داستان آرامگاه رضاشاه که منفجر شد/ آمیزه‌ای از معماری سنتی و مدرن

آرامگاه رضاخان نه به‌عنوان یک اثر معماری بلکه به‌عنوان یک ساختمان سیاسی، هدف تخریب آیت‌الله خلخالی در سال ۱۳۵۹ شد. مقاومت بنا به حدی بوده که کارگران مجبور شدند از مواد منفجره و گریدر، بولدوزر، جرثقیل و وسایل قوی مکانیکی برای تخریب استفاده کنند.

داستان آرامگاه رضاشاه که منفجر شد/ آمیزه‌ای از معماری سنتی و مدرن

سال ۱۳۲۹، نقطه‌عطفی در کارنامه معماری پهلوی به شمار می‌رود؛ سالی که در آن، آرامگاه‌سازی‌ به‌عنوان یکی از انواع معماری فرهنگی به چنان جایگاهی می‌رسد که محسن فروغی از دربار محمدرضا دستور ساخت آرامگاهی برای رضاشاه را دریافت می‌کند.

اهمیت این بنای ۹هزار متری که ۲۵ متر ارتفاع داشت و در ۲ طبقه ساخته شده بود، همجواری با حرمِ حضرت عبدالعظیم بود. فروغی در ابتدا ارتفاع این آرامگاه را اندکی (حدودا ۷ متر) کوتاه‌تر از گنبدِ حرم درنظر گرفت تا احترام به معماری اسلامی و مهم‌ترین شخصیت مذهبی تهران قدیم را ارج نهد. پس از آن، مسئله اصلی این بود که چگونه پیکر رضاخان به ایران برگردانده و در محل مورد نظر دفن شود. هفدهم اردیبهشت‌ماه ۱۳۲۹، هواپیمایی که از قاهره به جده و از آنجا به طواف کعبه رفته بود، جنازه رضاشاه را به کشور آورد. سپس با قطاری مخصوص آن را به تهران و آرامگاه تازه‌سازش آوردند.

اگرچه این آرامگاه دیگر وجود ندارد اما نگاهی به عکس‌های آن، به‌خوبی نشان می‌دهد که محسن فروغی در ساخت آن، به درجه‌ای از همسانی سنت و مدرنیستم رسیده که توانسته است با کمترین تزئینات و استفاده از سنگ مرمر ساده، تشخص ایرانی و باستانی‌بودن را به این بنای مدرن بدهد. بعدها او این ایده را به عالی‌ترین اثر خود، یعنی آرامگاه سعدی در شیراز هم منتقل کرد و توانست اسلوبی برای معماری آرامگاهی بسازد که هنوز در خاطر بسیاری از ایرانیان باقی‌ است.

روند سریع تحولات انقلاب، با کمترین میزان تخریب بناهای تاریخی همراه بود، اما آرامگاه رضاخان نه به‌عنوان یک اثر معماری بلکه به‌عنوان یک ساختمان سیاسی، هدف تخریب برخی از چهره‌های فعال آن دوره شد، تا جایی که آیت‌الله خلخالی در اردیبهشت ۱۳۵۹ با وجود مخالفت‌های بنی‌صدر این ساختمان و محوطه تاریخی اطرافش را تخریب کرد . همان روز، روزنامه کیهان در گزارشی به این نکته اشاره کرد که مقاومت بنا در برابر کلنگ‌های تخریب‌کنندگان به حدی بوده که آنها مجبور شده‌اند از مواد منفجره و گریدر، بولدوزر، جرثقیل و وسایل قوی مکانیکی برای تخریب استفاده کنند.

منبع: همشهری‌آنلاین

72

شبکه‌های اجتماعی
دیدگاهتان را بنویسید

نظرات شما - 18
  • محمود
    0

    خبر فوری تو می خواهی به عنوان سوپاپ اطمینان عمل کرده و با درج این اخبار که تو این همه مشکلات مردم اصلا گم است ریا کارانه نقش یک رسانه پر مخاطب اینرنتی را بازی کنی * دست تو دیگه برا ما روشده* خودتی در ضمن مرگ بر انگلستان بی شرف که زمینه سقوط هردو پهلوی را فراهم کرد

    نظرات شما -
    • قلندر
      0

      محمود خان اشتباه نکن آمریکا هم در سر نگونی و پشت پا زدن و خنجر از پشت زدن به پهلوی دوم دست داشت زمانی که شاه گفت به یاری خدا به سلاح اتمی دست یافته دیگه آمریکا از او دوری کرد و به بهانه آزادی مطبوعات نذاشت شاه روزنامه ای را در تظاهرات سانسور کند و همین باعث شهامت مردم در همه جور تظاهرات شد

    • 23
      2

      پاسخ به قلندر جون عزیزم تو اصلا می دونی بمب اتم چیه؟....شاه خائن اون دوره نمی دونست اورانیوم غنی شده چیه که اینکه برسه به بمبش

  • خسرو ادبی
    2

    خداوکیلی خودش یکپا مغول بود.امد کشتت سوخت ویران کرد و رفت.اگر مسلمانی غیرت داری ایران دوستی منتشر کن.

    نظرات شما -
    • یک دانشجوی پسر
      1

      خلخالی انقلابی نبود عقده ای بود اغلب افرادی که به خاطر خدا قدم بر میدارند ارامش خدایی روحشان رو تلطیف میکند

  • ناشناس
    0

    چه خوب مقایسه کرده ای کاش قصه اعدام هویدا توسط خلخالی هم پخش شود

  • دومان
    1

    بعد چهل سال تاریخ قضاوت کرد خالخالی نزد مردم احترام دارد یا رضا شاه کبیر؟ ... مرد نکونام نمیرد هرگز...ظلم پایدار نیست و طوفان نزدیک .

    نظرات شما -
    • 868
      0

      دوست عزیز آیا رضا شاه همونی نبود که نتونست حتی 2 روز در مقابل انگلیس مقاومت کنه؟به نظرم اگه شعور داشته باشی می بینی ما43 سال با افتخار جلوشون ایستادیم و مثل سگ ازمون هم می ترسند.و در قضیه ی گروگان گیری کشتی شون هم دیدیم مثل سگ التماس می کردند...

  • ح
    0

    اشتباه نکنید خبر فوری از حرفهاش هوای قدیم و داره

    نظرات شما -
    • ممل طلا
      0

      این مملکت هرچه خوبی و افتخار داره از قدیم الایامه الان که به جز رشادتهای شهدا و جانبازان عزیزمون و فداکاری خانواده هاشون چیزی برا گفتن و افتخار کردن نداریم

  • دورود خدا برمحمدوال محمد (مهری)
    0

    حالا امثال من جیرخورهستن ؟؟ یا بعضی از شماها لندن نشین ؟!!! درموردسردا سلیمانی تیترمیزنه ؟ همه میگن این حرفها را ولش کنید!!!! ازتخم مرغ ،دلار،طلا، ..... حرف بزنید!!!!!! نوبت که به سلطنت رسید؟؟ همه فیلسوف،کارشناس، حقوق بشرو ،مودبرو...... می شن !!!! دیدی چی شد؟؟ اگه الان آرامگاه رضاشاه بودمی رفتیم دعا می کردیم همه شفا پیدا کنیم !!!!!!!!!!!هههههههه

  • رضا.
    0

    به خدا قسم اگر نبودند وطن پرستان که اون زمان ترمز اینها را بکشند الان اثری از تخت جمشید و پاسارگاد و بیستون و..... هم نبود. رفتار داعش گونه امثال خلخالی لکه سیاهی بود بر وقایع انقلاب. مقبره یاد بود رضا شاه جزئی از تاریخ این مملکت است خوب یا بد باید برای آیندگان خفظ شود.

  • مهری
    0

    آقای خلخالی اگرمرجع تقلید میشد بنده به او اکتفا میکردم

    نظرات شما -
    • درود خدا بر محمد و آل محمد (مهری)
      0

      هههههه میشه به کتابهای این مرجع عالیقدر تون مراجعه کنید و بگیددرمورد؟؟؟ تخریب وجعل ودروغ چی گفته ؟؟!!!!!!!!!!!!

  • ایرانی
    1

    رضا شاه این مرد بزرگ مرد و خلخالی هم مرد .اونی که تمامی لحظات زندگیش مدام مورد بررسی موشکافانه اندیشمندان تاریخ قرار میگیرد رضاشاه است و اونی که تاریخ فقط به کشت وکشتار مردم در موردش میپردازد خلخالی است همه میمرند ولی مردن است تا مردن.

    نظرات شما -
    • خاتون
      1

      رضاه شاه بیسواذ همانی بود که توسط، انگلیس به سرکار آمد و. توسط خودشان هم انداخته شد و. مردنش را هم دیدید

  • جوان ناکام
    0

    خدا را شاکریم جمهوری اسلامی آمد تا این جهالت به پایانش نزدیک شود.. هیچ کس نمیتوانست ذات این ریاکاران را به مردم نشان دهد فقط خودشان میتوانستند البته با کمک پیشرفت تکنولوژی دیجیتال از جمله تلوزیون و اینترنت رضا شاه هر که بود تمام شد .. هر چه شما تخریبش کنید عزیزتر میشود.. اگر میخواهید تخریبش کنید ازش تعریف کنید.. به جایی رسیده اید هیجکس حرف این حاکمان را باور نمیکنند و برعکسش را میپذریند..مخصوصا روحانی هر چی میگه برعکس میشه

  • ..
    1

    آیا همین رضا شاه نبود؟ که با ذلت در سرزمینی غریب مرد

اخبار مرتبط سایر رسانه ها

    اخبار سایر رسانه ها