واپسین نفس آبزیان خزر تا قطع روزی شمالی ها/ عدم رسیدگی به مشکلات صیادان

زنگ خطر انقراض نسل فک های خزری و ماهیان خاویاری از سه دهه گذشته به صدا درآمده و نیز طی یک دهه گذشته شاهد کاهش محسوس در صید ماهیان استخوانی هستیم که مبین اعلام وضعیت قرمز برای هشدار از دست دادن جیره غذایی شمالی ها و سایر هموطنان در اتکا به آبزیان دریای خزر است.

آلودگی آب رودخانه ها با هدایت آگاهانه فاضلاب های صنعتی و شهری، ورود سموم و مواد شیمایی بکار رفته در مزارع به رودخانه ها با بارش های نزولات آسمانی، صید بی رویه با روش های نامتعارف، از بین رفتن مصب سنگلاخی رودخانه هایی که ماهیان مولد به آن وارد می شوند با برداشت های غیرکارشناسانه و غیر اصولی مصالح، مسدود شدن دهانه رودخانه به دلیل عدم لایروبی درست در فصول مخصوص سال و موارد دیگر از دلایلی هستند که به شکل مداوم توسط کارشناسان شیلات تذکر داده می شود و سایر دستگاه های مربوطه نسبت به آن بی توجه هستند.

در کنار این مسایل، عدم تغییر در قوانین صید و صیادی با توجه به تغییرات اقلیمی و افزایش صید قاچاق، بیکاری گسترده جوانان ساحل نشین و سرازیر شدن آنها برای تأمین روزی از دریا، تعدیل شرکت های پره که موجبات بیکاری صیادان و قطع منابع درآمدی آنها را از دریا فراهم کرد و از همه مهمتر کمبود نیروهای ارگان ها در حفاظت و حراست از دریا از دیگر عواملی می باشند که زندگی آبزیان را با خطر جدی مواجه کرده است.

برای مثال، در شهرستان مرزی بندر آستارا که حدود ۹۲ هزار نفر جمعیت دارد، با یک نگاه ساده و ارزیابی اولیه می توان به این آمار رسید که در مجموع حدود ۲۵۰ الی ۳۰۰ نفر با پرداختن به شغل صیادی از این طریق امرار معاش و روزی خانواده های خود را تأمین می کنند.

آنها دهانه رودخانه ها و آب های نوار ساحلی را به تسخیر تورهای نامرئی درمی آورند که اگر هر صیاد برای تأمین روزی خود و صید بیشتر بالغ بر ۳۰ الی ۵۰ تور نامرئی ۵۰ تا ۳۰۰ متری را در دریا پهن کند، اندک تأمل در این زمینه می تواند هشدار از یک فاجعه ای بزرگ و غیرقابل جبران دهد.

با توجه به اینکه در هر شرکت پره حدود ۶۰ تا ۱۰۰ صیاد فعال هستند، در اینجا این سوال پیش می آید که «دستگاه های مربوطه چرا با تعریف روش های متعارف صید در تلاش برای ساماندهی آن صیادان نیستند؟!».

با سیری در آب های دریای خزر می توان به راحتی مشاهده کرد که حتی یک وجب از آب های بزرگترین دریاچه جهان از دست تورهای غیرمجاز و نامرعی در امان نیست و اگر این صیادان در قالب شرکت های پره و یا شناورهای بزرگ فعالیت می کردند و روش های نامتعارف به معنای واقعی با نظارت مسئولانه و دلسوزانه برای آنها ممنوع می شد، در کنار این محدودیت ها، خود صیادان برای صید بیشتر با سایر روش های غیر اصولی به مبارزه می پرداختند.

هیچ کس به درد صیادان رسیدگی نمی کند

بهمن فرزانه، رئیس شرکت پره امید چوبر تالش، با تأکید بر اینکه امسال نسبت به سال گذشته، وضع صید خوب نیست، اظهار کرد: با توجه به شرایط جوی که در فصول پاییز و زمستان پیش می آید، صید برای دو الی سه ماه تعطیل می شود.

وی با اشاره به اینکه صید غیرمجاز نسل ماهیان خزر را با خطر جدی مواجه کرده است، توضیح داد: علاوه بر این، پهن کردن تورهای غیر مجاز در پیرامون فعالیت پره، سبب شده است تا فضای کافی برای مانور و پهن کردن تور پره نباشد.

فرزانه با بیان اینکه مشکلات زیاد است، گفت: هیچ کس به درد ما رسیدگی نمی کند و روزی ۲۰ الی ۳۰ هزار تومان سودی نیست که ۷۰ صیاد عضو شرکت سختی روزهای سرد و کولاک دریا را به جان بخرند.

وی با تأکید بر اینکه این پره از سال ۱۳۷۹ مجوز گرفته است و با همان نیرو تاکنون فعالیت می کند و اجازه جذب نیرو را ندارد، اضافه کرد: عدم تنظیم درست قوانین بیمه با مدنظر قرار دادن تعطیلی های آب و هوایی در فصل صید از دیگر عواملی می باشد که رقم بیمه از جیب صیادان برود.

ایجاد استخر هچری در دو شرکت پره تالش

موسی صفری، کارشناس شیلات شهرستان تالش با بیان اینکه در غرب گیلان ۵ شرکت پره در شهرستان های تالش و آستارا مجوز فعالیت دارند، تصریح کرد: یکی از چهار شرکت پره در تالش و تنها شرکت پره در شهرستان آستارا به دلایلی همچون کهولت سن صیادان، فرسوده بودن ماشین آلات و کاهش محسوس صید نیز پس از مدت زمان کوتاه فعالیت خود در فصل صید ۱۴۰۰ - ۱۳۹۹، تعطیل کردند.

وی با بیان اینکه در میان این شرکت ها، عملیات هچری، با ایجاد استخرهای مخصوص در دو شرکت پره شهرستان تالش محقق شده است، ادامه داد: در فصل صید ۹۹ - ۱۳۹۸ این عملیات فقط در پره امید چوبر انجام شده که بالغ بر ۱۵۰ قطعه ماهی سفید نر و ماده زنده گیری شد که پس از تخم ریزی و تبدیل آنها به بچه ماهی، حدود ۴۰۰ هزار بچه ماهی یک و دو گرمی در رودخانه چوبر رها سازی شد.

وی با اشاره به اینکه طبیعی بودن این روش سبب ماندگاری بیشتر بچه ماهی ها می شود، اضافه کرد: در فصل ۱۴۰۰ - ۱۳۹۹ نیز ۲۵۰ ماهی نر و ماده پس از صید پره، با زنده گیری به این استخر منتقل شد و پیش بینی می شود امسال شاهد انتقال تعداد بیشتری ماهی به رودخانه مذکور باشیم.

حراست از منابع آبزیان خزر مستلزم حضور همه ارگان ها

صادق خاصی پور، رئیس اداره شیلات بندر مرزی آستارا در جریان بازدید از محل زنده گیری ماهیان سفید رودخانه چلوند، خاطرنشان کرد: رودخانه ها زایشگاه ماهیان هستند و بیش از ۸۰ درصد از ماهیان دریای خزر برای تکثیر و بقا وابسته به رودخانه هستند.

وی ادامه داد: سازمان شیلات از اوایل دهه ۵۰ با استقرار اکیپ تکثیر در رودخانه چلوند بخش لوندویل از توابع شهرستان مرزی بندر آستارا، ماهی های سفید را به شکل زنده صید می کند.

وی با اشاره به اینکه پس از تخم و اسپرم گیری از ماهیان، تخم ها به مرکز شهید انصاری شهرک صنعتی رشت منتقل می شوند و پس از تولد و افزایش وزن بچه ماهی تا ۱ الی ۲ گرم، دوباره به رودخانه چلوند منتقل می گردند تا رها سازی شوند، افزود: اگر شیلات این کار را انجام ندهد به طور یقین با بحران منابع روبرو می شود.

خاصی پور در خصوص حجم زیاد صید غیرمجاز در سواحل شهرستان، یادآور شد: در آستارا یک پایگاه حفاظت از منابع آبزیان دریای خزر فعال است که با همه توان و همکاری تنگاتنگ با نیروهای مرزبانی به گشت و حراست از منابع آبزیان دریای خزر می پردازند.

وی اضافه کرد: مبارزه با صید غیرمجاز تنها با فعالیت های شیلات محقق نمی شود و همه ارگان های دیگر باید در این مسأله نقش داشته باشند و تأمین نیاز مالی و رفع شدن مشکل اشتغال جوانان و صیادان، می تواند نقش بسیار مهمی را در این زمینه داشته باشد.

بحران در شرکت پره موج آستارا

رئیس اداره شیلات آستارا در خصوص دلایل توقف فعالیت شرکت پره موج آستارا به عنوان تنها شرکت پره فعال در شهرستان توضیح داد: این شرکت در دو سال اخیر با بحران مواجه است و ۹۰ درصد اعضای این پره سن بالای ۷۰ سال دارند و توانایی کار فیزیکی را در مشاغل سخت ندارند.

وی تغییر در جایگاه صید این شرکت را از دیگر عوامل برشمرد و گفت: این پره از لحاظ منابع هم با مشکل مواجه است و امیدواریم با ارائه طرح سازمان شیلات در خصوص پرورش ماهی در محوطه این شرکت با هدف میهمان پذیر کردن آن، بتوانیم این مشکل را مرتفع کنیم.

آنچه را که امروز بیشتر نیاز می باشد، حفظ و حراست از ذخایر آبزیان دریای خزر با هدف حفظ بزرگترین و مهمترین منبع تأمین جیره غذایی ساکنان شمال کشور و سایر هموطنان است.

در این میان نباید از تعیین تکلیف صیادان که روزی خود و خانواده ها را از این دریا تأمین می کنند غافل شد.

رفع مشکلات صنفی صیادان زیرمجموعه شرکت های پره، تسهیل و تغییر در قوانین بیمه با توجه به توقف فعالیت صیادان با پایان فصل ۶ ماهه صید، اختصاص تسهیلات مناسب با سودهای پایین با هدف ارتقای کیفیت ماشین آلات و شناورها و از همه مهمتر اختصاص فضای بیشتر در نوار ساحلی برای انجام عملیات پره کشی از دیگر الزاماتی می باشد که باید در اسرع وقت با ارائه راهکارهای مناسب انجام گردد.

منبع: ایسنا

68