خبرفوری سرنوشت یک طرح ۱۴ساله را بررسی می‌کند

تاریخچه طرح انتقال آب دریای خزر به کویر مرکزی / جنجال موافقان و مخالفان برسر چیست؟ / ردپای انتخابات در طرح‌های آبی!

طرح انتقال آب دریای خزر به سمنان از جمله طرح های جنجالی است که سابقه مطرح شدن آن در دولت ها به دولت اصلاحات باز می‌گردد.

تاریخچه طرح انتقال آب دریای خزر به کویر مرکزی / جنجال موافقان و مخالفان برسر چیست؟ / ردپای انتخابات در طرح‌های آبی!

مشکل کم آبی در ایران به واسطه اقلیم خشک کشورمان همواره یکی از دغدغه‌های سرمداران ایران در دوره های مختلف تاریخی بوده است .

قرار گرفتن کشورمان در عرض‌های جغرافیایی پایین، بارش‌های به‌هنگام و نابه‌هنگامی که به علت دخل و تصرف انسان در طبیعت با تغییر کاربری زمین و ساخت غیر اصولی منازل مسکونی در مناطق مختلف جذب سفره‌های زیر زمینی و منابع آبی نمی‌شوند و از همه مهم تر الگوی مصرف نادرست و اصلاح نشده از جمله عواملی هستند که کم‌آبی و خشکسالی را در کشور تشدید می‌کنند.

طرحی که از دولت خاتمی آمده است

طرح انتقال آب خزر به سمنان در آخرین روزهای دولت اصلاحات در کارگروه بررسی تامین آب استان سمنان در تاریخ هشتم تیرماه سال ۸۴ با حضور عارف، معاون اول رئیس‌جمهور در دولت هشتم و وزیر وقت نیرو وقت به تصویب رسید و در پی آن، مصوبه هیئت دولت در سفر استانی سمنان در چهاردهم دی‌ماه سال ۸۹ به وزارت نیرو، ابلاغ و سرانجام این طرح در تاریخ سی‌ام خردادماه ۹۱ به شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران به‌عنوان مجری ابلاغ شد.

جزییات طرح چه بود ؟

این طرح به‌صورت ۲ خط لوله به طول ۱۶۰ کیلومتر از سواحل دریای کاسپین (خزر ) در مجاورت نیروگاه نکا آغاز شده و پس از عبور از شالیزارها و مناطق جنگلی در استان مازندران در مسیر خط لوله نکا- ری، امتداد و از منطقه دوآب وارد منطقه خطیرکوه در استان سمنان می‌شود؛ درنهایت با عبور از تونل چشمه روزبه در حوالی شهر شهمیرزاد به ۲ شاخه تبدیل می‌شود که یک خط لوله به سمت دامغان و شاهرود به طول ۱۷۲ کیلومتر و دیگری به سمت سمنان به طول ۱۳۲ کیلومتر کشیده خواهد شد. آنطور که شرکت آب نیرو اعلام کرده است هدف از اجرای این طرح، نمک‌زدایی و تصفیه ۲۰۰ میلیون مترمکعب آب از دریای خزر در سال و انتقال آن به شهرهای فلات مرکزی در استان سمنان است که صرفا به مصرف شرب و صنعت می‌رسد.

طرحی جنجالی به دولت احمدی نژاد به ارث رسید

اواخر سال 1388 موضوع انتقال آب از دریای خزر به استان سمنان به عنوان یکی از استان‌های مهم کم آب حوزه کویر مرکزی در دستور کار استانداری استان قرار گرفت. انجام مطالعات این طرح تیر ماه سال 89 مورد تصویب معاون اول وقت رییس‌جمهوری و مجید نامجو مطلق وزیر وقت نیرو قرار گرفت. محمود احمدی‌نژاد در سفر استانی دی ماه خود به سمنان مصوبه این طرح را نهایی کرده و بهمن ماه آن سال به وزارت نیرو ابلاغ کرد. خرداد ماه سال 90 در نهایت طرح انتقال آب خزر به فلات مرکزی به شرکت آب نیرو به عنوان دستگاه اجرایی ابلاغ شد. اما تا وزارت نیرو آب شیرین‌کن‌های خود را تهیه و مقدمات کار را فراهم کند این دولت تغییر کرد و دولت دهم روی کار آمد.

دلایل سیاسی بر اجرای طرح پیشی گرفت

آذر ماه 97 بود که احمد ربیعی مدیرعامل بنیاد آب دریای خزردر نشستی خبری با اشاره به تاریخچه این پروژه ملی گفت: این طرح یک‌بار در سال‌های 88 تا 90 توسط قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء(ص) مورد مطالعه قرار گرفت.

وی با بیان اینکه بر اساس این مطالعات حتی عملیات اجرایی پروژه انتقال آب از دریای خزر به فلات مرکزی ایران در سال‌های 91 و 92 انجام شد ، اضافه کرد: لیکن به دلایل سیاسی و به بهانه ناکافی بودن مطالعات و کم‌اطلاعی مدیران ذیربط آن زمان از جزئیات این طرح ـ و به تعبیر پروفسور کردوانی لجبازی برخی از عناصر محیط‌زیست ـ اجرای آن به تعطیلی کشانده شد.

مدیرعامل بنیاد آب دریای خزر با اشاره به پیگیری شدید مسئولان استان‌های کشور و نمایندگان وقت مجلس شورای اسلامی برای اجرای این پروژه ملی و تأثیرگذار برای توسعه کشور اظهار داشت: با تلاش‌ها و پیگیری‌های انجام شده، موضوع انتقال آب از دریای خزر به فلات مرکزی ایران مجددا در سال 93 توسط شرکت مشاورین مهاب قدس وابسته به وزارت نیرو بازنگری و در سیر مراحل تصویب در وزارتخانه قرار گرفت.

رییس سازمان حفظ محیط زیست مانعی سر راه نمی‌بیند

مهر ماه سال جاری بار دیگر با نامه رییس سازمان حفاظت محیط زیست در خصوص نداشتن موانع محیط زیستی برای اجرای این طرح باز هم صدا مخالفان آن بلند شد .

اداره کل منابع طبیعی مازندران مخالفت می‌کند

یک روز پیش از امضای این نامه (هفدهم مهرماه ۱۳۹۸) اداره کل منابع طبیعی مازندران طی نامه‌ای رسمی، از مخالفتش با این طرح خبر داده و تأکید کرده که این مخالفت نتیجه بازدید مشترکی است که اعضای کمیته فنی این اداره کل، کارشناسان دفتر زیست‌گاه‌ها و امور مناطق سازمان حفاظت محیط زیست کشور، کارشناسان اداره کل حفاظت محیط زیست استان مازندران، تیم کارشناسی وزارت نیرو و شرکت مهندسی مهاب قدس از مسیر پروژه به عمل آورده اند.

آیا جنگل‌های هیرکانی نابود می‌شود؟

در این نامه آمده است که برای انتقال آب دریا در این طرح، لوله‌هایی به قطر دو متر در نظر گرفته شده که لازمه اجرای این خط لوله وسیع و قطور، حجم بزرگی از خاکبرداری و اجرای پروژه بزرگ عمرانی است که موجب خواهد شد، محدوده بزرگی از جنگل‌های هیرکانی، که میراث بشری هستند و به ثبت جهانی رسیده‌اند، از بین برود. یا این نکته مهم دیگر که بخش‌هایی از مسیر رانشی است و اساسا تثبیت خط لوله در آن‌ها ناممکن است؛ اما اگر هم ممکن شود، ارتعاشات ناشی از انتقال آب با فشار بالا در آن موجب بروز رانش خواهد شد و یا این نکته عجیب دیگر که مسیر انتقال آب دریا به کویر در بخش‌هایی با خط لوله انتقال فرآورده‌های نفتی و همچنین خطوط مخابراتی تلاقی دارد که سوای اشکال‌آفرینی، مخالفت دیگر مجموعه‌ها را در پی خواهد داشت.

از همه این موارد مهم‌تر، بند دهم نامه اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مازندران است که یادآور شده این طرح پیشتر هم در سنوات گذشته به ایشان ارائه شده، مورد بحث و بررسی قرار گرفته و به دلیل تخریب گسترده در اکوسیستم جنگل‌های خزری تأیید نشده است. مخالفتی جالب توجه که ظاهرا برای سازمان حفاظت محیط زیست، به رغم نام پرطمطراق این سازمان، محلی از اعراب نداشته و ندارد!

مخالفان نگران تغییر اکوسیستم دریای خزر هستند

مخالفان طرح می‌گویند اجرای این طرح برای محیط زیست دریای خزر و استان مازندران فاجعه بار است و در باره برهم خوردن اکوسیستم دریای خزر بعلت پمپاژ آب و تخلیه نمک هشدار می‌دهند.

علاوه بر اینها صحبت از تغییر کاربری صدها هکتار اراضی کشاورزی و تخریب جنگل‌های هیرکانی در مسیر لوله های انتقال آب هم است.

نمایندگان شمالی به صف مخالفین می‌پیوندند

روز 22 مهر ماه بود که این طرح صدای نمایندگان مخالف را در صحن علنی مجلس بلند کرد.

نمایندگان معترض که اکثرا مربوط به شهرها و مناطق شمال ایران می‌شدند با حضور در جایگاه هیات رئیسه مجلس، شروع به گفت‌وگو با مسعود پزشکیان، نایب رئیس مجلس، که اداره جلسه را برعهده داشت کردند.

اندکی پس از آن تعداد دیگری از نمایندگان با در دست داشتن پلاکاردهایی با عنوان‌های "نه ملت به انتقال آب دریای خزر"، "استیضاح وزیر نیرو فوری"، "مردم اجازه نابودی دریای خزر را نمی‌دهند"، "انتقال آب دریای خزر"، "نابودی محیط زیست" و"بلای زاینده رود و ارومیه را بر دریاچه خزر تکرار نکنیم" به محل هیات رئیسه رفتند.

پروفسور کردوانی در جمع موافقان طرح؛ کلیه دریای خزر آب را شیرین می‌کند

پروفسور کردوانی جغرافی‌دان و پدر کویرشناسی ایران نیز در انتقال آب دریای خزر به سمنان را اقدامی معقول و به‌صرفه دانست و مخالفت محیط‌زیست و برخی کارشناسان که مدعی هستند شیرین کردن آب دریا و برگرداندن نمک به دریا، آن را شورتر می‌کند، رد کرد.

او معتقد است: این مقدار نمک تأثیر چندانی در 250 میلیون مترمکعب آب نخواهد داشت و حتی اگر نمک زیادی هم تولید شود، دریای خزر یک کلیه دارد که آب را شیرین می‌کند.

علیزاده کتک لاهیجانی معاون پژوهشی و فناوری پژوهشگاه ملی اقیانوس شناسی و علوم جوی به طرح انتقال آب خزر به سمنان اشاره کرد و گفت: کل حجم آب خزر ۷۸ هزار کیلومتر مکعب است و میزان حجم آبی که قرار است در راستای اجرای این طرح از خزر کشیده شود سالانه ۲۰۰ میلیون متر مکعب است که این میزان نه در تراز و نه شوری آب تأثیری دارد، در واقع با این کار خزر خشک نمی‌شود.

پای انتخابات در میان است؟

این فقط طرح انتقال آب از خزر نیست که جنجال به راه انداخته و نمایندگان شمالی خانه ملت را واداشته تا به‌دنبال استیضاح وزیر نیرو باشند.

پیش از این طرح انتقال آب از دریای عمان هم سروصدا به راه انداخته بود.

برخی معتقدند رقابت‌های انتخاباتی بر طرح‌های کارشناسی انتقال آب سایه افکنده و نمایندگان را به موضع‌گیری محلی در قبال مسائل ملی وامی‌دارد.

در شرایطی که زورآزمایی‌ها در دولت و مجلس برسر انتقال آب ادامه دارد، باید منتظر ماند و دید که پس از ۱۴سال، زور موافقان طرح بر اجرای آن می‌چربد و یا سخن مخالفان به کرسی خواهد نشست.

22

شبکه‌های اجتماعی
دیدگاهتان را بنویسید

نظرات شما - 4
  • عیداقادر
    1

    مرگ بر امریکا مرگ بر اسراییل مرگ بر انگلیس فرانسه چین روسیه عربستان کانادا

  • محمد
    0

    طرح های بزرگ انتقال اب که در دنیا اجرا شده تاثیری بر منبع انتقال نداشته کانال عظیم انتقال اب به عرض 70متر و طول بیش از 700کیلومتر دشتهای خشک هند رو تبدیل به صادر کننده برنج و غلات کرد.طرح ولگا دن که بیش هزار برابر این طرح میباشد از سوی روسیه اجرا و ناثیر چندانی روی خزر نداشت اینها بهانه است البته از اینکه ممکنه بخشی از جنگلهای هیرکانی از بین رود میشه بخشی از این اب را برای جنگاکاری به میزان هزار برابر تخریب در جنوب البرز اجرا و با کاشت درختان سریع الرشد و در نظر گرفتن مسائل اقلیمی بخش عظیمی از چوب و کاغد کشور راتامین و هوای مناطق مربوطه را تعدیل کرد

    نظرات شما -
    • رضا
      0

      متاسفانه خائنین داخلی مخالف خودکفایی هستن. اگه این طرح رو به یک بچه هم بگی مهر تایید میزنه. این همه آب از دریای خزر برداشتن مثل کندن مو از یک خرسه و تاثیری نداره. در حالی که همچین طرح هایی کارشناسی شده و در سطح جهانی جواب خوب داده اند. اگر هزاران هکتار بیابان زمین کشاورزی بشه، فکر کردید که چه حدی از وابستگی نفتی رو کم میکنه؟

  • امراله مهماندوست
    0

    ۱- مقدار … متر مکعب از آبی که بیش از95% از آبی است که دربارندگی ها باعث جاری شدن سیل و طغیان رودخانه در بخش محمله شهرستان خنج استان فارس می شود از محلی به نام بیدزرد در بالادست روستای ابوالفضل (ع) دهستان چاه طوس بخش محمله شهرستان خنج استان فارس جاری می شود آرزوی اینجانب از کودکی این بوده است تا جلو مقدار … متر مکعب آبی را که بیش از 95% از آبی است که در بارندگی ها باعث جاری شدن سیل و طغیان رودخانه دربخش محمله شهرستان خنج استان فارس می شود را در محلی به نام تنگه بیدزرد در بالادست روستای ابوالفضل (ع) دهستان چاه طوس بخش محمله شهرستان خنج استان فارس را با احداث بندی (سدی) خاکی بگیرم اینجانب از اینکه مقدار … متر مکعب از آبی که بیش از 95% از آبی است که در بارندگی ها باعث جاری شدن سیل و طغیان رودخانه در بخش محمله شهرستان خنج استان فارس می شود سهم خلیجی می شود که می خواهند نام آن را به جای فارس به نام جعلی عربی تبدیل کنند ناراضی هستم اینجانب حتی راضی نیستم تا سرریز مقدار … متر مکعب از آبی که بیش از 95% از آبی است که در بارندگی ها باعث جاری شدن سیل و طغیان رودخانه در بخش محمله شهرستان خنج استان فارس می شود که از محلی به نام بیدزرد در بالادست روستای ابوالفضل (ع) دهستان چاه طوس بخش محمله شهرستان خنج استان فارس جاری می شود سهم خلیجی شود که می خواهند نام آن را به جای فارس به نام جعلی عربی تبدیل کنند اینجانب در نظر دارم با تغییر مسیر سرریز مقدار … متر مکعب از آبی که بیش از 95% از آبی است که در بارندگی ها باعث جاری شدن سیل و طغیان رودخانه در بخش محمله شهرستان خنج استان فارس می شود که از محلی به نام بیدزرد در بالادست روستای ابوالفضل (ع) دهستان چاه طوس بخش محمله شهرستان خنج استان فارس جاری می شود را سهم دریاچه فصلی در شهر خنج شهرستان خنج استان فارس نمایم. بعد از آن روستای ابوالفضل (ع) دهستان چاه طوس بخش محمله شهرستان خنج استان فارس را می توان به مقصد فصل های پائیزی و زمستانی مسافران از سراسر کشور و فصل های بهار و تابستان پرمحصول تبدیل کرد. ۲- آرزوی اینجانب از تاریخ 1370/12/22 تا تاریخ 1376/07/30 که کارمند اداره آب و فاضلاب شهری بخش خنج شهرستان لارستان شرکت آب و فاضلاب شهری استان فارس بوده ام یا از تاریخ 1376/08/01 تا تاریخ 1388/12/12 که کارمند شرکت آب و فاضلاب شهری کلان شهر شیراز بوده ام یا از تاریخ 1388/12/13 تا هم اکنون که کارمند امور آب و فاضلاب شهری شهر صدرا شرکت آب و قاضلاب شهری کلان شهر شیراز هستم یا درآینده که دوست دارم تا کارمند امور آب و فاضلاب شهری شهرستان خنج شرکت آب و فاضلاب شهری استان فارس باشم آرزویم پیگیری احداث تصفیه خانه فاضلاب شهری برای شهرهای خنج و فیشور(شهرهای واقع دراطراف دریاچه فصلی کفه خنج) بوده است آرزویم پیگیری احداث تصفیه خانه فاضلاب روستایی برای روستاهای واقع دراطراف دریاچه فصلی کفه خنج بوده است چون با آب مناسبی که از تصفیه فاضلاب شهرها و روستاهای اطراف دریاچه فصلی کفه خنج به دست می آید می شود کمربند سبزی را به طول ۱۸ کیلومتر و عرض ۸ کیلومتری دراطراف مساحت ۱۳۰ کیلومتری اطراف دریاچه فصلی کفه خنج احداث کرد و شهر خنج را به مقصد فصل های پائیزی و زمستانی مسافران از سراسر کشور و فصل های بهار و تابستان پرمحصول تبدیل کرد. امام علی (ع) می فرمایند : کسی که آب و خاک یعنی نیروی طبیعی دارد و نیروی انسانی خود را برای بهره برداری به کار نمی بندد و با فقر و گدایی می گذراند نفرین و لعنت بر او باد.

اخبار مرتبط سایر رسانه ها

    اخبار سایر رسانه ها