ژیپس چیست؟

کانی ژیپس یکی از فروان ترین گونه های کانی در طبیعت میباشد غالباً به رنگ سفید یافت می شود اما در مواردی به رنگ های قهوه یی ، زرد و قرمز نیز دیده می‌شود.

سنگ های تبخیری از قبیل ایندریت و ژیپس 25% نواحی قاره ای را تشکیل می دهند چنانچه محل شکل گیری این سنگ ها دارای رطوبت پایین تر از 30% باشد تاثیر چندانی در تغییر شکل سنگ ندارد اما اگر رطوبت بالای 30% باشد تاثیر قابل توجهی در رفتار های خزشی سنگ ها دارد و موجب تغییر شکل سنگ می شود.

کانی چیست؟

ماده‌ای طبیعی، غیر آلی، متبلور و جامدی است که ترکیب شیمیایی نسبتاً ثابتی دارد و در ترکیب سنگ‌های پوسته زمین یافت می‌شود و دارای فرمول شیمیایی و ساختمان اتمی مشخص است.در دنیا تا کنون چیزی حدود 4000 گونه کانی، شناسایی شده است، که از این تعداد 150 کانی به طور معمول در طبیعت دیده می شوند . و بقییه آنها کمیاب و یا بسیار کمیاب می باشند. از مهمترین این کانی ها میتوان انواع کوارتز،کلسیت، فلوئورین وژیپس نام برد.

کاربرد کانی ژیپس

در صنعت ساختمان‌سازی، مجسمه‌سازی، کاغذ، کُندکننده در سیمان پورتلند،کشاورزی و صنعت پزشکی و...

کاربرد انواع کانی

الیوین: جواهر.

کائولینیت: ظرف چینی،رنگ و پلاستیک.

زرنیخ: پزشکی، رنگ سازی، حشره‌کش و تهیه ارسنیک.

دولومیت: ساختن آجر برای آستر کوره‌های حرارتی و سیمان پورتلند.

مالاکیت: مواد آرایشی، نمای درونی ساختمان.

تاریخچه ژیپس

همانطور که میدونید سنگ گچ میلیونها سال پیش به هنگام پیدایش خشکی بر روی زمین و تبخیر آب دریاها ودریاچه های آب شورهنگامی که نمک ها رسوب کردند به ترتیب ترکیبات مختلفی را تشکیل دادند که یکی از آنها سنگ گچ بود.

در واقع سنگ گچ جزء سنگ های تبخیری محسوب می شود و به صورت محلول در آب دریا وجود دارد. بعد از خشک شدن آب دریاها سنگ رسوبی به ناچار نامحلول شده و رسوب می کند و در نهایت این ذخایر نمکی در اثر ترکیبات شیمیایی به سنگ های لایه لایه که یکی از این لایه ها سنگ گچ است تبدیل می شوند.

انواع سنگ گچ

1- ایندریت با فرمول شیمیایی CaSo4 : به دلیل حلالیت بالا و تبدیل شدن به ژیپس به ندرت در سطح زمین یافت می‌شود.

2- ژیپس با فرمول شیمیایی CaSo4 . 2H2O : انواع مختلفی دارد به صورت فراروان در سطح زمین یافت می شود و از نظر زمین شناسان اهمیت فراوانی دارد.

مصارف مهم ژیپس عبارتند از: داروسازی، پوشش داخلی ساختمان، گچ بری، قالبهای ریخته گری دندان و جواهرات، کشاورزی و در تهیه سیمان مصرف می شود.

انواع گچ

1- آلفا : گچ آلفا در اتوکلاو در فشار و حرارت حدودC °97 توليد مي شود، در صورتي که گچ بتا در دماي C °100 به دست مي آيد.اين نوع گچ به دليل حلاليت کم و زمان گيرش طولاني در صنعت دندان سازي، مجسمه سازي و جواهرات استفاده مي شود.

2- بتا : گچ بتا به دليل حلاليت بالا و زمان گيرش کوتاه به مصارف ساختماني مي رسد. که در صنعت ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرد.

71