خوب و بد فروش داخلي نفت
علیرضا سلطانی- كارشناس اقتصاد سیاسی
طرح پیش فروش نفت از نگاه كلی به‌عنوان یك سیاست برای برون‌رفت اقتصادی ایران از وابستگی به نفت و آسیب‌پذیری آن، قابل دفاع است. در واقع می‌توان گفت جای این طرح سالیان متمادی است كه در اقتصاد نفتی ایران خالی است. این طرح میتواند شكافی را كه بین نفت و ملت وجود دارد تا حدی پركند. اما سؤال این است آیا این طرح در شرایط مناسبی قرار است اجرا شود و اصولا چه تضامینی وجود دارد كه هم از اثربخشی لازم در گشایش اقتصادی و به عبارت دقیق‌تر كم‌كردن فشارهای اقتصادی داخلی برخوردار باشد و هم در آینده دولت بتواند تعهدات خود را در قبال مردم جامه عمل بپوشاند و این طرح به چاله‌ای اقتصادی در كنار چاله‌ها و چاه‌های متعدد دیگر اقتصاد ایران تبدیل نشود؟
واقعیت این است كه طرح مزبور در فضایی تاریك و كدر در حال طراحی و احتمال اجراست. شرایط كنونی اقتصاد ایران كه گرفتار سخت‌ترین تحریم‌هاست، شرایط مناسبی برای اجرای این طرح نیست و اجرا‌شدن آن را با تردید زیادی مواجه می‌کند. این طرح معنایی جز اینكه دولت درآمد آینده حاصل از فروش نفت را به‌عنوان یك بدهی به مردم تعهد می‌دهد، ندارد. اصولا چه تضمینی وجود دارد كه دولت در سه سال آینده امكان فروش نفت فروخته‌شده به مردم را در بازارهای بین‌المللی داشته باشد تا از این طریق تعهدات خود به مردم را آن‌هم با سازوكار پرداخت سود قطعی و تضمینی متناسب با نرخ متوسط تورم و نرخ سود بانكی، جامه عمل بپوشاند. طرحی در این سطح نیازمند سازوكار اجرائی مطمئن، قطعی و چشم‌انداز روشن است وگرنه در شرایط كنونی حركت در تاریكی است كه نتیجه‌ای جز بدهكاری دولت به مردم كه بدترین نوع بدهكاری است، ندارد. سازوكار اجرائی طرح نیز دچار ابهام است.
معمولا در طرح‌های این‌چنینی، یك نهاد اقتصادی كه از قدرت مالی بالایی نیز برخوردار است به‌عنوان ضامن یا عامل در میان دولت به‌عنوان فروشنده و مردم به‌عنوان خریدار وجود دارد تا ریسك عملیاتی كار را برای طرفین كاهش دهد. در شرایط كنونی، وجود چنین نهادی كه توانایی و قدرت این كار را داشته باشد، بعید به نظر می‌رسد. اگر به این طرح به‌عنوان یك طرح اقتصادی پایدار و با آثار مثبت بلندمدت و مهمتر با هدف سرمایه گذاری در صنعت نفت و جبران سرمایه گذاری در این صنعت ( که خود میتواند ریسک طرح را کاهش دهد و تضمین خوبی برای اجرای آن باشد ) نگاه شود، مطلوب است؛ اما نگاه تسكینی ،موقتی و هزینه کرد جاری ، دستاوردی جز افزایش هزینه‌های اقتصادی كشور نخواهد داشت.
70
دولت اگر نفت فروش بود خودش مستقیم می فروخت الان چون تحریم هستیم نفتی فروخته نمی شود فقط با پولی که از این جیب مردم می خواهند در بیاورند تا چند صباحی چرخ مملکت بچرخه فقط باید به خودیها می گفتید مردم پولشان کجا بود پیش خرید سهام نفتی بکنند این هم نفت ملی