محمدرضا شاه پهلوی به پایان رسید

برای حکومتی که به آخر خط رسیده بود نه لبخند و دلجویی جعفر شریف‌امامی به کار آمد نه حکومت نظامی و سخت‌گیری غلامرضا ازهاری نجات‌بخش شد.

محمدرضا شاه پهلوی به پایان رسید

«راستش این پرسش که سقوط سلطنت پهلوی از چه زمانی اجتناب‌ناپذیر شد پاسخی قطعی ندارد و به قول یرواند آبراهامیان «هر جور وقایع‌نگاری‌ای می‌تواند بحث‌برانگیز باشد و مخالفت‌هایی در پی بیاورد.» در ایران آن سال‌ها نه جنگ بود و نه قحطی فراگیر و نه حتی شورش دهقانان یا کارگران که یعنی از هیچکدام از پدیده‌هایی که «قابله‌های انقلاب» خوانده می‌شوند خبری نبود. از دید بیشتر ناظران بیرونی (و نه همه آنها) حکومت آن زمان ایران - حداقل تا زمستان سال ۵۷ - حکومتی محکم و پابرجا و متکی به پول نفت و ارتشی بزرگ و تشکیلاتی مخوف به نام ساواک بود و هیچ جریان مخالفی توان هماوردی با آن را نداشت.

به زعم بیشتر کسانی که از بیرون به آن چه در ایران می‌گذشت نگاه می‌کردند رژیم شاه با هیچ چالش داخلی مهمی مواجه نبود و خطر جدی برای بقای آن وجود نداشت. به ویژه آن که می‌دانستند این حکومت به مخالفانش هم رحم نمی‌کند و برای حفظ خود هیچ خط قرمزی ندارد. شکل‌گیری چنین اختناقی فقط به ساواک برنمی‌گشت و چنان‌ که در گزارش سال ۱۹۷۴ سازمان عفو بین‌الملل دیده می‌شود دادگاه‌های آن روز ایران هم دادگاه‌هایی فاسد و مجری سیاست سرکوب بودند و کمترین احترامی برای ابتدایی‌ترین حقوق بشر - مثل داشتن وکیل مدافع - قائل نمی‌شدند و «شکنجه آدم‌هایی با اعتقادات متفاوت و مختلف» را مجاز می‌شمردند. البته از اواسط سال ۱۳۵۶ شاه برای نجات خود از فشارهایی که وجود داشت به کمیسیون بین‌المللی حقوقدانان گفته بود از این به بعد دست ساواک را در شکنجه و گرفتن اعتراف اجباری کوتاه می‌کند و به متهمان هم حق اختیار کردن وکیل می‌دهد؛ آن‌هم «وکیلی که از پیگردها و آزارهای دولتی مصون خواهد بود.»

این عقب‌نشینی که نخستین قدم از مجموعه اقدامات به ظاهر اصلاحی شاه برای ایجاد فضای باز سیاسی بود جمع مخالفانش را کوچک‌تر نکرد و او را از بحران مشروعیتی که در آن فرو رفته بود بیرون نکشید.

چون کسی این «تغییر» را باور نمی‌کرد و به قول‌ها و وعده‌هایی که از بالا داده می‌شد اعتماد نداشت (آن زمان بیشتر مخالفان با مهدی بازرگان هم‌عقیده بودند که می‌گفت: «چگونه کسی که ۳۷ سال با خودکامگی حکومت کرده، می‌تواند یک‌شبه رویکرد خود را تغییر دهد؟») به ویژه آن که خود شاه - با لجاجت خاص دیکتاتورها - تا روزی که در ایران بود حاضر به تقسیم قدرت و پذیرش حق دیگران برای مشارکت در حکومت نمی‌شد و از دادن سهم واقعی به مخالفانش امتناع می‌کرد.

از تابستان ۱۳۵۶ که جمشید آموزگار جای امیرعباس هویدا را گرفت تا زمستان ۱۳۵۷ چهار دولت با سیاست‌ها و شعارهایی متفاوت از هم، یکی بعد از دیگری روی کار آمدند اما هیچ‌کدام‌شان حریف بحران نبودند و تغییری در فرجام نهایی ماجرا ایجاد نکردند. برای حکومتی که به آخر خط رسیده بود نه لبخند و دلجویی جعفر شریف‌امامی به کار آمد نه حکومت نظامی و سخت‌گیری غلامرضا ازهاری نجات‌بخش شد. شاپور بختیار هم که در پایان ماجرا دولت را به دست گرفت از پیش باخته بود. مساله مخالفان، خود محمدرضاشاه و اصل حکومت او بود و تغییر نخست‌وزیر و دست به دست شدن دولت، آنان را سرد و آرام نمی‌کرد.»

منبع: روزنامه اعتماد

38

شبکه‌های اجتماعی
دیدگاهتان را بنویسید

نظرات شما - 31
  • محمود
    0

    رفتی ورفتن تواتش نهادبردل%ازکاروان چه ماند جزاتشی به منزل(روحت شادوبهشت برین ماوایت ای پادشه خوبان)

    نظرات شما -
    • کاربر ناشناس
      0

      عالی

  • محمود
    0

    باسلام علت سقوط شاه را میتوانید دراجلاس گوادالب پیدا کنید اجلاسی که کارتروژیکاردستن وصدراعظم المان وانگلستان دران حضورداشتندوبعد ازهدف گذاریهای قبلی وبه سرانجام رساندن انها به شاه ایران خیانت کردندوسقوط شاه را رقم زدند علت ایجاداین اجلاس ایجادپایه پولی جدید دردنیا به نام ریال ایران درمقابل دلار امریکا ولیره انگلیس وفرانک فرانسه وپوند انگلستان وبه چالش کشیدن انها درسطح بین الملل بود تاانجایی که درهرچهار کشورذکر شده ایرانیان ریال ایران رابه جای پول انها خرج میکردند ومبادلات خود رابا ریال ایران انجام میدادندانها مخ اقتصادی جهان ان روز یعنی شاه ایران راهدف قرار دادندوشد انچه نباید میشد

    نظرات شما -
    • کاربر ناشناس
      1

      اره ارواح عمت و عمه شاه

  • ستم‌دیده
    0

    اسیاب‌به‌نوبت

  • ناشناس
    0

    سازمان مخوف ساواک فقط زورش انگار به مردم عادی می رسیده چرا که امام با هواپیما که از فرانسه برگشتند روی تخت بیمارستان نبودند خدا رو شکر و اینکه در حال حاضر در کشور خودمان هرگز یک زندانی و فعال سیاسی را به کشور دیگری تبعید نمی کنند و همینجا باید دوران محکومیتش را بگذارند که بیشتر وقتها به شکل انفرادی در اوین خواهد بود.

  • کاربر ناشناس
    0

    کافی است نگاهی به اقدامات زیر بنایی مانند تسلیحات(ناو وناوشکن،جنگنده،تانکو...)پالایشگاهها،بیمارستانها،کارخانجات ،ارزش پول ملی،ارزش گذرنامه و ...دران زمان کنیم اگر منصف باشیم میبینیم البته ان موقع هم مشکلات بود ولی نه مثل حالا لااقل اسم جمهوری اسلامی نبود بقول شما پادشاهی و دیکتاتوری بود خداوند رحمی به این مملکت و مردم بکند

  • ناشناس
    0

    سلام وصلوات اول برروح پدر مقتدر ونام آشنای ایران زمین.بعد خداوند تورا قرین رحمت خویش نماید.

  • غضنفر
    0

    سالها پیش جمله پر معنائی پشت یه کامیون نوشته بود،،،،،،، هر که گریزد ز خراجات شاه،،، بارکش غول بیابان شود..

  • علی
    0

    چه جمله زیبایی گفت :بگذارید تاریخ قضاوتمان‌ کند ...

    نظرات شما -
    • ناشناس
      0

      احسنت و مرحبا! داریم می بینیم بعضی چیزها رو دیگه!

    • کاربر ناشناس
      0

      اینو خسرو گل سرخی گفته .گاگول نه اون شاهکار به گورشده

  • شهرام
    0

    بی انصافیه که بگیم برای مردم و ایران تمام تلاشش رو نکرد . روحش شاد.

    نظرات شما -
    • کاربر ناشناس
      0

      انشاالله باهاش محشور بشیین.

  • مهیار
    0

    خدا روحش رو شاد کنه.

  • عباس سالاریان
    0

    ایشالله تو بهشت با حوریا شاد باشه...

  • ناشناس
    0

    نوشته که در ایران آن سال‌ها نه جنگ بود و نه قحطی فراگیر و نه حتی شورش دهقانان یا کارگران که یعنی از هیچکدام از پدیده‌هایی که «قابله‌های انقلاب» خوانده می‌شوند خبری نبود. دلار هم که هویدا نذاشته بود از 7 تک تومنی گرونتر بشه! خخخخخ

  • مورچه
    0

    انقلاب نبود تعویض مهره بود ازسوی امریکا وانگلیس برای غارتکردن ثروت ایران وبدبختی مردایران زمین

  • ثنا
    0

    شما ها دارین در مورد کسی حرف میزنید که بخاطر مصرف بیش از حد قرص های افزایش میل جنسی سقط شد؟ عجیبه!

    نظرات شما -
    • کاربر ناشناس
      0

      چرت نگو

  • ساناز
    0

    شما دارین به شاهی خدا بیامرز میگین که بخاطر مصرف بیش از حد قرص جنسی سقط شده وضع الانمون هم تقصیر امثال شماست با رای دادنتون به جناب حسن روحانی البته نمیدونم نظرم رو ثبت میکنن یا ن

    نظرات شما -
    • کاربر ناشناس
      0

      چرا دریوری میگی استدلال مسخرهای کردی

  • محمد
    0

    خدارحمتش کنه بزرگمردایران

  • عباسعلي
    0

    پدر و پسري كه در قلب ايراني ها مي مانند...تمدن ايران را جان دادن و هر چه كه باز مانده از دست دزدان سر گردنه ،از قبال حضورشان است. ننگ بر جيره خوران جمهوري اسلامي

  • ای وای از دست شما ها
    0

    کل پیشرفت این 42 سال و ... را در یک جمله ساده خلاصه کنیم . دلار 7 تومنی شده 25 هزار تومن . صد هزار تومنی اون موقع 14300 دلار بود الانه شده 4 دلار !!!!! ممنونیم با این انقلاب و مدیریتهاتون

  • یادگار
    0

    ماشاالله همه از خوبی های تو میگن. پس اینهمه مردم که راهپیمایی شرکت میکنن! از کجا میان؟ طرفدار کی هستن!!

    نظرات شما -
    • ناشناس
      0

      یعنی هنوز نمی دونی؟ خب بله به یه عده ای خوب میگذره حتما..خوووووب!

  • داراب
    0

    لطف خدا بیشتر از جرم ماست.نکته سربسته چه دانی خموش.

  • زینب
    0

    شاه کسی بود بحرین رو از کشور جدا کرد و داد به بیگانه و در جواب به اینکه چرا اینکار رو کردی گفت موقع شوهرش بود شوهرش دادیم رفت حالا بگین کسی که میگه شاه خوبه وطن فروش نیست

    نظرات شما -
    • ناشناس
      0

      خب الان هم بخشی از دریای خزر رو دادیم روسیه ندادیم؟!! بازارمون هم که دست کالاهای چینیه نیست؟!چرا شرکتهامون دارن یکی یکی ورشکسته میشن؟

  • ناشناس
    0

    محمدرضا شاه پهلوی به پایان رسید تاریخ تکرار میشود

اخبار مرتبط سایر رسانه ها

    اخبار سایر رسانه ها