غیرقابل چشم‌پوشی این کشور قدیمی را یادآوری می‌کنند؛ خاصه در مسجد بزرگ قرطبه در کوردوبا، مرکز فرهنگی اسلامی برشلونه، قلعه الحمراء غرناطه، قصر آلکازار در قرطبه، برج طلایی اشبیلیه و در مجموع شهر گرانادا که نگین انگشتری حضور 800ساله اسلام در اسپانیاست.

اسلام چگونه به اسپانیا راه یافت؟

شبه جزیره ایبریا در جنوب غربی اروپا، متشکل از 2 کشور امروزی اسپانیا و پرتغال، در سال 92هجری قمری با لشکر7هزار نفره طارق بن زیاد فتح شد و حاکمیت مسلمانان بر آندلس تا سال 897ه.ق ادامه داشت. آندلس اسلامی در طول این 8قرن، با رونق کم‌نظیر علم و فرهنگ در جبهه مقابل با دوره رکود اروپای قرون وسطی همراه بود که تا حوالی جنبش رنسانس ادامه داشت.

در دوره حاکمیت طولانی مسلمانان بر آندلس، 3بار حکومت یکپارچه و مقتدر اسلامی بر اثر مشکلات و اختلافات داخلی به سستی گرایید و وقتی حکومت مرکزی از بین رفت، حاکمیت‌های متعددی سربرآورده و هر یک بر گوشه‌ای از این سرزمین حکمرانی کردند. در مجموع، این اختلاف‌ها و تفرقه بین حاکمان اسلامی در کنار غفلت از قدرت‌گیری کلیسای کاتولیک در اروپا باعث پایان استیلای اسلام بر آندلس شد؛ اما مظاهر تمدن اسلامی در این منطقه باقی ماند؛ به‌گونه‌ای که 5قرن پس از آن دوران باشکوه، کماکان شاهد تبلور هنر، فرهنگ و فلسفه اسلامی در شهرهای اسپانیایی هستیم؛ با 300مرکز مذهبی مسلمانان که شهرهای یادشده را زیر پوشش دارند و به ترجمه و انتشار آثار اسلامی می‌پردازند.

منبع: همشهری آنلاین

46