پایان سلطه تلگرام بر فضای مجازی ایران

آخرین بار ایسپا این نظرسنجی را در اسفند سال گذشته انجام داد که در طول این مدت استفاده از واتس‌اپ 13درصد رشد داشته است.

اما آنچه در این نظرسنجی جلب توجه می‌کند، افت جایگاه تلگرام در میان ایرانیان است. بر اساس نظرسنجی‌های ایسپا، 42درصد از ایرانیان در اسفند 98 از تلگرام استفاده می‌کردند اما در بهمن 99 این عدد به 36 درصد رسیده است؛ این در حالی است که استفاده از اینستاگرام در بهمن امسال 10درصد نسبت به سال گذشته رشد داشته و 45 درصد از ایرانیان از آن استفاده می‌کنند. بدین ترتیب، اینستاگرام جای تلگرام را گرفته و استفاده از تلگرام به کمترین میزان خود طی سال‌های اخیر رسیده است.

نتایج این نظرسنجی با یافته‌های حاصل از داده‌کاوی که در شماره 4848 این روزنامه مورخ 5بهمن 1399 منتشر شد تطابق دارد. در آن گزارش، با تحلیل میزانِ بازدیدِ کل کانال‌های تلگرامی در «ماه دی»، این موضوع عنوان شد که استفاده از تلگرام در آن ماه به کمترین میزان خود در سال جاری رسیده است و احتمالا اینستاگرام جایگزین تلگرام شده است.

یافته‌های داده‌کاوانه جدید نیز همچنان مؤید همین امر هستند. نمودار زیر به خوبی گویای این واقعیت است. اگرچه استفاده از تلگرام در ماه بهمن کمی نسبت به ماه گذشته افزایش داشته است، اما همچنان میزان بازدید کانال‌های تلگرامی بسیار پایین‌تر از اسفند سال 98 است.

این نمودار به خوبی نشان می‌دهد که از خرداد ماه سال جاری به این سمت، استفاده از تلگرام به شدت کاهش یافته و علی‌رغم برخی نوسانات، مصرف تلگرام در ایران دچار تغییرات جدی نشده است. یافته‌ای که کاملا همراستا با نظرسنجی ایسپا است.

همراستایی نتایج داده‌کاوی با نظرسنجی در مورد میزان استفاده از تلگرام، نشان می‌دهد که تحلیل‌های داده‌کاوانه در برخی از موضوعات، از جمله مسائل مربوط به فضای مجازی، می‌تواند زودتر از نظرسنجی‌ها واقعیات جامعه را بازتاب دهد و توجه به آن‌ها می‌تواند به فهم بهتر آنچه درون جامعه، میان مردم و در شبکه‌های اجتماعی مجازی رخ می‌دهد کمک کند. البته در بکارگیری این تحلیل‌ها در همه‌ی موضوعات اجتماعی باید دقت و احتیاط داشت.

بنابراین یافته‌های داده‌کاوانه مربوط به تلگرام اهمیت دارد؛ اما در در مورد میزان استفاده ایرانیان از اینستاگرام، داده‌کاوی قابل اتکایی تاکنون انجام نشده است و تنها همین نظرسنجی‌ها در دسترس است که مطابق با آن، هم‌اکنون نزدیک به نیمی از ایرانیان از اینستاگرام استفاده می‌کنند. با این حال، استفاده از تلگرام نیز همچنان بالا است و حداقل یک سوم از ایرانیان نیز از این پیام‌رسان بهره می‌گیرند. این در حالی است که با توجه به نزدیکی به انتخابات ریاست جمهوری استفاده از تلگرام و اینستاگرام توأمان می‌تواند افزایش پیدا کند و جریان‌های سیاسی احتمالا از هر دو پلتفرم در جریان تبلیغات انتخاباتی استفاده کنند. به همین خاطر نباید اهمیت تلگرام را در ایام انتخابات نادیده گرفت و از آن غفلت کرد.

منبع: ایسپا

70