شما نظر بدهید

تعریف عدالت از نظر امیرالمومنین (ع)/ ترازوی عدل علی (ع) چقدر با محک امروز ما فاصله دارد؟

نباید پنداشت که از نظر امام علی (ع) عدالت غیر از مساوات است. هر چند عدالت به معنی دریافت حق توسط فرد شایسته آن حق است اما در حوزه عدالت اجتماعی و اقتصادی همه انسان‌ها برابرند.

تعریف عدالت از نظر امیرالمومنین (ع)/ ترازوی عدل علی (ع) چقدر با محک امروز ما فاصله دارد؟

به گزارش خبر فوری ، آنچه مولی الموحدین حضرت علی (ع) را در میان صالحین و برگزیدگان نمونه کرده است، عدالت جویی و عدالت محوری ایشان بوده است.

امیرالمومنین (ع) در طول 5 سال حکومتشان همواره به دنبال احقاق حق مظلومان و احیاء عدالت اجتماعی در بین مسلمین بودند، عدالت اجتماعی که سالها بود در جامعه اسلامی به حاشیه رفته و بنیاد اسلام را زیر و رو کرده بود.

حضرت علی (ع) در نهج البلاغه شریف خود تعریف جالبی از عدالت دارند. ایشان در کلمات قصار 470 در باب عدل می فرمایند: "عدل آن است که او را در چیزی که سزاوارش نیست، اتهام نزنی." ایشان بر همین مبنا عدالت را مهم ترین ارزش اجتماعی دانسته و آن را بر بخشش نیز ترجیح می‌دهند. امام علی (ع) می فرمایند: "عدالت امور را به جای خود نهادن است و بخشش، امور را در جای دیگر قرار دادن. عدالت سیاستگر عموم است و بخشش متعلق به عده‌ای به خصوص. پس عدل شرف و فضیلت بیشتری دارد." ( کلمات قصار. 437)

با این حال، نباید پنداشت که از نظر امام علی (ع) عدالت غیر از مساوات است. هر چند عدالت به معنی دریافت حق توسط فرد شایسته آن حق است اما در حوزه عدالت اجتماعی و اقتصادی همه انسان‌ها برابرند و به یک اندازه شایسته دریافت پاداش و حق هستند. بنابراین، در این حوزه عدالت عین تساوی و برابری است.

حضرت علی (ع) در خطبه 126 در اعتراض به کسانی که به او انتقاد می‌کنند چرا بیت المال را به شکل مساوی تقسیم نموده می‌فرماید:

آیا به من امر مى کنید تا با ستم کردن در حق کسانى که بر آنان حکومت دارم پیروزى بجویم؟! به خدا سوگند تا شب و روز مى آید و مى رود، و ستاره به دنبال ستاره حرکت مى کند دست به چنین کارى نمى زنم. اگر مال از خود من بود همه را در پرداخت کردن برابر مى داشتم تا چه رسد به اینکه مال، مال خداست!

بدانید که پرداخت مال در غیر موردش تبذیر و اسراف است، و این کار شخص را در دنیا سربلندى مى دهد ولى در آخرت موجب سرشکستگى است، او را در دیده مردم باارزش اما نزد خداوند ذلیل مى کند. کسى مالش را در برنامه غیر حق و نزد غیر مستحق صرف نکرد مگر اینکه خداوند او را از سپاسگزارى همان مردم محروم کرد، و محبّتشان متوجه غیر او گشت، و اگر روزى قدمش بلغزد و به یارى آنان نیازمند شود همان مردم بدترین دوست و پست ترین رفیق خواهند بود."

مبنای حضرت علی (ع) در این باره این است که از نظر ایشان، همه‌ی انسان‌ها در آفرینش مساوی هستند. این مطلبی است که در نامه‌ی مشهور ایشان به مالک اشتر نخعی پس از دریافت حکم امارت مصر نیز به آن اشاره شده است. امیرالمومنین (ع) در این نامه به مالک اشتر می‌فرمایند:

" مهربانی به رعیت و دوست داشتن آن ها و لطف در حق ایشان را شعار دل خود ساز. چونان حیوانی درنده مباش که خوردنشان را غنیمت شماری، زیرا آنان دو گروهند یا هم کیشان تو هستند یا همانندان تو در آفرینش."

حضرت علی (ع) سپس در ادامه این نامه تاکید دارند که اتفاقا این مردم عادی هستند که باید بیشتر به آنها توجه کرد و به هیچ وجه نباید مساوات بین عوام را فدای خدمت به گروهی خاص کرد. ایشان در این باره می‌نویسند: "باید که محبوب ترین کارها در نزد تو، کارهایی باشد که با میانه روی سازگارتر بود و با عدالت دم سازتر و خشنودی رعیت را در پی داشته باشد زیرا خشم توده های مردم، خشنودی نزدیکان را زیر پای بسپرد و حال آن که، خشم نزدیکان اگر توده های مردم از تو خشنود باشند، ناچیز گردد.

خواص و نزدیکان کسانی هستند که به هنگام فراخی و آسایش بر دوش والی باری گران اند و چون حادثه ای پیش آید کمتر از هر کس به یاری اش برخیزند و خوش ندارند که به انصاف درباره آنان قضاوت شود. اینان همه چیز را به اصرار از والی می طلبند و اگر عطایی یابند، کمتر از همه سپاس می گویند و اگر به آنان ندهند، دیرتر از دیگران پوزش می پذیرند. در برابر سختی های روزگار، شکیبایی شان بس اندک است. اما ستون دین و انبوهی مسلمانان و ساز و برگ در برابر دشمنان، عامه مردم هستند، پس، باید توجه تو به آنان بیشتر و میل تو به ایشان افزونتر باشد."

فهرست موضوعی عدالت در نهج البلاغه

بیانات شریف امام (ع) منحصر در این فقرات نیست. در بسیاری از بخش های نهج البلاغه مبحث عدالت به صور مختلف بیان شده اند. در این بخش بد نیست اشاره ای به بخش‌های مختلف نهج البلاغه که به بحث عدالت می‌پردازد داشته باشیم:

مبحث

آدرس

اجرای عدالت در جامعه

خطبه 15

انصاف و مساوات با مردم

نامه 53

اهمیت عدالت

حکمت 476

برتری عدالت

حکمت 437

پیامد عدالت رهبر و حاکم جامعه

خطبه 216

تعریف عدالت

حکمت 470 و 437 و 31

توجه به عدالت با دشمن

خطبه 193

توحید و عدل

حکمت 470

رهبر و حاکم جامعه و نظارت بر اجرای عدالت

خطبه 224

سختگیری در اجرای عدالت

خطبه 15

سختی اجرای عدالت

حکمت 341

عدالت اجتماعی

خطبه 15

عدالت اقتصادی

خطبه 126

عدالت در قصاص

نامه 47

عدالت علی (ع)

خطبه 87

عدالت و کارهای پسندیده

حکمت 437

عدل الهی

خطبه 185

عدل و احسان

حکمت 231

عدل و بخشش

حکمت 437

عوامل گریز از عدالت

خطبه 44

گذشت و عدل الهی

خطبه 227

لزوم تحقق عدالت

نامه 53

لزوم مساوات و عدالت اجتماعی

خطبه 16

*منبع: نهج البلاغه (خطبه‌ها، نامه‌ها و کلمات قصار)، ترجمه، پیوست و ویرایش: کاظم عابدینی مطلق

منبع: خبر فوری

38

شبکه‌های اجتماعی
دیدگاهتان را بنویسید

نظرات شما - 56
  • تربت
    0

    ترازوی عدل علی .با امروز از زمین تا آسمان فرق دارد

  • کاربر ناشناس
    0

    خواهشن عدالت خودتون با عدالت علی مقایسه نکنید

  • ططط
    0

    اگر امام بود الان اخوندهای مفسد سرش را میبریدند

    نظرات شما -
    • متفاوت
      0

      پس عدالت همان است که امام درچاه باشد ونیاید.

  • ج
    0

    صل الله علیک یاامیرالمومنین،علی بن ابی الطالب

  • ساسان
    0

    مگر الان عدالتي هم وجود دارد ،،،دزدي ،دروغ ،فساد نمي گذارد كه عدالت باشد

    نظرات شما -
    • متفاوت
      0

      اگرعدالتی نبود اینهایی راکه گفتید که الان اتفاق نمی افتاد.

  • یاعلی
    0

    علی بخاطراجرای عدالت شهید شد و مسئولین برای حفظ جان بی ارزششان ظلم میکنند که به حیات کثیفشان ادامه دهند هرچند جان همه در دست خداست و باید روزی تقاص ظلمشان را بدهند

  • الن
    0

    عدالت جمهوری اسلامی: مردم برده هستند و ما اقا و اقا زاده هستیم ، سفره انقلاب برای آقازاده هاست و نه مردم

  • بهلول
    0

    عدالتدرایران بیمعنی است ویا اصلأوجود ندارد فاصله اش اززمین تا آسمان است ..ظلم دراین چند دهه اخیر زیاد شده کسانی که دم از انصاف عدالت میزنند ریا کاروستم گر هستند درفکر مال اندوزی هستند.شاید ناشکری ما بود که چنین شد

    نظرات شما -
    • متفاوت
      0

      این ظلم نیست عین خودعدالت است.فقط فکرمیکنید دارند ظلمت میکنند.چرا؟چون خواهان عدالتید.واقعیت ان چیزیست که اتفاق افتاده یا می افتد نه انکه شیخ بگوید.ایاغیرازاین است که انسان نتیجه فکر وعمل خود رامیبیند.؟وشما چه انتظار وتوقعی از عدل الهی دارید؟همان چیزی که از حضرت علی میخواستند؟

  • ایرانی
    0

    علی (ع) که رفت حق و عدالتم باخود به خاک برد...راستی دقت کردید سخنان و حکومت داری علی چقدر منافات دارد باوضعیت امروز حاکمان ما ...خدا میدونه چقدر پول بیزبون بیت المال و صرف بی خردی ها و تصمیمات عجولانه و صرف بی عقلی های خودشون میکنن...

  • محمدامین
    0

    امام علی در زمینه عدالت فوق العاده بودن و در این زمینه حتی با برادر خود شوخی نداشتن.

  • متفاوت
    0

    زمانه هیچ وقت عوض نمیشود،اصولا عدل یعنی هرچیزی درجای خودش.وعدل یک چیز فرادی است نه عمومی که هرکسی باید ان را شخصا بفهمد،چون وقتی حرف و مسیله حق و حقوق درمیان می اید پای باب عدل گشوده میشود.یابه عبارتی ، عدل همان است که اتفاق می افتد و اجرامیشود نه انکه به قولا عطار بگوید به همین خاطر هم جزو یکی از پنج اصول ورکن اصلی دین و در ذات حق است.نتیجه این است که هرکسی باید خود به این درک برسد که این عدالت ذاتی روزی در مورد هرکسی در مورد هر تفکری وعملی اتفاق خواهد افتاد و جای هیچگونه اعتراضی هم باقی نخواهد گذاشت .مانند سنگ لحد میماند که بر پیشانی هرشخصی خواهد خورد.بنابراین عدالت چیزی نیست که با ادعا کسی بخواهد ان رااجراکندواجراکردنش نسبی و درحقیقت نوعی نیرنگ است.

  • محمود
    0

    عدالت علی امروز مثل بهشت وجهنم است این همه فاصله دارد.

  • پرهام
    0

    من آدم مذهبی نیستم اما عدالت در زمان حکومت علی آنقدر فراگیر بود که به هیچ عنوان حتی نزدیکترین افراد خانواده او اجازه برداشت از پول حکومتی نداشتند دادگاه در زمان او آنقدر مستقل بود که وقتی حتی یک سیاه پوست غیر مسلمان از عرب مسلمانی شکایت میکرد دادگاه ها بنا بر فرمان حکومتی براساس عدالت حکم میکردند . علی در زمان حکومت همیشه بر نظر اکثر مردم حتی اگر درست نبود احترام میگذاشت مثل ماجرای جنگ صفین خلاصه هیچ جوری با جمهوری الان ایران قابل مقایسه نیست

    نظرات شما -
    • نا امید
      0

      اگر عدالت در زمان امام علی فراگیر بود و دادگاه ها مستقل و ... به خاطر جدیت حاکم (امام علی) در اجرای عدالت بود ، نه مثل الان که به خاطر مصلحت اندیشی های من درآوردی ، میبینن و سکوت می کنن ، میبینن و حکم به ناحق میدن .

  • نا امید
    0

    "علی" فقط یکی بود و تمام ، بقیه هم با اسم ایشون و به نام عدالتش ، مردم رو فریب دادن و سرکیسه کردن /// به حق "امام علی" گردن تمام این مردم فریب ها با شمشیر ایشون زده خواهد شد .

  • حسن
    0

    آن جهنمی که خداوند در قرآن وعده آن را به کفار داده است در واقع همان حال و روز مردم امروز ایران است. به کدامین گناه ما در جهنم متولد شده ایم خدا....

  • غیر قابل نشر
    0

    مشگل اینه که در زمان اون امام بزرگ ترازوها دوکفه ای بود اما حالا ترازوها یک کفه بیشتر ندارد که اونم کفه حاکمان است

    نظرات شما -
    • محمد
      0

      واقعا ترازو های قدیمی دو کفه ای با ترازوهای فعلی یک کفه ای خیلی فرق دارند !!!!!!! ترازوهای قدیمی به راحتی قابل راستی آزمایی بودند، کافی بود جای دو کفه را جابجا کنی تا صحت آن را بسنجی. ولی ترازوهای فعلی به این راحتی قابل صحت سنجی نیستند، مگر برای افرادی که همچنان وزنه ای دقیق را در جیب خود برای سنجش دارند. حاکمان فعلی هم مانند ترازوهای یک کفه ای هستند، افرادی که بدون وزنه و معیاری دقیق پای صحبت آنها می نشینند، فریب می خورند و دین و ایمان خود را از دست می دهند.

  • شهروند
    0

    لطفا در مورد حضرت علی و عدالتشان صحبت نکنید که مسولین ایرانی ضد عدالت علی هستند فساد تمام لایه های بالایی مسولین و منصوبین گرفته اونوقت خودتون وصل سیره حضرت علی می کنید خجالت بکشید

  • بیرانوند
    0

    مسئولین کشور ما فقط شعار عدالت سر میدن عدالت اینه که هشتاد میلیون آدم بیشترشان به شام شب محتاجند و عده ای قلیل صاحب پست و مقام و حقوق درآمدهای نجومی شدن ملت اجاره خونه ندارن و اونا نو لاکچری ترین ویلاها مردم کوله بر کشته بشن بخاطر شام زن وبچشون ولی آقاراده ها تو امریکا و کانادا و۰۰۰. با پول مردم عشق و حال کنند و هزاران درد بیییییی درمان مردم تورا بخدا بیشتر از این اسلام و امام علی ع و ائمه اطهار و خرج پست و مقام نکنیید دین و اعتقاد و از مردم گرفتید کاری کردید از دین بیزار شدن

  • ایران
    0

    امروز بسیاری ازکشورها از جهت عدالت و اخلاق بشیارشایسته اند،مثلا همین ژاپن.کشور بودا ..بنابراین خودمردم باید بخواهند که قانون قوی ، مجری قوی ،ناظرقوی درجامعه باشه.مابه عنوان تنهاکشور مدعی مذهب شیعه ،متاسفانه یکی ازکشورهای بشدت ناعادل ،بی اخلاق واصول هستیم.

    نظرات شما -
    • محمد
      0

      متاسفانه در کشور ما اسلام و اخلاق دستمایه حکومتمداران برای توجیح اهداف خود و کوبیدن مخالفان خود شده است.

  • رضا.
    0

    مولا علی فرمود مال حرام حتی اگر کابین زنانتان شده باشد را میستانم یا در داستان برداشتن خلخال از پای زن یهودی می‌فرماید اگر مرد مسلمانی پس از این رسوایی از اندوه بمیرد، نه تنها نباید ملامتش ‍ کرد بلکه مرگ را سزاوارتر است.قضاوت با شما که این نظام با شعار عدالت شروع کرد ولی آیا به واقع عدالت وجود دارد؟ آیا در حال حاضر نظام جمهوری اسلامی چنین می‌کند؟؟

  • محمود
    0

    عدل مثل عسل است. امروز مسعولین مملکت شدن عین زنبور بی عسل. که شدن مگس و همیشه دور کثاف می گردند.

  • غ
    0

    فعلاکه عین زمان بنی امیه هست همون طورکه اوناتمام مشکلات روگردن خدامی انداختن الان هم همونجوریه،اونا غرق درقدرت وثروت بودن اونوحق خودشون ازطرف خدامیدونستن الان هم عده ای ازمسئولین همینجورین، قربانی اون زمان واین زمان مردم بیچاره ان

  • عجب
    0

    مافقط لب ودهنیم حتی ازکشورهای غیراسلامی هم بیشترازعدل وعدالت علی فاصله داریم خیلی ازکشورهای غیراسلامی بهتردارن قانون اسلام رواجرامیکنن مسئولین مافقط دارن ضربه به دین مردم میزنن فقط کافیه دربین مردم باشیدتاعمق فاجعه ای که مسئولین باعث اون شدن روببینید عده ای غرق درقدرت وثروت وعده ای مهتاج به نان شب،شکم گرسنه دین وایمان نمیشناسه ضربه ای که اینهابه دین جوونازدن هیچ کس نمیتونه بزنه

  • محمد
    0

    ماشالا همه تو فساد نفر اولن تو این مملکت

  • محبی
    0

    گر حکم شود که مست گیرند در شهر هر آنچه هستند گیرند !

  • ناشناس
    0

    مشکل عدالت در جامعه کنونی تفسیر از دین وکتب دینی است که نامش شده فتوا ونتیجه شده این جامعه عقب مانده چرا که فتواها هم جناحی شده نه علمی وخدا پسندانه چراکه به ناگزیر از یکدیگر دنباله روی میکنند تا جناحشان پیروز باشد خدا به داد عدالت در ایران برسد دراین چهل سال گذشته که همه چیز وارونه بوده است

  • خورزوخان
    0

    فقر وقتی هست یعنی عدالت نیست

  • صدرا
    0

    ان روز که علی ع به شهادت رسید عدالت برای همیشه مرد بدون هیچ تردیدی . سلام وتحیت همه بشر از ادم ابوالبشر تا اخرین انسان برتو باد ای ان که انچنان صفاتت خدایی بود که گروهی تو را خدا خواندند .

  • ناقوس
    0

    عدالت امروز را می توان سر چهارراهها کنار سطلهای زباله و ماشینهای میلیاردی وخانه های چند صد میلیادی شمال شهر به وضوح دید

  • دوست
    0

    سلام بر عدالت کجا هستی من هستم دوست تو عدل مرا در کشور ایران زندانی کرده اند کجایی ای عدالت همه مرا صدا میزنند اما کسی ما را نمیخواهد برای خودش کجایی ای عدالت اینجا مردومانی دارد که عدل وانصاف را از دیگران طلب میکند اما خودشان هیچ ندارند کجایی ای عدالت در اینجا کسانی حکومت میکنند که میگویند ما عدل وعدالت هستیم اما مرا زندانی کرده اند کجایی ای عدالت ای دوست من در اینجا قانونی دارند به اسم ما اما از ما هیچ ندارد کجایی ای دوست من عدالت اگر به این سرزمین آمدی نامت را نگو چون ایجا تو را نمیشناسد

    نظرات شما -
    • کاربر ناشناس
      0

      واقعا

  • کارگر
    0

    اینجا خبری ازعدالت مساوات برابری نیست اینجا نابرابری ظلم وفقر وتبعیض بیداد می کند اینجا دلالان اختلاس گران محتکران مجازات نمی شوند بلکه تشویق می شوند اینجا صداها عدل وداد زندانی می شود اینجا ایران است

    نظرات شما -
    • .
      0

      اینجا زدن حرف حق جرمه حتی اگر وزیر خارجه باشی

  • ناشناس
    0

    تفاوت از زمین تا آسمان

  • حامد
    0

    عدالت علی را نخواستیم الان در کشور عدالت معاویه هم نیست

    نظرات شما -
    • ..
      0

      همینجوری پیش برود باید به عدالت یزیدهم حسرت بخوریم

    • ایرانی
      0

      اینا دست یزید و معاویه را از پشت بستن.....

  • ک
    0

    عدل و عدالت را در کتاب ها نوشتند.ولی بعید است کسی در تاریخ انرا اجرا کرده باشد .سخنوری راجع به عدالت را همه می توانند انجام بدهند.با مثال های تاریخی هم چیزی عوض نمیشه.چون در درستی روایت های تاریخی نیز باید شک کرد.

    نظرات شما -
    • .
      0

      فقط تو‌می فهمی ای دانا بزرگ واقعا بعضی ها خودش را چی فرض کردند

  • و
    0

    خدایا خودت به حق این شب عزیز به حرمت ترازوی عدالتت کسی که در عدالت همتا نداشت کشور ما در پناه خودت قرار بده این روزها حال این مردم خیلی بده از همه وخسته وناامید خدایا خودت قدرت تحمل این روزهای سخت به این مردم بده که آخرین امیدشان هستی

  • مهرداد سربندی
    0

    عدالت یعنی هر چیزی را سر جای خود قرار دادن . این تعریف وسیله اندازی گیری میزان انحراف از عدالت علی است. اگر به کسی یا چیزی نگاه کردی و دیدی طبق منطق عقل یا حکم دین یا معیار های علم یا عرف نباید جایی که هست باشد و باید در جایی دیگر که جایگاه حقیقی اوست باشد بدانید به عدالت رفتار نشده و هرگاه جایی به عدالت رفتار نشود . قطعا رفتار ظالمانه صورت گرفته است. زیرا نبود عدالت یعنی ظلم. اما در دنیا عدالت موضوعی است که همواره هر کسی از ظن خود یار آن می شود نه از معیارهای الهی و اعتقادی و عملی حضرت علی(ع). عده ای دزد اموال مردم را غارت می کنند و موقع تقسیم سهم می گویند خدا وکیلی عادلانه تقسیم کنیم. هر کی حق دیگری را بخوره نامردیه. خب دزدها هم آدمند دیگه آنها هم حق دارند دنبال عدالت باشند . آنها حتی غارت اموال مردم را عین عدالت میدانند. هر چه را هم دزدیده اند در مکانیزم پولشویی پاک می کنند و خمس اموالشان را هم به موقع میدهند. بنابراین نباید به ادعا های اهل دنیا اکتفا کنیم باید هر چیزی را با ترازوی سنجش علی اندازه بگیریم اگر طبق آن میزان سر جای خودش بود عدالت است والا ظلم است. هر چند همه عامل یا آمر ادعا کند که عدل است.

  • مورچه
    0

    تنهاچیزی که درجمهوری اسلامی ایران دیده نمیشود عدالت است

  • مورچه
    0

    عدالت نزد خداست فقط دیگه هیچ ادمها مال عدالت نیستن درایران اگرعدالت بود پول نفت وگاز مردم خرج سوریه یمن وغزه نمیشد ‌‌.درصورتیکه ۷۰میلیون مردم فرودست درایران بامشکلات دست وپنجه نرم میکنن

  • ناشناس
    0

    عدالت نیست ولی رانت و اختلاس های میلیاردی و جنایت علیه بشریت و فرار به کانادا تا دلت بخواد هست

  • شیخ
    0

    عدالت درایران مساوی است باچماق

  • لیلا
    0

    علی جان تشنه دیداررهبری همانند شما هستیم آقا جان

  • رز
    0

    عدل علی ع با فساد دزدی با خون ملت را توشیشه کردن مناسبتی ندارد عدل علی ع چیزی هست که فرسنگها باهاش فاصله داریم

  • ایرانی
    0

    عدالت مولا علی (ع) در این زمانه کشور ما 360 درجه اختلاف وجود داره.الهم العجل لولیک الفرج.....

  • پارسی
    0

    مسئولین کشور از اون روزی باید بترسند که قهر الهی دامن خود و خاندانشون را بگیرید،متاسفانه از تاریخ درس نگرفتن،بالاخره با مال حرام و آغشته به خون شکم سیر کردن و....... ترس از خدا و قهر الهی هم فراموش میشه،الهم العجل لولیک الفرج....

  • صبایی
    0

    عدل یعنی همه چیز باید در اختیار جناح تمامیت خواه باشد ، عدل یعنی همه مطابق جناح تمامیت حرف بزنند ، عدل یعنی همه مثل تمامیت خواهان فکر کنند ، عدل یعنی همه خفه شوند وبمیرند جز تمامیت خواهانی که مدعی اند به خدا نزدیک ترند

اخبار مرتبط سایر رسانه ها

    اخبار سایر رسانه ها