شکارچیانی با طمع میلیارد تومانی در آذربایجان‌غربی

جریان زندگی در این زیست بوم ارزشمند را می‌توان در مسیر جاده شهید کلانتری ارومیه در پاییز و بهار به زیبایی به نظاره نشست بخصوص هنگامی که در فصل پاییز صدای دسته های پرندگان مهاجر این میهمانان خوانده و ناخوانده سکوت آب و آسمان دریاچه را در هم می‌شکنند.

در هر مسیری از سواحل دریاچه ارومیه می‌توان شاهد دشتهای نمکی صافی بود که براثر خشکی دریاچه و عقب نشینی آب نمایان شده‌اند و نهایتی برای این دشتها نمی‌شود متصور بود.

انتشار خبر افزایش تعداد زنده گیری و قاچاق پرندگان در ماههای اخیر در آذربایجان غربی بهانه ای شد تا همراه و همسفر محیط بانان و فرمانده یگان حفاظت محیط زیست استان در یک گشت کنترل و نظارت بر سواحل دریاچه ارومیه شویم و فعالیت هایشان را به نظاره بنشینیم.

به قول محیط بانان این سفر کوتاه، پرهیجان و پر از خطری است چرا که می‌توان در مسیر به جدال با قاچاقچیان میلیارد تومانی پرندگان که گاهی حتی مسلح هستند، هم برخورد.

بعد از ۱۰ تا ۱۵ کیلومتر طی راه با خودرو در حاشیه سواحل دریاچه در مسیر شمال استان آذربایجان غربی به روستای جبل می‌رسیم روستایی که این روزها حال و روز خوشی بخاطر طوفانهای نمکی ندارد و تنها کاشت درختچه های گز و قره داغ توانسته اندکی از هجوم طوفانهای نمکی بکاهد.

به جز محیط بانان این منطقه که وظیفه گشت و گذار روزانه در این مناطق برای کنترل و نظارت دارند، پرندگان شکاری، بومی و مهاجر دریاچه ارومیه نیز برای یافتن غذا و آب در این مناطق برفراز آسمان روستا دیده می‌شوند و صدایشان با صدای زندگی مردم روستا در هم می‌آمیزد.

اما دیدنی ها در این منطقه بسیار است و جای خود دارد و نادیدنی هایش هم جای خود دارد که از هرچیزی دیگر با اهمیت تر و جالب تر است.

به جایی می‌رسیم که به گفته محیط بانان این مسیر از سواحل دریاچه ارومیه به علت شنی بودن کمتر با خودرو قابل تردد است و فقط با موتور می‌شود در آن تردد کرد و برای مشاهده دقیق منطقه و تله های شکارچیان باید قدم به قدم سواحل را زیر پا گذاشت.

اینجا زنده گیران پرندگان تله های خود را استتار می‌کنند تا در شرایط خاص و آرامی که محیط بانان در منطقه نیستند به سراغ تله های خود که در اصطلاح کوخه خوانده می‌شود، بروند.

کوخه ها در یکی دو متری قابل تشخیص می‌شوند اما محیط بانان از فاصله ۵۰۰ تا ۷۰۰ متری هم قابل تشخیص هستند و این کار فرار را در مواقع خطر برای شکارچیان موتوری آسان و برای محیط بانان دشوار می‌کند.

بعد از یک کیلومتر پیاده روی به سمت دریاچه با محیط بانان به کوخه ای برای زنده گیری پرندگان رسیدیم این کوخه چاله ایست به عمق نیم تا یک متری که شکارچیان در آن پنهان می‌شوند یک کبوتر با طنابی که به پایش بسته شده در هوا طمعه می‌شود و به محض حضور پرنده شکاری برای شکار کبوتر خودش طعمه شکارچیان می‌شود.

کوخه دیگری به فاصله ۲ کیلومتری بعد از ۲۰ دقیقه پیاده روی سخت در دل شن زارها در حالیکه کفشها در شن فرو می‌روند و راه رفتن را سخت کرده است زیر پای محیط‌بانان تسلیم می‌شود؛ این کوخه مختص شکار پرنده است.

براساس اطلاعاتی که مردم محلی دادند این شکارچیان گاهی روزها در کمین می‌نشینند و از ساعات اولیه بامداد تا اوایل شب در این چاله ها به امید شکار پرنده ای که تا یک میلیارد تومان و حتی بیشتر هم می‌فروشند، انتظار می‌کشند.

از سخنان مردم محلی می توان فهمید که طمعی برای این کار ندارند چرا که به قهر خدا و طبیعت بیشتر معتقدند و کسب روزی از طریق دامداری و کشاورزی را بهتر از غارت طبیعت می‌دانند.

مردم محلی می‌گویند این روزها عده ای افراد ناآگاه این زیبایی و هدیه طبیعت را با اهداف سودجویانه عرصه را برزیست این گونه های زیبا تنگ می‌کنند.

براساس اظهارات محیط بانان، این شکارچیان امنیت و آرامش پرندگان را برهم می‌زنند تا میراث زیبای طبیعت را به عنوان تحفه ای برای شیخ نشینان حاشیه خلیج فارس زنده گیری و با ارسال ‌آن زمینه قوش بازی (شکار یک پرنده با پرنده دیگر) رابرای آنان فراهم کنند.

پرندگان زیبا و شکاری مانند دلیجه، بالابان و بحری بیشترین تهدید را توسط شکارچیان و قاچاقچیان غیر بومی متحمل می‌شوند که به علت قیمت های غیر قابل تصور و حتی میلیارد تومانی تلاشهای محیط بانان آذربایجان غربی نیز نمی تواند این افراد را از اهداف شومشان منصرف کند.

به گفته مسوولان محیط زیست آذربایجان غربی بازگیران جنوب کشور بعد از غارت و قاچاق پرندگان جنوب به کشورهای حاشیه خلیج فارس، این روزها به طمع سرقت میراث زیست محیطی وارد زیستگاههای طبیعی این منطقه شده‌اند که نیازمند برخوردهای جدی و سریع با این افراد با تقویت بخش محیط‌بانی و یگان حفاظت اداره کل محیط زیست استان است.

طبق اظهارات آنان این افراد روزها در کمین پرندگان می‌نشینند و حتی گاهی مردم محلی را نیز که از اقتصاد و معیشت ضعیفی برخوردارند در این مسیر با خود همراه می‌کنند.

مسوولان محیط زیست آذربایجان غربی برای مقابله با این موضوع تدابیر خاصی به کار بسته‌اند که از آن جمله می‌توان به پایش مستمر مناطق تحت حفاظت محیط زیست استان، مقابله جدی با خرید و فروش پرندگان در فضای مجازی و شناسایی فروشندگان و آموزش جوامع محلی در زمینه کارکردهای زیست محیطی پرندگان توسط تشکلهای زیست محیطی اشاره کرد.

مدیر کل حفاظت محیط زیست آذربایجان‌غربی پایش مستمر مناطق تحت حفاظت محیط زیست را که شامل مناطق چهارگانه است را در اولویت اقدامات این اداره کل ذکر کرد و گفت: به علت حساسیت بالای حفاظت از پرندگان و حیات وحش این مناطق با وسعت حدود هفت هزار هکتار همواره توسط اکیپ های یگان حفاظت پایش مستمر می‌شود.

مهران نظری با اشاره به اینکه علاوه بر این مناطق مناطقی که حفاظت شده نیستند نیز توسط نیروهای این یگان مورد بازدیدهای مستمر قرار می‌گیرند افزود: به علت تنوع موجود در گونه های پرندگان استان و طمع شکارچیان سرکشی مستمر در تمام زیستگاههای موجود جزو برنامه های محیط بانان است.

وی درباره نقش دوستداران محیط زیست در این باره، بیان کرد: در اغلب تالابها و روستاها جوامع محلی و دوستداران محیط زیست به عنوان همیاران محیط زیست حضور دارند و هر گونه ورود شکارچیان متخلف در مناطق را گزارش می کنند.

قاچاق پرندگان تیشه‌ برریشه میراث طبیعی آذربایجان‌غربی

این روزها هر چند براثر بارش ها و آبگیری دریاچه ارومیه و تالاب های اقماری وضعیت بهتری نسبت به سالهای قبل دارند، ولی قاچاق پرندگان توسط شکارچیان خبره ای که از جنوب کشور رهسپار آذربایجان غربی شده‌اند ضربه مهلکی برذخایر ژنتیکی استان وارد می‌کند.

فرمانده یگان حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی با اشاره به آغاز فعالیت بازگیرهای استانهای دیگر به ویژه بوشهر به این استان، می‌گوید: از شهریور ماه که فصل کوچ پرندگان به سواحل دریاچه ارومیه فرا می‌رسد این سود جویان متخلف وارد استان می‌شوند.

مشاهدات رضا خیری بیانگر این است که اینان با شگردهای خاص پرندگانی را که در جزیره اشک به سرمی‌برند و در سواحل پرواز می‌کنند را زنده گیری کرده و به جنوب کشور برای قاچاق به کشورهای عربی ارسال می‌کنند.

وی با اشاره به اینکه ۱۲ مورد از این تخلفات در سالجاری ثبت شده‌است، گفت: مناطق زیستگاهی سلماس، ارومیه، پلدشت و میاندوآب مناطقی بودند که این متخلفان در آنها اقدام به زنده گیری پرندگان شکاری کردند.

فرمانده یگان حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی با اشاره به فشار مضاعفی که نیروها برای صیانت و حفاظت از مناطق دارند، افزود: با وجود سخت‌گیری‌ها به‌علت قیمت بالای این پرندگان در کشورهای حاشیه خلیج فارس متخلفان بازگیر از این اقدام دست بردار نیستند.

وی بر این نظر است که این سودجویان بعد از اینکه میراث جنوب کشور را غارت کرده‌اند چشم طمع برمیراث شمال کشور دارند و این موضوع دلخراشی برای ذخایر ژنتیکی و زیست محیطی آذربایجان غربی است.

مقابله با خرید و فروش اینترنتی پرندگان

براساس اظهارات مسوولان اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان‌غربی سازمان محیط زیست کشور این روزها تمرکز خود را بر خرید و فروش اینترنتی پرندگان به عنوان بستری مهم در قاچاق گونه ها معطوف کرده‌است.

اغلب متخلفان در سایتها و صفحات مجازی فعالیت های مستمری در این زمینه داشتند که موجب وارد شدن صدمات جبران ناپذیری بر میراث طبیعی آذربایجان غربی می شود.

فرمانده یگان حفاظت محیط زیست آذربایجان‌غربی در این باره می‌گوید: عراق مقصد عمده این گونه خرید و فروشها برای متخلفان است و ۱۶ مورد در این زمینه امسال رصد و پیگیری شده‌است.

خیری محموله های خرید و فروش شده و قابل حمل به کشورهمسایه را طاووس، قرقاول و طوطی بیان کرد و ادامه داد: سردشت و پیرانشهر مسیر حمل و نقل این پرندگان بودند که با هوشیاری ماموران یگان و رصد فضای مجازی با همکاری نیروی انتظامی از خروج آن جلوگیری شده است.

حفاظت از پرندگان به قیمت جان محیط بانان تمام می‌شود

همواره در طول سال خبرهای مختلفی از زخمی شدن محیط بانان استان در زیستگاههای طبیعی در درگیری از شکارچیان متخلف به گوش می‌رسد و محیط بانان آذربایجان غربی این روزها بیشتر در معرض این تهدیدها هستند.

چرا که فرا رسیدن فصل مهاجرت پرندگان باب جدیدی برای کسب سود برای متخلفان گشوده است و آنان بدون ترحمی به حیات وحش همچنان تورهای خود را می‌گسترانند و گاهی پای آنان را در دام های خود گرفتار می‌کنند.

هر چند بسیاری از پرندگان زنده گیری شده هرگز به مقصد نمی‌رسند و در مسیر تلف می‌شوند ولی در این میان چیزی که از میزان آن کاسته نمی‌شود تهدیدات موجود برای حافظان میراث طبیعی استان است.

معاون فنی محیط زیست آذربایجان غربی نیز در این باره معتقد است که باید تعداد محیط بانان استان افزایش یابد چرا که در حال حاضر هر محیط بان هشت برابر توان خود در این زیستگاه‌ها کار می‌کند.

حجت جباری با اشاره به اینکه حفاظت از هر هزار هکتار یک محیط بان در استان می‌طلبد، گفت: هم اکنون هر ۱۰ هزار هکتار از عرصه های حفاظت شده توسط یک محیط بان مورد حفاظت و بازدید قرار می‌گیرد.

وی افزود: به علت ارزش بالای پرندگان شکاری آذربایجان غربی مانند بهله، دلیجه، بحری و لاچین و سایر پرندگان و حفاظت و صیانت جدی محیط بانان از شکار نشدن آنان کارکنان این بخش همواره در معرض آسیب و درگیری های فیزیکی هستند چرا که شکارچیان همواره از اسلحه برخوردارند.

معاون فنی اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی در این زمینه براین عقیده است که کمبود نیرو در این بخش وجود دارد و لازم است تا برای کاهش سختی کار محیط بانان نیروهای بیشتری به بخش جذب شوند.

جباری با اشاره به جریمه های سنگین تعیین شده برای این متخلفان گفت: این افراد تسلط خوبی به روشهای فرار از چنگ قانون دارند و برای آنان جریمه های ۳۰۰ میلیون تومانی در صورت مشاهده وضع می‌شود.

جوامع محلی بیشترین نقش را در پیشگیری از شکار پرندگان ایفا می‌کنند

جوامع محلی ساکن در اطراف تالاب ها و زیستگاه های پرندگان نقش مهمی در گزارش حضور شکارچیان در مناطق ایفا می‌کنند، اما به نظر می‌رسد به علت پایین بودن در آمد روستاییان و تطمیع آنان توسط شکارچیان گاهی این افراد نیز نادانسته حاضر به همکاری با آنان می‌شوند.

کارشناس یگان حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی چاره این اقدام را آموزش این طیف می‌داند و می‌افزاید: ایجاد حساسیت در جوامع محلی در راستای حفاظت از پرندگان و آشنایی آنان با کارکردهای مختلف پرندگان در چرخه طبیعت می‌تواند نقش مهمی در عدم همکاری آنان با متخلفان داشته باشد.

محمد فیروز در این زمینه براین باور است که دستگیری متخلفان با تعداد کم محیطبانان و تجهیزات موجود فقط در سایه آگاهی و اطلاع رسانی به جوامع محلی و روستاییان مقدور است.

کارشناس یگان حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی بر این نظر است که قبل از مهاجرت پرندگان و آغاز حضور شکارچیان همه ساله لازم است تا جوامع محلی آگاه‌سازی شوند و این موضوع توسط دوستداران محیط زیست و تشکلها جزو اولویتها باشد.

وی تالاب کانی برازان مهاباد، سولدوز نقده، شیبلوی پلدشت و پارک ملی ارومیه را جزو مناطق حساس و پر حضور شکارچیان در آذربایجان غربی می داند که ظرفیت برای تقویت حضور دوستداران محیط زیست در این مکانها برای اطلاعرسانی وجود دارد.

این کارشناس با بیان اینکه خوتکا، تنجه، آنقوت، انواع اردکها، تیهو، بلدرچین و انواع پرندگان شکاری در جزایر پارک ملی و زیستگاههای دیگر استان زندگی می‌کنند گفت: کرکس مصری از جمله مهمترین و کمیاب ترین پرندگان است که در محیطی طبیعی در زیستگاههای موجود زندگی می‌کنند.

دستگیری شکارچیان غیرمجاز در آذربایجان‌غربی ۲۰ درصد افزایش یافت

به علت اهمیت ملی، منطقه ای و بین المللی زیستگاههای حیات وحش و به منظور حفظ تعادل اکولوژیکی و اهمیت و نقشی که حیوانات و پرندگان در زنجیره حیات طبیعی ایفا می‌کنند، کانون هایی از استان آذربایجان غربی به عنوان مناطق حفاظتی شناسایی شده تا اقدامات لازم برای جلوگیری از شکار بی رویه و انقراض نسل وحوش و نیز حفاظت از این مناطق از دستبرد متجاوزان زیست محیطی به عمل آید.

منطقه حفاظت شده پارک ملی دریاچه ارومیه، منطقه حفاظت شده (مراکان) و منطقه حفاظت شده آغ گل از مهم ترین این مناطق هستند.

به منظور تأمین امنیت جانوران پنج منطقه نیز از سوی اداره کل حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی منطقه شکار ممنوع اعلام شده است که شامل دره شهیدان بین ارومیه و اشنویه، زرآباد خوی، آغ گل ماکو، دشت بیان شاهین دژ و نیزارهای کوه قیط میمند شهرستان نقده است.

مدیرکل حفاظت محیط زیست آذربایجان‌غربی در این زمینه گفت: امسال میزان دستگیری شکارچیان غیرمجاز و کشفیات یگان حفاظت محیط زیست در استان، ۲۰ درصد نسبت به سال گذشته افزایش دارد.

نظری افزود: ۲۴۱ نفر شکارچی متخلف طی سال‌جاری در استان دستگیر شده که اتهام آنها، شکار انواع پرندگان، کل و بز بوده است.

وی با اشاره به اینکه از این افراد ۷۵ قبضه اسلحه نیز کشف شده و در اختیار مراجع قضایی قرار گرفته است، گفت: در این راستا و با پیگیری ماموران یگان حفاظت محیط زیست استان ۳۰۰ قطعه پرنده زینتی نیز که سودجویان قصد قاچاق از استان را داشتند، کشف و ضبط شده‌است.

نظری ادامه داد: هم اکنون ۱۰۰ نفر محیط بان در استان مشغول حفاظت از حیات وحش و مناطق حفاظت شده به مساحت ۶۸۰ هزار هکتار هستند.

وی با اشاره به کمبود نیروی انسانی و تجهیزات انفرادی در راستای حفاظت از محیط زیست در آذربایجان غربی، گفت: با تقویت اعتبار و با افزایش نیروی این بخش می‌توان از شکار حیات وحش و قاچاق پرندگان به شکل چشمگیری جلوگیری کرد.

نظری گفت: اوج کار محیط بانان استان از فصل پاییز شروع می‌شود و این افراد سعی می‌کنند با توجه به وضعیت زیستگاهها حضور خود را در این ایام تقویت کنند.

وی از مردم خواست تا در خصوص تخلفات شکار، صید و زنده گیری پرندگان شکاری همکاری های لازم را با مجموعه محیط زیست داشته باشند تا به نحو مطلوبی از ذخایر ژنتیکی استان و کشور حراست و حفاظت شود.
نظری افزود: همچنین در این ارتباط هماهنگی لازم با نیروی انتظامی استان آذربایجان غربی برای همکاری در بازدید از حیات وحش و مناطق احتمالی تردد قاچاقچیان پرنده انجام می ‌شود.

تصمیمی برای صدور پروانه شکار اخذ نشده‌است

امسال از گفته های مسوولان زیست محیطی استان این گونه می‌توان فهمید که به علت بیماری کرونا برخی از سرشماریهای پرندگان و حیات محش به تعویق افتاده‌است.

همین امر می‌تواند دلیلی باشد براینکه امسال مجوزی برای شکار صادر نشود چرا که مجوزهای شکار بعد از ارزیابی ذخایر منطقه صادر می‌شود.

مدیر کل حفاظت محیط زیست آذربایجان‌غربی با بیان اینکه صدور پروانه شکار هر سال با توجه به وضعیت زیستگاههای موجود انجام می‌شود گفت: امسال تصمیمی در این زمینه اخذ نشده‌است و با خاطیان به شدت برخورد می شود.

نظری از تمامی شکارچیان استان خواست تا با رعایت قوانین و مقررات زیست محیطی و خودداری از شکار پرندگان این اداره کل را در حفاظت از تنوع زیستی و پیشگیری از وقوع جرائم شکار و صید یاری کنند.

ایجاد شعبه های خاص جرایم زیست محیطی در آذربایجان غربی ضروریست

فرمانده یگان حفاظت محیط زیست آذربایجان غربی با اشاره به تخصصی بودن این جرایم گفت: همکاری بخش قضایی استان در این زمینه مطلوب است ولی نیاز به راه اندازی شعبه های خاصی برای رسیدگی به این پرونده برای استان یک نیاز است.

رضا خیری ادامه داد: این اقدام در راستای اهمیت و حفظ محیط زیست و رسیدگی هرچه سریع تر به تخلفات محیط زیستی می‌تواند نقش مهی را ایفا کند تا این زخم وارد شده برپیکره طبیعت استان کاری تر نشود.

وی براین نظر است که قانون گذار، جرایم سنگینی برای افراد متخلف شکار و صید به خصوص برای پرندگان شکاری درنظر گرفته و در صورت مشاهده هر گونه تخلف در خصوص زنده گیری و یا قاچاق اینگونه از پرندگان یگان حفاظت محیط زیست استان به شدت با آنان برخورد خواهد کرد.

افزایش آگاهی و شناخت مردم و بالا بردن سطح اهمیت حفاظت از این گونه ها، افزایش ضریب حفاظتی از زیستگاه های زادآوری این گونه ها در طبیعت، افزایش اقدامات حفاظتی از طریق گشت وکنترل بیشتر ماموران حفاظتی در مناطق، حساس کردن دستگاه‌ها و نهادهای امنیتی و انتظامی در مبادی ورودی و خروجی شهرها یا مراکز پر تردد شامل ترمینال‌ها و ایستگاه‌های راه آهن از جمله راهکارهای مبارزه با قاچاق پرندگان از دیدگاه فرمانده یگان حفاظت محیط زیست استان است.

استان آذربایجان غربی با دارا بودن ۷۰ زیستگاه آبی و واقع شدن در یکی از مسیرهای مهم هفتگانه مهاجرت پرندگان در کشور این روزها به میزبانی برای انواع مختلف پرندگان تبدیل شده‌است.

مهاجرت پرندگان به زیستگاه‌های آبی استان آذربایجان غربی در ۲ فصل پاییز و بهار انجام می‌گیرد که با توجه به مناسب بودن شرایط زیستی در تالاب‌ها و زیستگاه‌های آبی در فصول مهاجرت بیش از ۲۰۰ گونه پرنده مختلف وارد استان می‌شوند.

بیشترین مهاجرت پرندگان به استان به حوزه تالاب‌های اقماری دریاچه ارومیه انجام می‌شود و مهاجرت هزاران پرنده زیبا به تالاب‌ها و رودخانه‌های آذربایجان‌غربی اتفاق کم‌نظیری است که نمونه مشابه آن را کمتر می‌توان در سایر استان‌های کشور مشاهده کرد.

براساس مشاهدات فعالان محیط زیست استان زیستگاه های آبی استان هم اکنون که فصل مهاجرت است میزبان گونه‌های پرندگان آبزی و کنارآبزی همانند آنقوت، تنجه، پلیکان‌های سفید و خاکستری، قوی فریادکش و گنگ، فلامینگو و انواع درناهاست.

تالاب‌های آذربایجان‌غربی هم به دلیل امنیت و شرایطی زیستی مناسبی که برای پرندگان دارد، استراحتگاه بسیار مناسبی برای انواع پرندگان مهاجری است که همه ساله در مسیر پرواز خود وارد آنها می‌شوند.

آذربایجان غربی با مساحتی بیش از ۳۷۰۰ کیلومترمربع از استانهای پهناور کشور محسوب می شود که به دلیل موقعیت طبیعی و ساختار توپوگرافیی رودخانه ها، تالابها، مردابها و دریاچه های کوچی و بزرگ را در برگرفته است.

این استان که در کریدور مهاجرتی هزاران بال پرنده در طول ۳۶۵ روز سال قرار گرفته‌است؛ سالانه دسته های مختلفی از انواع درناها، فلامینگوها، آنقوتها و صدها گونه دیگر از انواع اردک سانان و غاز سانان در تالابهای استان و در کنار بیش از۳۰ تالاب و زیستگاههای آبی و ساحلی فرود می‌آیند تا به زمستان گذرانی بپردازند.

این نقطه از کشور دارای اقلیمهای متفاوتی بوده و این تنوع اقلیمی موجب شده تا گونه های متنوعی از پوشش گیاهی و جانوری در این استان وجود داشته باشد.

وجود ۵۴ گونه پستاندار، ۵۹ گونه خزنده و دوزیست، ۲۶ گونه ماهی، نشان از تنوع گونه های مختلف زیستی در حیات وحش استان است.