ظرفیت‌های گردشگری در سبزوار مورد غفلت مسئولین قرار گرفته است

سلام آقای دکتر خسته نباشید، به عنوان فردی که سالها در حوزه گردشگری مطالعات و تجربیات متعددی داشته و پایان نامه دکترای شما نیزدر حوره مدیریت گردشگری بوده، جایگاه ایران را نسبت به کشورهای همسایه در حوزه گردشگری چگونه ارزیابی می کنید؟
اینکه دکتر خطاب می کنید نشانه لطف شماست؛ بنده در حال دفاع از رساله دکتری هستم و پایان نامه رساله دکتری بنده درباره مدل کسب و کار مناطق نمونه گردشگری است. متاسفانه بحث گردشگری در ایران نسبت به کشورهای همسایه از شرایط نامطلوب برخوردار بوده چرا که صنعت گردشگری به عنوان یک صنعت نامیرا، پول ساز وسبز هنوز در کشورمان جا نیفتاده است. معمولا اغلب گردشگران جهان به دنبال فضایی هستند که از نظر هزینه شرایط مناسب تری را داشته باشد. در واقع آنها یک کوله پشتی بر دوش انداخته و در اماکن عمومی با دوچرخه به اکثرکشورهای دنیا می روند. به دلیل همین شیوه گردشگری نیز بوده که شاهد رشد و توسعه آن در خاورمیانه بوده ایم. براساس آمار منتشر شده بیشترین نرخ رشد سرمایه‌گذاری در گردشگری را خاورمیانه با ۴/ ۵ درصد به خود اختصاص داده، که علت اصلی چنین امری همان مساله هزینه های پایین گردشگری همچون حمل و نقل، هتلینگ و... می باشد. عامل دوم برای رشد گردشگری در کشورهای همسایه را می توان در مولفه های مناسب گردشگری همچون گردشگری مذهبی و اکوتوریسم جستجو کرد.
باتوجه به سخنان شما، تفاوت زیرساخت های گردشگری در ایران با سایر کشورهای منطقه را چگونه می بینید؟
بله، هزینه های سفر نه تنها در کشورما پایین است بلکه به دلیل وجود چهارفصل در ایران؛ جذابیت گردشگری بالایی نیز دارد. در شمال ایران گردشگران با دریا روبرو هستند و در مناطق کویری با آب و هوای گرم و خشک و حتی قادر خواهند بود تا با سفر به غرب کشور شرایط کوهستانی را نیز تجربه کنند ولی همه این موارد ذیل وجود زیرساخت های مناسب تببین و تعریف می گردد. به عنوان مثال ما در عربستان شاهد وجود زیرساخت های مناسب حمل و نقل هستیم و همین امر موجب رضایت نسبی مسافران به مکه و مدینه شده است. گردشگری مذهبی که در عربستان به خوبی شکل گرفته هنوز در ایران به عنوان یک صنعت نوپا شناخته می شود. مباحثی همچون جاده های زمینی، زیرساخت های فرودگاهی، هتل های مناسب و..بخشی از تفاوت ها میان ایران و سایرکشورهای منطقه است.
اجازه دهید به زادگاه خود شما در حوزه گردشگری اشاره کنیم، ظرفیت های مستتر گردشگری در شهر سبزوار بزرگ در چه مولفه هایی نمود پیدا کرده است؟
به علت قدمت بیش از 6 هزار ساله شهر سبزوار، می توان این شهر را به عنوان یک مرکز گردشگری تاریخی به حساب آورد. این شهر از دیرباز به دلیل قرار گرفتن در مسیر جاده ابریشم و جاده مواصلاتی بین کشورهای مختلف که روابط تجاری داشته اند، از اهمیت بالایی برخوردار بوده است. جاذبه های طبیعی و آثار تاریخی در سبزوار را می توان به عنوان مولفه های توسعه گردشگری معرفی کرد. در سبزوار حدود 14 کاروانسرای تاریخی از جمله کاروانسرای صالح آباد، زعفرانیه و سراهای مختلفی از جمله سرای واسعی، معمارزاده، حاج زمان و اولیا وجود داشته که همگی جزئی از مولفه جذب گردشگران می باشد.
آیا راهکاری برای بهره مندی از این ظرفیت ها وجود دارد؟
پاسخ این سوال شمارا با یک مثال بیان می کنم. قرار گرفتن سبزوار در مسیر زائران امام رضا(ع) که همه ماهه از استان های مرکزی و غربی کشورمان به مشهد سفر می کنند ظرفیت های بالقوه زیادی را در رابطه با صنعت گردشگری این شهر ایجاد می کند. حدودا بین 20 الی 25 میلیون نفر از مسیر مواصلاتی تهران به مشهد عبور می کنند و اگر فقط 10 درصد از این مسافران را بتوان تشویق به حضور در شهر سبزوار و شهرهای اطراف آن کرد در حدود 2.5 میلیون گردشگر خواهیم داشت. در مدیریت بازاریابی می گویند اگر نیازی وجود داشته باشد بنابراین فرصتی نیز به تبع آن وجود دارد. نیازمندی برای عبور از مسیر سبزوار وجود داشته و این بهترین فرصت برای بهره برداری می باشد. تشویق مردم به حضور در کاروانسراهای تاریخی موجب تحویل عجیب اقتصادی در شهرستان سبزوار خواهد شد.
باتوجه به نکته ای که اشاره کردید چرا شاهد رشد گردشگری در سبزوار نیستیم؟
در بازاریابی برای ارائه محصول نهایی نیازمند فرمول 4pهستیم. محصول (Product)، قیمت (Price)، مکان توزیع (Place) و ترویج (Promotion)، به نظر می رسد با توجه به وجود بهترین کاروانسراها در این شهر و همچنین قیمت های ارزان برای گردشگری، ضعف عمده در حوزه فعالیت های تبلیغی می باشد. بنده به تازگی به کاروانسرای شاه عباسی در کنار جاده ابریشم رفتم که بسیار زیبا بود. آب انبارها و بادگیرهایی شبیه یزد داشته ولی من به عنوان یک سبزواری از آن اطلاعی نداشتم، همین امر نشان دهنده ضعف تبلیغاتی به منظور معرفی سبزوار بوده است. مسئولین در سبزوار باید دست به دست هم داده و با تعامل با مدیران وزارتخانه نوپای گردشگری آثارتاریخی این شهر را به طور جامع معرفی کرده و بودجه های لازم را اخذ نمایند.

71