نه به انتقال آب خزر به کویر مرکزی؛ چرا؟

1- احتمالاً پردردسرترین دستوری که محمود احمدی‌نژاد در دوره ریاست جمهوری خود صادر کرد و هنوز به رغم اجرانشدن، جنجال‌ها و نگرانی‌های فراوانی را برانگیخته است؛ انتقال آب خزر به کویر مرکزی است.

2- قرار است مطابق این دستور، ۲۰۰میلیون متر مکعب آب به سمنان انتقال یابد، اما با گذشت بیش از هفت سال از تصویب این تخصیص هنوز پرسش‌ها و ابهام‌های فراوانی بی‌پاسخ مانده است؛ از جمله اینکه دقیقاً چند درخت و از چه گونه‌هایی در چه مساحتی قربانی اجرای این طرح در هیرکانی خواهد شد؟ اینکه ورود سالانه ۶میلیون تن نمک به این دریاچه بسته، آیا برای توان زیست‌پالایی کاسپین خطرآفرین نخواهد بود؟ آیا از درآمد صیادی و کیفیت غذای آن گروه از ایرانیان که به آبزیان دریای خزر وابسته هستند، نمی‌کاهد؟ و آیا هزینه‌های درمان را افزایش نمی‌دهد؟

3- اصولاً برای استانی که هم‌اکنون سرانه آب در دسترس مردمش، بیشتر از میانگین کشوری است، راه‌های ارزان‌تری برای جبران کمبود آب شرب با تصحیح مدیریت مصرف، بازچرخانی آب، کاهش ضایعات بخش کشاورزی و مهار هدررفت از محل فرسودگی لوله‌های شهری وجود ندارد؟ و آیا انتقال آب به ارزش هرمترمکعب ۶۰هزار تومان می‌تواند در حوزه صنعت یا کشاورزی مقصد صرفه‌ی اقتصادی داشته باشد؟

4- چگونه است که وقتی به دلیل کمبود اعتبار ۱۴میلیون نفر از ایرانیان در زیر خط مطلق فقر قرار گرفته و بخش قابل توجهی از هموطنان در بلوچستان، خراسان جنوبی و کهگیلویه و بویراحمد از کمیته‌ی امکانات لازم معیشتی و رفاهی برخوردار نیستند، می‌خواهیم حدود ۲۰هزار میلیارد تومان خرج اجرای طرحی کنیم که در بهترین حالت، چندبرابرِ این رقم به بوم‌سازگان خزر و هیرکانی آسیب خواهد زد و میلیون‌ها تن خاک ارزشمند را نابود می‌سازد؟

5- اصلاً چرا حسن_روحانی که تقریباً به همه‌ی دستورات و طرح‌های رییس‌جمهور پیشین پشت کرد، اینگونه مصرانه می‌کوشد تا آخرین فرمان محمود را اجرایی کند؟

6- کلام آخر آنکه اگر می‌گوییم سازمان‌های متولی آب، محیط‌زیست و منابع طبیعی عملاً به حیاط خلوت دولت‌ها بدل شده‌ و توان حفاظت از مایملک خود را فراتر از مصلحت‌های سیاسی/اقتصادی ندارند؛ در تراژدی پرغصه‌ی انتقال آب از خزر به کویر مرکزی - که تقریباً با مخالفت همه‌ی بدنه‌ی کارشناسی هر دو نهاد در وزارت نیرو و سازمان حفاظت محیط‌زیست روبرو شده است - آشکارا قابل رهگیری بوده و مصداق بارزِ درستی این مدعاست.

موخره: روز گذشته ربیعی، سخنگوی دولت گفت: رییس‌جمهور هیچ اصراری به اجرای طرح انتقال آب از خزر به سمنان ندارد و تسلیم نظرات کارشناسی است. لطفاً در خلوت خویش فیلم مذاکرات هیات دولت در اول اسفند ۱۳۹۷ را دوباره تماشا کنید.همین و تمام.

* فعال محیط زیست و عضو هیئت علمی مؤسسه تحقیقات جنگل ها و مراتع کشور
* منتشر شده در روزنامه شرق اول آبان 98

24