تنش‌ها در خلیج فارس؛ درخواست ایجاد «خط تلفن قرمز» بین ایران و آمریکا

این درخواست پس از توئیت تهدیدآمیز اخیر دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا علیه ایران مطرح می شود. او روز چهارشنبه اعلام کرد که به نیروی دریایی ایالات متحده دستور داده است تا در صورت ایجاد مزاحمت از سوی قایق های ایرانی، آنها را نابود کند.

نیروی دریایی آمریکا روز ۱۵ آوریل (۲۷ فروردین) با انتشار بیانیه ای قایق های ایران را به انجام «مانورهای خطرناک و تحریک آمیز در نزدیکی کشتی های ایالات متحده» متهم کرده بود.

حسین سلامی، فرمانده سپاه پاسداران ایران در واکنش به تهدید دونالد ترامپ اعلام کرد که اگر نیروی دریایی آمریکا برای شناورهای ایران «مخاطره» ایجاد کند مورد هدف قرار گرفت.

به کانال تلگرام یورونیوز فارسی بپیوندید

«گروه بین المللی بحران» در واکنش به اوج گیری دوباره تنش ها بین ایران و آمریکا ضمن ابراز نگرانی از احتمال درگیری بین دو طرف خواستار برقراری یک کانال ارتباطی نظامی بین تهران و واشنگتن شده است. این کانال ارتباطی نظامی در واقع یک راه ارتباطی مانند «خط تلفن قرمز» خواهد بود که آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی در دوران جنگ سرد برای جلوگیری از مناقشه اتمی از آن استفاده می کردند.
هدف از ایجاد «خط تلفن قرمز» جلوگیری از سوءتفاهم بین دو طرف و آغاز درگیری به دنبال یک محاسبه اشتباه بود. این کانال ارتباطی البته هرگز به شکل خط تلفن وجود نداشت. رهبران آمریکا و اتحاد جماهیر شوروی از سال ۱۹۶۳ میلادی برای جلوگیری از مناقشه نظامی مستقیم با استفاده از تجهیزات تله تایپ (تله پرینتر) با یکدیگر در تماس بودند. وسیله این کانال ارتباطی از سال ۱۹۸۶ به دورنگار (فکس) تغییر پیدا کرد.

ارتباط مستقیم بین مسکو و واشنگتن اکنون در سال ۲۰۲۰ نیز با گذشت نزدیک به سه دهه از پایان جنگ سرد همچنان از طریق رایانه های محافظت شده و ارسال ایمیل ادامه دارد.

عمان میانجی «خط تلفن قرمز» بین ایران و آمریکا می‌شود؟

اندیشکده «گروه بین المللی بحران» پیشنهاد کرده است که کشور عمان که رابطه خوبی با تهران و واشنگتن دارد نقش «خط تلفن قرمز» را ایفا کند. مقامات عمان پیش از این اعلام کرده بودند که در صورت درخواست ایران و آمریکا حاضر به میانجیگری بین دو طرف هستند.

عمان پیش از این میزبان مذاکرات اولیه بین ایران و آمریکا بود که در نهایت در سال ۲۰۱۵ به توافق هسته ای (برجام) منجر شد. به نظر می رسد که اندیشکده «گروه بین المللی بحران» امیدوار است که عمان به نوعی بتواند به طور دائمی نقشی را که دولت عراق چند ماه پیش در زمان اوج گیری تنش بین تهران و واشنگتن بر سر کشته شدن قاسم سلیمانی، فرمانده نیروس قدس سپاه ایفا کرد برعهده بگیرد.

بنا به برخی گزارش ها ایران در آن زمان مقامات عراق را از طرح حمله خود به دو پایگاه نظامیان آمریکا مطلع کرد. دولت عراق نیز اطلاعات خود را در اختیار آمریکا گذاشت و به این ترتیب در جریان حمله موشکی ایران هیچ کدام از نظامیان آمریکا کشته نشدند.

تنها کانال ارتباطی موجود بین ایران و آمریکا سفارت سوئیس در تهران به عنوان حافظ منافع ایالات متحده است. با این حال کارایی این راه ارتباطی که تنها جنبه دیپلماتیک دارد محدود است. سفارت سوئیس در شرایط بحرانی که ایران و آمریکا در آستانه درگیری نظامی قرار می گیرند نمی تواند جانشین «خط تلفن قرمز» برای تبادل مستقیم پیام در مورد موضوعی نظامی شود.

22