شرک به خدا میاورید و سنّت محمد (ص) را ضایع مگذارید

خطبه ۱۴۹، مشهور به آخرین خطبه امام علی (ع) است که بر طبق کتاب شریف نهج البلاغه، پس از ضربت خوردن آن حضرت و پیش از شهادت بیان فرموده اند.

در این خطبه وصیت گونه آمده است:‌ ای مردم هر انسانی، چیزی را که از آن می‌گریزد، در همان هنگام گریز، آن چیز به او می‌رسد، و سر آمدن مدت عمر، موجب رانده شدن جان از بدن است و گریز از فرا رسیدن اجل، باعث رسیدن به آن می‌باشد، چه بسیار روز‌هایی که سپری کردم و پشت سر گذاشتم که راز این امر را (یعنی مرگ را) جستجو می‌کردم، لیکن خداوند، جز نهان داشتن این راز، از چیز دیگری (یعنی آشکار ساختن آن) ابا دارد، چه دور است دست یافتن به این راز، (آن) علمی است که در مخزن اسرار الهی، نهان است.

اما وصیت من به شما درباره خدا این است که هیچ چیز را با وی شریک قرار ندهید و وصیت من به شما درباره محمد صلی الله علیه و آله این است که سنت او را ضایع مسازید، این دو ستون دین را به پا دارید و این دو چراغ را بر افروزید، تا آن گاه که از حق منحرف نشده‌اید، نکوهشی متوجه شما نخواهد بود، هر یک از شما به قدر توانایی، کوشش خویش را به کار ببرد و خداوند به جاهلان تخفیف داده است.

پروردگار شما، پروردگاری رحیم و دین شما، دینی استوار و مستقیم و امام شما، امامی علیم و بسیار دانا است من دیروز همنشین شما بودم و امروز، من موجب عبرت گرفتن شما هستم، و فردا از شما جدا خواهم بود، خداوند، مرا و شما را بیامرزاد.

اگر قدم من در این دنیا که جای لغزش است، پایدار بماند (یعنی زنده بمانم) پس همان است و زنده خواهم بود و اگر قدم از جا برود و بلغزد (و زنده نمانم) پس جز این نیست که ما در سایه شاخه‌های درختان و در محل وزش باد‌ها قرار داشتیم و زیر سایه ابر‌هایی بودیم که پیوستگی اجزای آن‌ها به یکدیگر از هم گسیخته و نابود شد و اثر آن در زمین محو گردید.

همانا من همسایه و همنشین شما بودم که بدن من روزی چند در نزد شما و با شما بود، دیری نخواهد گذشت که به دنبال این همنشینی از من جسدی خالی از روح باقی خواهد ماند، جسدی که بعد از متحرک بودن، ساکن خواهد بود و بعد از گویا بودن، خاموش خواهد شد، این بی حرکتی و خاموشی چشمان من و حرکت نکردن و سکون سر و دست و پای من، باید به شما پند بیاموزد، پس به راستی، مشاهده این حالات برای کسانی که طالب عبرت باشند، از منطقی که بلیغ و رسا باشد و از سخنی که مورد قبول همه کس باشد، پندآموزتر است.

خداحا فظی من با شما، از نوع خداحافظی مردی است که منتظر ملاقات با خداوند است، فردا شما درباره روزگار من می‌اندیشید و آنچه، راز و حقیقت آن از شما پنهان بود، برایتان آشکار می‌گردد و بعد از خالی شدن جای من و قرار گرفتن دیگری در آنجا که من بودم، (در آن وقت) مرا خواهید شناخت.

متن عربی:

۱۴۹- و من کلام له (علیه السلام) قبل موته:
أَیُّهَا النَّاسُ کُلُّ امْرِئٍ لَاقٍ مَا یَفِرُّ مِنْهُ فِی فِرَارِهِ الْأَجَلُ مَسَاقُ النَّفْسِ وَ الْهَرَبُ مِنْهُ مُوَافَاتُهُ کَمْ أَطْرَدْتُ الْأَیَّامَ أَبْحَثُهَا عَنْ مَکْنُونِ هَذَا الْأَمْرِ فَأَبَى اللَّهُ إِلَّا إِخْفَاءَهُ هَیْهَاتَ عِلْمٌ مَخْزُونٌ أَمَّا وَصِیَّتِی فَاللَّهَ لَا تُشْرِکُوا بِهِ شَیْئاً وَ مُحَمَّداً (صلى الله علیه وآله) فَلَا تُضَیِّعُوا سُنَّتَهُ أَقِیمُوا هَذَیْنِ الْعَمُودَیْنِ وَ أَوْقِدُوا هَذَیْنِ الْمِصْبَاحَیْنِ وَ خَلَاکُمْ ذَمٌّ مَا لَمْ تَشْرُدُوا حُمِّلَ کُلُّ امْرِئٍ مِنْکُمْ مَجْهُودَهُ وَ خُفِّفَ عَنِ الْجَهَلَهِ رَبٌّ رَحِیمٌ وَ دِینٌ قَوِیمٌ وَ إِمَامٌ عَلِیمٌ أَنَا بِالْأَمْسِ صَاحِبُکُمْ وَ أَنَا الْیَوْمَ عِبْرَهٌ لَکُمْ وَ غَداً مُفَارِقُکُمْ غَفَرَ اللَّهُ لِی وَ لَکُمْ إِنْ تَثْبُتِ الْوَطْأَهُ فِی هَذِهِ الْمَزَلَّهِ فَذَاکَ وَ إِنْ تَدْحَضِ الْقَدَمُ فَإِنَّا کُنَّا فِی أَفْیَاءِ أَغْصَانٍ وَ مَهَابِّ رِیَاحٍ وَ تَحْتَ ظِلِّ غَمَامٍ اضْمَحَلَّ فِی الْجَوِّ مُتَلَفَّقُهَا وَ عَفَا فِی الْأَرْضِ مَخَطُّهَا وَ إِنَّمَا کُنْتُ جَاراً جَاوَرَکُمْ بَدَنِی أَیَّاماً وَ سَتُعْقَبُونَ مِنِّی جُثَّهً خَلَاءً سَاکِنَهً بَعْدَ حَرَاکٍ وَ صَامِتَهً بَعْدَ نُطْقٍ لِیَعِظْکُمْ هُدُوِّی وَ خُفُوتُ إِطْرَاقِی وَ سُکُونُ أَطْرَافِی فَإِنَّهُ أَوْعَظُ لِلْمُعْتَبِرِینَ مِنَ الْمَنْطِقِ الْبَلِیغِ وَ الْقَوْلِ الْمَسْمُوعِ وَدَاعِی لَکُمْ وَدَاعُ امْرِئٍ مُرْصِدٍ لِلتَّلَاقِی غَداً تَرَوْنَ أَیَّامِی وَ یُکْشَفُ لَکُمْ عَنْ سَرَائِرِی وَ تَعْرِفُونَنِی بَعْدَ خُلُوِّ مَکَانِی وَ قِیَامِ غَیْرِی مَقَامِی.

منبع: انتخاب

66