بلوای فم‌تریپ
سفر اینفلوئنسرهای اینستاگرامی به ایران که برای معرفی ایران و مبارزه با ایرانهراسی پیگیری می‌شود، مدعیان زیادی پیدا کرده است و البته مخالفانی هم دارد؛ پروژه تبلیغ برای ایرانی‌ها یا خارجیها؟
«سفر اینفلوئنسرهای اینستاگرامی به ایران کار خود وزارتخانه است. ما برای امر تبلیغات، مبارزه با ایرانهراسی و معرفی چهره واقعی ایران کارهای مختلفی را در زمینه تبلیغات انجام میدهیم. یکی از حوزهها این است که چهرههای معروف را به ایران بیاوریم تا ایران را از نزدیک به آنها بشناسانیم. در خصوص سفر این پروژهها کار خود وزارتخانه است که انجام می‌دهد. یکی از حوزهها این است که چهرههای معروف را به ایران بیاوریم، ایران را به آنها بشناسانیم تا از نزدیک فرهنگ غنی، طبیعت زیبا و بناهای تاریخی ما را ببینند.» این بخشی از صحبت‌های علی اصغر مونسان میراث فرهنگی و گردشگری درباره پروژه فم تریپ است که به تازگی با دعوت از ۱۲ اینفلوئنسر اینستاگرامی در ایران انجام شده و هنوز ادامه دارد. او این صحبت‌ها را در جمع خبرنگاران در مشهد گفته است. همین اظهارات اما باعث شده تا هدی رستمی، برگزار‌کننده فمتریپی با نام feel iran موضع‌گیری کند و پروژه را از آن خود بداند. البته این تنها حاشیه اولین فم تریپ گسترده ایرانی نیست و در روزهای گذشته بسیاری نقدهای فراوانی به این پروژه وارد کرده‌اند. البته بماند که دولتهای ۲۰ سال گذشته در جمهوری اسلامی به‌شدت به دنبال توریست بودهاند و هرکدام تعداد توریست‌ها را به عنوان عملکرد خود پررنگ کرده‌اند.
فم تریپ چیست؟
فم‌تریپ گونهای از "familiarization trip" است که در آن فعالان حوزه گردشگری خود به مقصد سفر می‌کنند و تجربه دست اولی از مقصد کسب می‌کنند و از این تجربه برای ارائه به مخاطبین و مشتریهای خود استفاده می‌کنند. این ترکیب اما برای ایرانی‌ها چندان آشنا نیست اما چند روزی است که به یکی از اصلیترین سوژههای بحث در اینستاگرام و توئیتر تبدیل شده است. پروژه فم تریپ با نام feel iran بیش از یک هفته است که در شهرهای تهران ، کاشان، اصفهان و شیراز در حال جریان است. در این پروژه ۱۲ اینفلوئنسر اینستاگرامی که همان شاخ‌های مجازی هستند از کشورهای ترکیه، اکراین، عمان، هندوستان، چین، برزیل، روسیه و ایتالیا به ایران آمده‌اند تا با سفر به چند شهر ایران و عکس گرفتن از مکان‌های توریستی و آداب و رسوم ایرانی و انتشار آنها در صفحه شخصی خود بتوانند ایران را به دنبال‌کننده‌هایشان در فضای مجازی معرفی کنند. آنها در برنامهای دوهفتهای ایران را میگردند. قرار است این اینفلوئنسرها در این پروژه خوراکیهای ایرانی، صنایع دستی، زیرساختهای گردشگری مثل هتل، رستوران، سیستم حمل‌ونقل و مراکز خرید ایران را امتحان می‌کنند و از تجربه خود در ایران برای مخاطبین‌شان صحبت می‌کنند.
مدیر پروژه کیست؟
این پروژه با مدیریت یک اینفلوئنسر اینستاگرامی در ایران با نام هدی رستمی برگزار شده است. بیشتر او را با صفحه شخصی‌اش در اینستاگرام می‌شناسند اما اردیبهشت سال ۹۷ مستندی از شبکه مستند ایران پخش شد که خبرگزاری فارس درباره آن در همان زمان نوشته است: «مستند چهار قسمتی «سفر به سرزمین پدربزرگ» قصه دختر جوان ایرانی‌تباری است که برای اولین بار از اروپا به ایران سفر می‌کند و از فرهنگ مردم و بناهای تاریخی ایران دیدن می‌کند. این دختر نگاهی مردم‌شناسانه به ایران دارد و نکاتی مانند وجود کلیسایی بزرگ در قلب کشور اسلامی، توجه او را جلب می‌نماید که این نکات، مستند فوق را از مستندهایی در این طیف متمایز می‌سازد.» او یک دو تابعیتی است و تابعیتی ایرانی-سوئدی دارد و حدود یک سال است که در ایران زندگی می‌کند. رستمی در واکنش به اظهارات علی اصغر مونسان که پروژه فم تریپ را کار وزارتخانه تازه تاسیس میراث فرهنگی و گردشگری عنوان کرده، در پستی اینستاگرامی نوشته است: «فم‌تریپ حدود یکسال پیش استارت خورد. با یک ایده کوچیک از سفری که در ترکیه اجرا شد و من بهعنوان سفیری از ایران آنجا شرکت داشتم.
برای شروع و بودجه اولیه در «روستودیو» کتابچه راهنمای سفر را طراحی کردیم به اسم دفتر سفر و حدود ۷هزار نسخه آن را فروختیم که تمام سودش برای طراحی فم‌تریپ بود. بعد برنامهریزی پروژه به شکل جدی شروع شد و feeliran@ راه‌اندازی شد. با دعوت اینفلوئنسرها، قسمت جدی ماجرا رسید و ما برای گرفتن مجوزها و ویزاها اقدام کردیم و برای گرفتن ویزاها با شرکت مسافرتی «رهی نو» همکاری کردیم که اسپانسر این قسمت ماجرا شد. همزمان سراغ وزارت گردشگری رفتیم برای مجوزها. وزارت گردشگری که خودش به‌تازگی پروژه visitiran را شروع کرده و کارش با پروژه ما متفاوت ولی همسو است، برای صدور مجوزهای لازم و معرفی ما به ادارات دیگر همکاری خوبی کرد. البته که موضوع سفر اینفلوئنسرهای خارجی در ایران موضوعی تازه بود و گرفتن مجوزها برای آمدن و عکاسی و… حدود شش ماه طول کشید! بماند که هماهنگکردن دوازده نفر اینفلوئنسر از چندین کشور و قارههای مختلف که همزمان به ایران بیایند، کار وحشتناک سختی بود و همزمان ما هم باید حواسمان به تقویم‌مان میبود. بالاخره تاریخ سوم اکتبر برای دو هفته سفر نهایی شد و تازه نوبت پروازها، هتلها، غذا و فعالیت‌ها رسید. جایی که ترکیشایرلاین اسپانسر خدماتی شد و با ما برای پروازهای بیزینس مهمانان از مقصد به ایران و برعکس همکاری کرد. ترکیشایرلاین با تأمین بلیت رفتوبرگشت مهمانان، هم خیال ما را راحت کرد و هم خودش بهعنوان یک هواپیمایی اینترنشنال، همزمان در چندین نقطه مختلف دنیا تبلیغات خدمات خوبش را انجام داد.
آن زمان آقایان این ذهنیت را نداشتند که ممکن است اوضاع تغییر کند بنابراین به پول نفت اکتفا کرده بودند و گوشه چشمی هم به ظرفیت گردشگری نداشتند. در آن زمان توریست با تروریست برای آقایان فرقی نداشت. اما در حال حاضر همه در تلاش هستند تا بتوانند توریست‌ها را به ایران جذب کنند و ما در‌واقع محتاج توریست‌ها هستیم
همکاری ترکیشایرلاین که یکی از موفقترین ایرلاینهاست با ما، خودش گواه اهمیت ماجرا بود. بعد هم بچههای خستگیناپذیر تیم روستودیو بودند که دهها بار مسیر فم‌تریپ را رفتند و با صدها بیزینس مختلف برای اقامت، خوراک و فعالیت‌ها مذاکره کردند. جایی که شاید بیشترین سختی ماجرا بود، متقاعدکردن بیزینسهای ایرانی به همکاری با چنین پروژهای بود، چون تصویری از اتفاقی که قرار بود بیفتد نداشتند، اما بالاخره توانستیم بهترینها را برای این اولین فم‌تریپ ایران هماهنگ کنیم و در همه شهرها خدمات اسپانسری بگیریم. در آخر هم که هنوز خیلی از ماجرا مانده بود و ما هنوز درگیر تیکه آخر بودجه برای اجرای نهایی و بالابردن کیفیت سفر بودیم، «تپسی» حامی مالی قسمتی از ماجرا شد و در مسیر همراهمان شد.»
اما ولی تیموری، معاون گردشگری وزارت میراثفرهنگی، گردشگری و صنایعدستی درباره این تور به ایلنا، گفته است: «بخش خصوصی حوزه گردشگری درصدد برگزاری تور آشناسازی برآمده است. بیش از ۳ ماه پیش این پیشنهاد از سوی فعالان بخش خصوصی به معاونت گردشگری ارائه شد و عنوان شده بود قصد دارند سفری برای تعدادی از فعالان فضای مجازی که دنبال‌کننده‌های متعددی دارند، تدارک ببینند که به ایران سفر کنند. از این طرح استقبال کردیم و از آنها خواستیم تا فهرست اسامی این افراد را در اختیار ما قرار دهند. بعد از انجام بررسیهای لازم متوجه شدیم مشکل خاصی وجود ندارد و اجازه ورود آنها را دادیم. تمام هماهنگیهای لازم و مخارج و هزینههای انجامشده توسط بخش خصوصی صورت گرفته و معاونت گردشگری کشور فقط تسهیلکننده بود. حمایت ما در قالب انجام مکاتبات لازم جهت هماهنگی استانها و مراکزی بود که مورد بازدید قرار گرفتهاند. در عین حال بعضاً تخفیفاتی را از هتلها و سطوح استانی برایشان در نظر گرفتیم.»
اینفلوئنسرهای واقعی یا کاذب؟
دعوت از عکاسان، گردشگران و روزنامه‌نگاران تاثیرگذار در شبکه‌های مجازی به کشورهای مختلف برای نشان دادن آداب و رسوم و اماکن تفریحی در صفحه شخصیشان نوعی از تبلیغات مجازی است که چند سالی می‌شود در کشورهایی مانند ترکیه و به‌تازگی در عربستان هم مورد استفاده قرار گرفته است. کشور عربستان همین چند هفته پیش از مراد عثمان، عکاس مطرح ترکیه که در اینستاگرام بیش از ۴ میلیون دنبال‌کننده دارد، دعوت کرد تا برای نشان دادن زیبایی‌های عربستان در صفحه‌اش به این کشور سفر کند. عثمان عکاسی است که اولین بار حدود ۱۰ سال پیش در فیس بوک برای عکس‌های متفاوتی که از کشورهای مختلف به همراه همسرش منتشر می‌کرد، معروف شد و بعد هم صفحه‌ای را در اینستاگرام راه‌اندازی کرد. در‌واقع او یکی از قدیمی‌ترین افراد تاثیرگذار در حوزه عکاسی گردشگری به حساب می‌آید و هر کدام از تصاویری که در اینستاگرام منتشر می‌کند، بیش از ۱۰۰ هزار لایک دریافت می‌کند. اما درباره افرادی که به ایران به عنوان اینفلوئنسر دعوت شده‌اند، می‌توان این نکته را مورد توجه قرار داد که اگر‌چه تعداد دنبال‌کننده‌های بعضی از آنها ممکن است بیش از یک میلیون باشد، اما به دلیل اینکه آنها عکاسان حرفه‌ای در زمینه گردشگری نیستند، تا‌کنون نتوانسته‌اند تصاویری متفاوت از ظرفیت‌های گردشگری ایران منتشر کنند و هر کدام از تصاویری که در اینستاگرام خود از ایران منتشر می‌کنند، بیش از ۳۰ هزار لایک نداشته است. ووته را، یکی از همین اینفلوئنسرهاست که اهل فرانسه است و ۲/۱ میلیون دنبال‌کننده در اینستاگرام دارد، تصاویری که از ایران منتشر کرده بیشتر از چهره مردم ایران است نه جاذبه‌های گردشگری کشور. تصاویر او نزدیک به ۳۰ هزار لایک داشته‌اند. اما نکته مهم‌تر این است که نگاهی به صفحه شخصی ووته را، نشان از آن دارد که عکس‌های او پیش از سفر به ایران بین ۸ تا ۱۵ هزار لایک داشته‌اند و پس از سفر به ایران دو برابر شده‌اند. این اتفاق را با نگاهی به پیام‌هایی که زیر پست‌های متعلق به ایران منتشر شده، می‌توان اینگونه تحلیل کرد که با توجه به اینکه بسیاری از پیام‌ها متعلق به حساب‌های کاربری ایرانی است، بسیاری از لایک‌ها هم مربوط به ایرانی‌ها می‌شود.هوگو انن، اهل شانگ‌های چین است که صفحه‌ای در اینستاگرام ندارد اما به عنوان یکی از اینفلوئنسرهای اینستاگرامی به ایران آمده است. او صفحه‌اش را در اینستاگرام پس از ورود به ایران راه‌اندازی کرد. او هم‌اکنون نزدیک به ۶ هزار فالوور دارد و نگاهی به پیام‌های زیر تصاویر ایران نشان می‌دهد که فقط ایرانی‌ها از این صفحه بازدید می‌کنند. برگزار‌کنندگان این پروژه درباره این گردشگر گفته‌اند که او چند صفحه مجازی غیر‌از اینستاگرام در چین دارد که دنبال‌کننده‌های فراوانی از صفحه او بازدید می‌کنند. تیموری اما در این مورد به ایلنا گفته است: «ما نیاز داریم تا تصویری خوب از ایران در سطح رسانههای دنیا منتشر شود از این رو هر روشی که احساس میکنیم در چارچوب مقررات جمهوری اسلامی ایران میتوانیم راحتتر به آن بپردازیم یا هزینههای کمتری در پی دارد را پیگیری میکنیم. فم تریپ Feel Iran با حمایتهای معنوی وزارتخانه میراثفرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در حال اجراست و برنامههای آنها تحت کنترل ماست.»
ایران به دنبال توریست
علی عبدالمالکی، رئیس کمیسیون گردشگری و کسب و کارهای وابسته اتاق ایران به تاثیر مثبت اینگونه فعالیت‌ها اشاره می‌کند و در عین حال به سازندگی می‌گوید: «وضعیت گردشگری در ایران نسبت به ۱۰ سال گذشته قابل مقایسه نیست و دچار بحران شدیدی هستیم زیرا همه کشورها ما را تحریم کرده‌اند. ۱۰ سال گذشته این وضعیت را نداشتیم زیرا در آن زمان آقایان این ذهنیت را نداشتند که ممکن است اوضاع تغییر کند بنابراین به پول نفت اکتفا کرده بودند و گوشه چشمی هم به ظرفیت گردشگری نداشتند. در آن زمان توریست با تروریست برای آقایان فرقی نداشت. اما در حال حاضر همه در تلاش هستند تا بتوانند توریست‌ها را به ایران جذب کنند و ما در‌واقع محتاج توریست‌ها هستیم.»
منبع: روزنامه سازندگی
66
