چرا معصومه ابتکار به «خواهر مری» سفارت معروف شد؟
خبرنگار آمریکایی از من پرسید: «اسم شما چیست؟». با خودم گفتم اسمی بگویم که برای او آشنا باشد، گفتم: «اسم من مریم است.» گفت: «مری؟» گفتم: «بله.» این اسم دیگر از آن روز روی من ماند.
۱۳ آبان ۹۸ که فرا برسد، درست ۴۰ سال از سالروز تسخیر سفارت آمریکا در ایران توسط دانشجویان پیرو خط امام میگذرد، این اقدام دانشجویان روابط دو کشور را در طول ۴۰ سال بعد در همه ابعاد تحت تاثیر خود قرار داد. «انتخاب» به مناسبت چهلمین سالگرد این رویداد میکوشد هر روز با بازنشر خاطرهای از یکی از دانشجویان تسخیرکننده سفارت، مخاطبان را هرچه بیشتر در جریان جزئیات این رویداد مهم قرار دهد. آنچه در پی میخوانید بخشی از خاطرات معصومه ابتکار است که در ایام تسخیر سفارت در بخش روابطعمومی، تصحیح و ویراستاری اسناد و نیز به عنوان مترجم حضور داشت:
چند روز بعد از جریان تصرف دانشجویان به من گفتند در لانه به شما نیاز است. با اعضای خانواده مشورت کردم، طبیعی بود که پدر و مادر در این امر خیلی راغب نبودند و به همین خاطر من گفتم: «یک چیزی درون من است که میگوید باید بروم و طاقت ماندن ندارم.» حُسن موضوع این بود که نسل ما به دلیل همان رویکرد اعتقادی که نسبت به مسائل داشتیم اعتماد والدینمان به ما زیاد بود. قبل از دوره ۱۳ آبان از طریق کمیته کارگری با انجمن اسلامی ارتباط داشتیم. آقای مهندس خالقی که بعدا آزاده و وزیر آقای خاتمی شد، رئیس کمیته کارگری دانشگاه پلیتکنیک بود. ما گروهی از دانشجویان مسلمان (شاخهای از انجمن اسلامی) بودیم که بیشتر در محیطهای کارگری کار میکردیم. من دختر ۱۹ ساله نازپرورده، هر روز بعد از دانشکده ساعت چهار سوار اتوبوس شرکت واحد میشدم و به کیلومتر ۱۸ جاده کرج میرفتم. تک و تنها به کارخانه کفش وین میرفتم و به ۵۰ نفر از کارگران سوادآموزی درس میدادم، کتابخانه راهاندازی کردیم و کار فرهنگی و آموزشی میکردیم. شب هم زودتر از ۹ و ۱۰ شب خانه نمیآمدم. خانواده هم به کارهای غیرمتعارف ما عادت کرده بودند و اعتماد هم داشتند. بالاخره میدانستند تحول فکری که در نسل جوان اتفاق افتاده مبتنی بر مشی اعتقادی است. خلاصه پذیرفتند. من روز بعد وارد سفارت شدم. بعدا آقای محمد هاشمی [همسر معصومه ابتکار] مدعی شدند که «من در را به روی خانم ابتکار باز کردم»، اما الان هم خاطرم نیست که آقای هاشمی این کار را کردند یا خیر. ایشان در کتاب «تسخیر» مدعی شدند که این طرح آوردن من به لانه پیشنهادش از طرف ایشان بود.
چون من از روز دوم وارد لانه شدم به همین خاطر کارها از قبل بین دانشجویان، در تمام واحدها و بخشها تقسیم شده بود. به من گفتند در روابطعمومی مراجعه خبرنگار زیاد است و نیاز به برنامهریزی برای خبرنگاران و ترتیباتی برای پاسخگویی به سوالاتشان داریم. از آن پس صبح تا ظهر در روابطعمومی بودم و متوسط روزی ۵ تا ۱۰ مصاحبه داشتیم. بستگی به سنگینی مصاحبات داشت گاهی کمتر میشد، تعدادی از مصاحبات داخلی و بیشترشان بینالمللی بود. هجوم خبرنگاران باعث میشد که در بعضی از مواقع فشار و درخواستها را حریف نمیشدیم از ظهر هم به بخش اسناد میرفتم. کار من ویرایش و تصحیح نهایی اسناد بود. بچهها تغییراتی را انجام میدادند و در نهایت مرحله نهایی که چک کردن با سند اصلی بود به من واگذار شده بود و اینکه ببینیم اسناد چیست و طبقهبندی کنیم و... را کار کردیم. بعد روی مرحلهای افتادیم که افشاگری صورت میگرفت. در مرحله بعد مرحله نهایی ویرایش اسناد را اکثرا من انجام میدادم. این کار به ۱۰ و ۱۱ شب میرسید. با این حال من خیلی دوست داشتم نگهبانی هم بدهم.
[نگهبانی] برای کسی که کار روزانه داشت اجبار نبود، چون کارها تقسیم شده بود. یک تعداد از دانشجویان کارشان پاسداری و حفاظت از گروگانها بود. برای ما که در قسمت اسناد بودیم نگهبانی اختیاری بود. من بیشتر پاس دو تا چهار صبح را میگرفتم و همه میدانستند من در این زمان پاس حیاط را میگرفتم (اگر هوا سرد نبود). حدود چهار صبح به خوابگاه خواهران [ساختمان ویزا] میرفتم. شاید نصف بچههای لانه خانم بودند. ۱۷۰ تا ۱۸۰ نفر از ۳۵۰ نفر.
من در طول عمرم نه با خبرنگاری مواجه شده بودم و نه مصاحبه کرده بودم و ترجمه انگلیسی - فارسی همزمان نداشتم و دانشجویی بودیم که تنها تحلیلی از کارمان داشتیم اما آموزش خاصی ندیده بودیم. مخصوصا برای من که در آن فضای مدرسه بینالمللی که آمریکاییها بودند، زندگی کرده بودم و ارزشهایی که به عنوان فرهنگ آمریکایی تبلیغ میکردند با آنچه در ایران به عنوان سیاستهای دولت آمریکا رخ داد تفاوت و نفاق وحشتناکی داشت. من این نفاق را مشخصا حس میکردم. آنها دوگانه عمل میکردند. آنچه از فرهنگ آمریکایی را که لمس کردم با آنچه دولت آمریکا به نمایندگی از ملت در کشور دیگر به جا میگذارد دوگانه بود. این برای من انگیزه بود اما تجربه عملی نداشتیم.
خبرنگار آمریکایی در روز دوم و سوم از من پرسید: «اسم شما چیست؟» من تا آن زمان فکر نکردم که ممکن است کسی اسمم را بپرسد، با خود گفتم چرا اسمم را به این آقا بگویم. حالا تمام این افکار در ظرف ۱۰ تا ۱۵ ثانیه بود که آدم فرصت دارد فکر کند. با خودم گفتم اسمی بگویم که برای او آشنا باشد، گفتم: «اسم من مریم است.» گفت: «مری؟» گفتم: «بله.» این اسم دیگر از آن روز روی من ماند.
منبع: دانشجویان و گروگانها؛ تاریخ شفاهی دانشجویان پیرو خط امام، تدوین حسین جودوی، تهران: مرکز اسناد انقلاب اسلامی، چاپ اول، تابستان ۹۲، صص ۳۴-۳۶.
24
امام ورهبری وعده ایی کم ازنتیجه انقلاب سالم بودندولی اکثرشماهاکه مسول یک جایی هستیدداریدکشوررامیچاپانیدوبه فکرملت نیستیدوفقط به فکرجیب خودتان هستیدمری خانم
با این حرکتتون تخم اختلاف ایران و امریکا رو کاشتید حالا بچه هاتون همه امریکا هستند و ملت بدبخت و گرسنه و بیکار
اینهایی که خواهر مری گفته همش درست ولی چرا فرزندان خواهر مری رفتن تو کشوری زندگی میکنن (به قول بروبچس رفتن عشق و حال) که خواهر مری و دوستانش به عنوان لانه جاسوسی و شیطان بزرگ تسخیرش کردن !؟
خیلی از افراد انقلابی در رده شما بودند و خیلی فداکاری ها را بیشتر انجام دادند ولی چرا فقط شما جلو رفتید؟؟!!!!؟و در تمام دولتها ثابت ماندید و اینکه حال در این مدت چهل سال برای همان کارگر و عموم مردم که مدعی هستید چه کارهای سازنده ای انجام دادید!!!؟ چون پشتوانه خیلی محکمی دارید.....
میشود بعد از چهل سال در راس امور بودن اقامت آمریکا خود و خانواده اتان از کجا تا حال به آن مقید هستید؟! نمیشود باطلش کنید!؟
شما جز برنامه ریزان و تحریک کننده یکسری دانشجویان برای حمله به سفارت خانه بودید. و با این طرحی که شما ریختید با عوامل داخلی و خارجی پشت پرده . تاریخ معلوم میکند همانطور که در این چهل سال معلوم شد چه کردید با این حرکت . باعث محدود کردن ایران شدید. و ایران را در امور جهانی وجه اش را مهاجم نشان دادید . البته اقامت خانواده و خود در آمریکا که برقرار است فقط می خواستید ایران و مردم را در نظر بین الملل غیر اعتماد نشان دهید این کار بزرگ شما بود.....
نگهبانی سخت بود همان چند روز عوضش چهل سال پست میز جبران شد.!
هم در اصولگرایان وزیر هستید هم در اصلاح طلبان مدیر و وزیر شما به کدام عوامل خارجی وصل هستید ؟ چون در هر کدام از این پستها هم کاری انجام دادید که در پرونده سازندگی کشور مطرح باشد....
کسی که در آمریکا بوده و تحت تعلیمات آنجا چطور میداند درد مردم چیست؟؟ و چهل سال کار مثبش چه بوده؟ میشود راجب این چهل سال و کارکردهایش صحبت کند؟!!!
خانم ابتکار بگوید در این چهل سال چه کردید؟ مدیریت تسخیر سفارت خانه که ما را بیچاره کرد؟
چطور با تسخیر سفارت خانه امریکا هنوز اقامت امریکا شما که لغو نشده هیچ ، مال فرزندان و کل خانواده را هم دادند ؟؟!! شاید این را باید پرسید پس تسخیر سفارت به درخواست و تحریک کدام کشورها بود!!!!!!!! که ایران این شود!!!!
کسانیکه در اوج هستند و مقیم خارج به مردم زحمت کش و دردمند که هم طعم جنگ و هم طعم تحریم و سختی و ..... را کشیدند با دید تحقیر نگاه میکنند چون خودشان را از مردم ایران نمی دانند و در اینجا بزرگ نشدند به یکباره آمدند و با تصمیمات نادرست مردم ایران را بیچاره کردند و همچنان به اقامت کشورهای مبدا پایبند هستند!!!!
ابتکار دارد مزد خدمات جوانی را به برادران مجرد دانشجو را در۴۰۰شب می گیرد پس هرچه چپاول کند حقش هست
خاتم ابتکار زمان قبل از انقلاب و زمان جنگ شما کجا حضور داشتید میشود راجب آن زمانهای سخت هم صحبت کنید!!!!؟
اگر کسی برای مملکت خدمت کرده و نه نفع شخصی نباید منت بگذارد و شما در این چندین سال خوب حق مردم را خوردید.و کار شما در مقابل فداکاریها مردم و تحمل مردم از ناکارآمدی شما هیچ است.