امـسال خـودرو گران نمی‌شود

درواقع همپوشانی کاهش عرضه خودرو و تشدید رکود حاکم بر بازار خودرو موجب شده است تا با تثبیت نرخ ارز، قیمت خودروهای داخلی و خارجی در بازار بی‌مشتری تثبیت‌شده یا در برخی موارد سیر نزولی به خود گیرد. باوجوداین رکود طی چند هفته اخیر قیمت برخی خودروهای داخلی در بازار افزایش نسبی قیمت را تجربه کرده است. از سوی دیگر باوجود تأکید قبلی وزارت صنعت مبنی بر جلوگیری از پیش‌فروش خودرو توسط شرکت‌های خودروسازی تا زمان ایفای تعهدات معوق و جاری پیش‌فروش محصولاتشان به مشتریان و وعده‌های مطرح‌شده برای انجام این تعهدات تا پایان امسال، هفته گذشته ایران‌خودرو پیش‌فروش 6 محصول خود باقیمت نامشخص و موعد تحویل شهریورماه سال 99 را در دستور کار قرارداد. پیش‌فروشی که بنا بر اعلام خودروسازان با مجوز وزارت صنعت صورت گرفته است. بااین‌وجود کارشناسان نسبت به آثار مثبت این شیوه پیش‌فروش بر وضعیت عرضه و نزدیک شدن قیمت‌های مصوب و حاشیه بازار خودرو ابراز تردید کرده و تأکید می‌کنند که این شیوه عرضه خودرو تنها باهدف تأمین نقدینگی و پاسخگویی به تقاضای کاذب موجود در بازار خودرو صورت می‌گیرد. چراکه این‌گونه متقاضیان خرید خودرو درواقع سرمایه‌گذاری در بازار را باهدف دریافت سود مشارکت، زیان احتمالی تأخیر در تحویل خودروهای ثبت نامی و احتمال رشد نجومی قیمت‌ها در دستور کار قرار داده‌اند و شرکت‌های خودروسازی نیز با این شیوه بخشی از نقدینگی موردنیاز خود را تأمین خواهند کرد؛ اما در بازار خودروهای خارجی باوجود ممنوعیت واردات از حدود 2 سال پیش و سرنوشت نامعلوم بیش از 6 هزار خودرو دپو شده در گمرکات کشور، به دلیل کاهش قدرت خرید مردم و نبود تقاضای واقعی در بازار، قیمت‌ها ثابت مانده یا سیر نزولی دارد. روی دیگر نابسامانی بازار خودرو به تداوم مشکلات تأمین و تولید داخل برخی قطعات مرتبط است که حتی ارائه خدمات پس از فروش به‌خصوص برای خودروهای وارداتی یا مونتاژ داخل با را مشکل مواجه کرده است. با این شرایط مشخص نیست که سرنوشت بازار خودرو در نیمه دوم امسال با رشد احتمالی تقاضا در بازار شب عید خودرو چگونه خواهد بود. در گفت‌وگو با سعید مؤتمنی رئیس اتحادیه نمایشگاه داران و فروشندگان خودرو وضعیت کنونی و چشم‌انداز بازار خودرو در نیمه دوم امسال را مطرح کردیم که می‌خوانید.
وضعیت کنونی بازار خودرو را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
طی سه هفته اخیر در بازار خودروهای داخلی، ثبات نسبی وجود داشت اما طی اوایل هفته دوم مهرماه، قیمت چند مدل محصولات انواع گروه سمند مانند سمند ال ایکس، معمولی، ای اف سون، سورن، دوگانه و ... و انواع پژو 206 شامل تیپ 5، تیپ 2، اس دی وی 8 و...حدود یک تا 3 میلیون تومان در بازار افزایش‌یافته است. به‌نحوی‌که قیمت پژو 206 تیپ دو که در بازار تا 73 میلیون کاهش‌یافته بود اکنون به 77 میلیون و نوع فول این خودرو به 80 میلیون تومان افزایش‌یافته است. در محصولات خانواده سایپا نیز قیمت پراید 131 حدود یک‌میلیون و پراید 111 حدود 500 هزار تومان گران شده است. علت افزایش قیمت محصولات پراید آن است که سایپا از حدود 2 هفته پیش عرضه خودرو به بازار از طریق فاکتور کردن خودروهای ثبت‌نامی مشتریان را متوقف کرده است. وقتی عرضه خودرو متوقف می‌شود باوجود نبودن مشتری برخی افراد که خودرو در اختیار داشته و خواستار فروش آن هستند، قیمت این خودروها در بازار را حدود 2 تا 3 میلیون تومان بالاتر اعلام می‌کنند.
به نظر شما علت افزایش قیمت برخی خودروهای تولید مشترک مانند پژو 2008 یا خودروهای به‌روزتر ایران‌خودرو مانند دنا چیست؟
قیمت پژو 2008 که قبلاً به 292 میلیون تومان رسیده بود اکنون به حدود 302 میلیون تومان افزایش‌یافته است. بیشترین افزایش قیمت در محصولات ایران‌خودرو بوده است؛ و در بازار انحصاری خودرو هرگاه زمزمه پیش‌فروش برخی خودروها مطرح می‌شود قیمت آن در بازار افزایش می‌یابد چراکه وقتی شرکتی به تعهدات قبلی خود برای تحویل خودروهای ثبت نامی به مشتریان عمل‌نکرده، پیش‌فروش خودرو برای شهریورماه سال 99 مشکلی را از بازار حل نخواهد کرد. تناقض‌گویی‌های وزارت صنعت در مورد نحوه فروش و ممنوعیت و آزادسازی مجدد پیش‌فروش خودرو نیز به این شرایط دامن زده است. بخشی از این افزایش قیمت‌ها متأثر از فضای روانی ایجادشده توسط برخی سایت‌های اینترنتی است و گرچه برخی افراد سعی می‌کنند باخبرهای منفی بار روانی آن را به بازار خودرو منتقل کنند اما به دلیل رکود و آرامش بازار این‌گونه اقدامات تأثیری در افزایش قیمت خودرو نخواهد داشت.
تأثیر این نوسان قیمت‌ها بر میزان معاملات خودرو چگونه بوده است؟
به نظر می‌رسد باید بازنگری کلی در مورد شرایط تولید و عرضه خودروهای داخلی صورت گیرد چراکه در بازار بی‌مشتری درصورتی‌که وضعیت عرضه خودرو مناسب بود، فاصله قیمت کارخانه و حاشیه بازار خودرو به حداقل خود می‌رسید این در حالی است که از حدود چند هفته پیش خودروسازان عرضه قطره‌چکانی خودرو را در دستور کار قرار داده‌اند که این عامل موجب شده در بازار بی‌مشتری خودرو نیز شاهد نوسان و سیر صعودی قیمت برخی خودروها باشیم. اکنون تعداد معاملات روزانه خودرو به کمترین حد خود رسیده است و در بازار خودروهای داخلی یا وارداتی معامله چندانی صورت نمی‌گیرد. درواقع رکود حاکم بر بازار تشدید شده است و به نظر نمی‌رسد با این شرایط عرضه خودرو نیز به نظر نمی‌رسد اتفاق مثبتی برای کاهش بیشتر قیمت‌ها در بازار خودرو را شاهد باشیم.
با این شرایط چشم‌انداز بازار خودرو طی دو ماه آینده چگونه خواهد بود؟
اطلاع دقیقی از تیراژ تولید و موجودی انبار شرکت‌های خودروسازی وجود ندارد اما درصورتی‌که روند عرضه خودرو بهبود نیابد، جو روانی ناشی از آن موجب افزایش کاذب قیمت خودرو در بازار خواهد شد. اگر شرایط عرضه خودرو بهبودیافته و شرکت‌های عرضه‌کننده خودرو بتوانند نیاز روزانه بازار را تأمین کنند و موجودی خودرو در بازار افزایش یابد، به دلیل رکود حاکم بر بازار و خودروهایی که در اختیار برخی خریداران قبلی خودرو بوده و در انتظار فرصت برای عرضه آن به بازار هستند، امکان تشدید سیر نزولی قیمت خودرو وجود دارد. با توجه به تثبیت نرخ ارز و نبود مشتری، در صورت افزایش عرضه و تحویل خودرو به مشتریان به دلیل آن‌که خودروهای در اختیار واسطه‌ها و دلال‌ها نیز زیاد است، می‌توان انتظار کاهش یا حداقل تثبیت قیمت خودرو را داشت. مگر آن‌که خودروسازان به روال هفته دوم مهرماه عرضه خودرو را کاهش داده و میزان ورودی این کالا به بازار کاهش یابد که در این صورت باید انتظار نوسان قیمت‌ها در بازار خودرو را داشت. وقتی نرخ ارز ثابت مانده و مشتری برای خرید خودرو وجود ندارد حتی باعرضه معمولی خودرو نیز دلیلی برای افزایش قیمت‌ها در بازار خودرو وجود ندارد.
آیا پیش‌فروش طولانی‌مدت خودرو نیز بخشی از تقاضای بازار را پاسخ نمی‌دهد؟
این‌گونه نیست چراکه این‌گونه پیش‌فروش‌های درازمدت باهدف سرمایه‌گذاری مشتریان، دریافت سود مشارکت و خسارت دیرکرد صورت می‌گیرد و از سوی دیگر خودروسازان نیز به دنبال تأمین نقدینگی موردنیاز هستند که با این روند، تأثیر مثبتی در رشد عرضه و سیر نزولی قیمت‌ها در بازار خودرو نخواهد داشت. این‌گونه پیش‌فروش‌ها به تقاضای کاذب بازار خودرو پاسخ می‌دهد و برخی دلال‌ها برای خرید کالایی سرمایه‌گذاری می‌کنند که به هنگام تحویل آن ممکن است سود برده یا زیان کنند.
یعنی پیش‌فروش 6 محصول ایران‌خودرو تأثیر مثبتی در بازار نداشته است؟
هفته گذشته ایران‌خودرو 6 خودرو را باقیمت نامشخص و نرخ سود 15 تا 17 درصدی برای تحویل شهریورماه سال 99 پیش‌فروش کرد که این شیوه عرضه خودرو بیشتر شبیه بانکداری است چراکه هدف آن تأمین نقدینگی و پرداخت سود مشارکت و زیان دیرکرد احتمالی به مشتریان است. شرکتی که برای تحویل خودرو به مردم بدهکار است، مشخص نیست که چگونه می‌خواهد با افزایش تعهدات معوق خود، از طریق افزایش عرضه، فاصله قیمت‌های مصوب کارخانه و حاشیه بازار را کم کند، این‌گونه پیش‌فروش‌ها به نابسامانی بیشتر شرایط بازار و افزایش تعهدات معوق خودروسازان دامن می‌زند.
احتمال افزایش قیمت خودرو در نیمه دوم امسال با توجه به کاهش عرضه و افزایش نسبی قیمت برخی محصولات با نزدیکی به بازار پایان سال چقدر است؟
نمی‌توان چشم‌انداز روشنی از وضعیت بازار شب عید خودرو ارائه کرد چراکه شرایط تولید و عرضه خودرو با نوسانات شدیدی همراه است اما آنچه مسلم است دولت باید به فکر چاره باشد که آیا خودروسازان قادر به تأمین نیاز بازار خودرو هستند و در غیر این صورت نسبت به واردات خودرو از کشورهایی مانند ترکیه (که مونتاژکار است) یا واردات خودروهای دست‌دوم اقدام کند. سال‌هاست که کشورهای همسایه مانند آذربایجان، ارمنستان و ترکیه نسبت به واردات خودروهای دست‌دوم اقدام می‌کنند و مردم خودروهای مناسب سوار می‌شوند و در چنین فضایی است که خودروسازان داخلی به فکر بهبود کیفیت و عرضه محصولات خود می‌افتند. بااین‌وجود به دلیل آن‌که خودرو به‌اندازه کافی در اختیار مردم قرار داشته و کمبودی در این زمینه وجود ندارد و قبلاً نیز برخی اقشار متوسط جامعه باهدف کسب سود، سرمایه خود را تبدیل به خرید خودرو کرده و این خودروها به فروش نرسیده است، به نظر نمی‌رسد قیمت خودرو در نیمه دوم امسال افزایش یابد. این موضوع در مورد خودروهای تولید داخل و وارداتی مصداق دارد و نمی‌توان انتظار نوسان قیمت خودرو در شب عید را داشت. مگر این‌که نرخ ارز نوسان داشته باشد. همچنین با سیاست وزارت صنعت برای تثبیت قیمت خودرو این احتمال وجود دارد که خودرو وارد کشور شده یا مجوز ترخیص برخی خودروهای دپو شده از گمرکات کشور صادر شود. همچنین با واردات برخی قطعات میزان عرضه خودروهای مونتاژ داخلی افزایش یابد. از سوی دیگر طی دو ماه اخیر با تغییر و تحولی که در مدیریت شرکت‌های خودروسازی اتفاق افتاد جلوی انحصار در عرضه خودرو گرفته‌شده است.
در قیمت خودروهای وارداتی یا مونتاژ داخل تغییر قیمت خاصی رخ نداده است و شرکت‌های که به هنگام نوسان نرخ ارز قیمت محصولات خود را افزایش دادند باوجود فروش محصولات آن‌ها در بازار به نرخ زیر قیمت کارخانه حاضر به تغییر پایه قیمتی خودروها نیستند. مثلاً قیمت خودروهای مدیران خودرو حدود 20 تا 60 میلیون، جک اس 5 کرمان موتور حدود 40 میلیون یا سراتوی سایپا در بازار حدود 13 تا 15 میلیون تومان زیر قیمت مصوب کارخانه فروخته می‌شود و سازمان حمایت نیز بارها اعلام کرده که به قیمت‌گذاری بالای خودرو توسط برخی شرکت‌های مونتاژ کننده رسیدگی می‌کند اما هنوز نتیجه مشخصی را به دنبال نداشته است. قیمت این خودروها به هنگام نوسان نرخ ارز افزایش‌یافته و این خودروها نیز به‌صورت فول سی دکی دی و با تعرفه کمتر از وارد کشور می‌شود، همچنین نرخ ارز کاهش‌یافته است و با این شرایط باید قیمت مصرف‌کننده اعلام‌شده این خودروها توسط شرکت‌های مونتاژ کننده نیز کاهش یابد. باید یک‌بار برای همیشه بررسی شود که قیمت تمام‌شده این خودروها با واردات قطعات به‌صورت سی کی دی چقدر است. از مهرماه سال گذشته که شورای رقابت از قیمت‌گذاری خودرو کنار گذاشته و این کار به ستاد تنظیم بازار موکول شد، خلأ بررسی قیمت تمام‌شده و ابلاغ نرخ‌های مصوب در بازار خودرو را شاهد هستیم و باید ستاد تنظیم بازار با ورود به این موضوع برای یک‌بار قیمت تمام‌شده سراتو را تعیین واعلام کند. وقتی در مقابل نوسان عرضه خودرو سکوت می‌کنند، این شرایط در بازار را شاهد خواهیم بود.
پیش‌ازاین فروش خودرو به شیوه کارتکسی، ویرایشی و یا صلح در نمایندگی‌های مجاز خودروسازان از عوامل بالا ماندن قیمت‌های حاشیه بازار خودرو اعلام می‌شد، آیا با برخوردهای نظارتی اخیر نیز این رویه ادامه دارد؟
اکنون با این موضوع برخورد شده و در شرکت‌های سایپا و ایران‌خودرو با این تخلف برخورد شده است. این شرکت‌ها خودروهای ثبت نامی مشتریان را به‌صورت پلاک شده تحویل می‌دهند؛ اما در برخی دیگر از شرکت‌های خودروسازی همچنان فروش کارتکسی ادامه دارد که باید با این موضوع برخورد شود. فروش کارتکس، صلح و ویرایشی خودرو، دست افرادی که خودروها را به‌صورت سبدی و عمده خریداری کرده‌اند را باز می‌گذارد تا از طریق نمایندگی‌های رسمی فروش این خودروها را به نرخ روز حاشیه بازار به مشتریان عرضه کنند. درواقع اختلاف قیمت فروش کارتکسی و قیمت رسمی این خودروسازان از طریق این نمایندگی‌ها به جیب دلال‌ها واریز می‌شود.
وضعیت بازار خودروهای خارجی چگونه است؟

در بازار خودروهای وارداتی طی سه ماه اخیر به دلیل تثبیت نرخ ارز، ثبات قیمت‌ها را شاهد بوده‌ایم و طی این مدت تغییر خاصی در بازار صورت نگرفته است. قیمت این خودروها ثابت مانده یا سیر نزولی دارد به‌نحوی‌که قیمت سراتو یا النترا که حدود یک ماه پیش به قیمت 465 میلیون تومان در بازار خریدوفروش می‌شد اکنون به 450 میلیون تومان، سانتافه به 740 تا 750 میلیون، اسپورتیج به 680 میلیون تومان کاهش‌یافته است. درواقع باوجود آن‌که واردات این‌گونه خودروها طی دو سال گذشته متوقف بوده است به دلیل رکود شدید بازار و نبود تقاضای مؤثر، قیمت‌ها ثابت مانده یا سیر نزولی دارد و بازار خودروهای خارجی از آرامش نسبی برخوردار و قیمت خودروهای وارداتی به نرخ فروردین‌ماه امسال رسیده است. این کاهش قیمت در انواع خودروهای رده قیمتی بالای چند میلیارد و کمتر از یک میلیارد تومان اتفاق افتاده است. قیمت خودروهای لوکس نیز کاهش داشته است مثلاً قیمت خودرو سری 7 بی ام و که در تیرماه امسال به 4 میلیارد و 700 میلیون تومان رسیده بود، اکنون به 3 میلیارد تومان کاهش‌یافته و حتی با این شرایط نیز خریداری برای این خودروها وجود ندارد.
معاملات کنونی بازار خودروهای خارجی در چه رده قیمتی صورت می‌گیرد؟
در خودروهای رده قیمتی بالای 600 تا 700 میلیون تومان خارجی معاملات به‌کندی صورت می‌گیرد و مشتری برای این خودروها وجود ندارد. اغلب خودروهای لوکس چند میلیارد تومانی هفته‌ها و ماه‌ها است که در ویترین نمایشگاه‌ها تکان نخورده است. از سوی دیگر بیشتر معاملات در بازار خودروهای خارجی به سمت خودروهای دست‌دوم سوق پیداکرده است. مثلاً قیمت هیواندی اکسنت که قبلاً به مرز 400 میلیون تومان رسیده بود و از 8 ماه پیش توسط کرمان موتور به بازار عرضه نشده است باقیمتی حدود 250 تا 260 میلیون تومان معامله می‌شود. یا جک اس 5 که کرمان موتور آن را حدود 301 میلیون تومان فاکتور می‌کند در بازار به قیمت 258 میلیون تومان معامله می‌شود. اکثر مشتریان به دلیل خرید خودروهای دست‌دوم یا خودروهای خارجی مونتاژ داخل مانند مزدا، سی تری، اکسنت، النترا و ... هستند. اکنون اغلب خریداران خودرو مشتریان واقعی هستند چراکه سرمایه‌گذاران بازار خودرو از سال گذشته تاکنون زیان 40 درصدی را متحمل شده‌اند. درواقع سرمایه‌گذاران بازار خودرو تنها به هنگام نوسان نرخ ارز و رشد بی‌رویه قیمت‌ها سود می‌برند.

منبع: عصر خودرو

15