رمز بهبود دستخط کودکان

"یادگیری"، ابزار عمده انسان برای سازش یافتن با محیط در حال تغییر خود اســت. اگر کودکان امروز که دارای افکار پیچیده و پیشرفته‌ای هســتند نتوانند به‌خوبی دروس مختلف درسی و غیردرسی را بیاموزند، نمی‌توانند زندگی خوبی داشته باشــند. ازاین‌رو، موفقیـت کودکان در مدرســـه تا حدودی به رویدادهایی بســتگی دارد که آن‌ها قبل از ورود به مدرســه و در مرحله پیش‌دبستانی تجربه کرده‌اند.

ناتوانی‌های یادگیری زمانی مطرح می‌شوند که پیشــرفت در آزمون‌های استانداردشده برای خواندن، نوشـتن و ریاضـیات به‌طور قابل‌ملاحظه‌ای زیر حد مورد انتظار بر اسـاس سـن، تحصیلات و سطح هوشـی باشـد.

محققان معتقدند ازجمله ویژگی‌هایی که در کودکان پیش‌دبستانی با ناتوانی‌های یـادگیری مشـــاهـده می‌شود، شامل تأخیر در تحول حرکتی، تـأخیرهـای زبـانی، اختلال‌های گفتاری و نوشـــتاری، و تحول شــناختی و مفهومی ضــعیف هستند. به‌ویژه ناتوانی یادگیری از نوع نارسانویسی به معنای نارسایی در هجی کردن صحیح کلمه و نوشتن آن، دســتخط بد، اشــتباه نوشــتن یک کلمه مشــابه، اجتناب از تکالیف نوشـــتنی، کندی در انجام تکالیف درســـی و خطای ثابت نوشـــتن، مشکلات در نقطه‌گذاری، ضعف در مهارت‌های زبانی مانند درک معنای کلمه و دســـتور زبان و مهارت‌های تفکر مانند سازمان‌دهی و برقراری ارتباط میان مطالب بسیار در زندگی کودک تأثیرگذار خواهند بود.

در همین ارتباط، یک پژوهش گروهی توسط متخصصانی از دانشگاه آزاد اسلامی واحدهای اراک، خمین، تبریز و کاشان انجام شده که در آن تأثیر آموزش مهارت‌های ادراکی - حرکتی بر بهبود دست خط در کودکان پیش‌دبستانی مورد بررسی علمی واقع شده است.

این پژوهش بر روی جمعی از کودکان پسر پیش‌دبستانی 5 تا 6 سال ارجاع داده‌شده به مرکز مشاوره آموزش‌وپرورش شهر اصفهان انجام شده است.

این کودکان به دو گروه «آزمایش» و «شاهد» تقسیم شدند و سپس برای گروه آزمایش، برنامه تمرینی مهارت‌های ادراکی - حرکتی به مدت 16 جلسه 45 دقیقه‌ای انجام شد و در نهایت، وضعیت دستخط دو گروه با یکدیگر مقایسه شد. محققان برای اجرای این مقایسه از سیاهه مشکلات دست خط استاندارد استفاده کردند.

نتایج این بررسی‌ها نشان داد که استفاده از مهارت‌های ادراکی ـ حرکتی با تقویت عضلات دست و مهارت‌های حرکتی درشت و ظریف دست، در تحول مهارت‌های دست خط مؤثر است. درنتیجه این شیوه می‌تواند به‌عنوان یک شیوه تکمیلی در کنار درمان‌های اصلی این اختلال به کار رود.

به گفته لیلاالسادات میرصیفی فرد، پژوهشگر دانشگاه آزاد اسلامی اراک و همکارانش، «بر اسـاس یافته‌های پژوهش ما می‌توان چنین ادعا کرد که اگرچه تأثیر عوامل یادشده در خوانایی دســتخط کودکان پیش‌دبستانی، موضوعی پذیرفتنی است، اما توجه بیشتر به برخی جنبه‌ها به‌ویژه زمینه‌های پیش نوشتاری و تمرین‌های قبل از ورود به مدرســه، ضـــروری بـه نظر می‌رسد».

آن‌ها می‌افزایند: «از آن جملـه می‌توان کمک به تحول همه‌جانبه جسـمانی، به‌خصوص تحول عضـلات دست و توانمند شدن سـاختمان عضـلات، مفاصل و استخوان‌های انگشت، کف دست، مچ و بازو و همچنین هماهنگی بین چشــم و دســت و تقویت مهارت‌های حرکتی ظریف اشــاره کرد که بیش از هر مهارت دیگر، قبل از ورود بـه مـدرســـه باید مورد تأکید قرار گیرد».

طبق یافته‌های این مطالعه که در فصل‌نامه «سلامت روان کودک» منتشر شده، با توجه به انعطاف‌پذیری کودکان، مشـکلات آنان در نوشـتن به هر شـکل که باشد تا حد بالایی قابل حل شدن است، به‌شرط این‌که کودکان را به‌موقع نسبت به اصلاح اشــکالات ترغیب کرده و از تجربیات آموزگاران ورزیده و مشــاوران تحصـیلی و روانشـناسان تربیتی بهره گرفته شود.

میرصیفی فرد و همکارانش معتقدند «می‌توان از نتایج این پژوهش و سـایر پژوهش‌های مشابه در همه مدارس پیش‌دبستانی و مهدکودک‌ها در جهت شـناسـایی هر چه زودتر مشـکلات دسـتخط و سایر مشکلات کودکان نارسانویس استفاده کرد».

منبع: ایسنا

46