چرا زمین نابود نشد؟

سیارکی که قرار بود روز گذشته با زمین برخورد و به چندین و چند شهر دنیا خسارت‌های زیادی وارد کند، چه شد؟

چرا زمین نابود نشد؟

«احتمال برخورد یک سیارک غول‌آسا به زمین از 18 تا 22 شهریور!»

یکی دو ماه قبل بود که تقریباً تمام شبکه‎های اجتماعی و سایت‎های خبری در این باره نوشتند، بعضی هشدار می‎دادند که باید مراقب بود، بعضی هم می‎گفتند راه فراری نیست و برخورد این سیارک با زمین یک خطر جدی به حساب می‎آید. در این میان خیلی‎ها برای آن‌که بگویند خبر واقعیت دارد و شایعه نیست از ماجرای واقعی و هولناکی که باعث انقراض دایناسورها شد، می‏گفتند و معتقد بودند برخورد سیارک با زمین پدیده غیر ممکنی نیست و همان‌طور که 65 میلیون سال قبل، حیات دایناسورها را از روی سیاره خاکی‌مان محو کرد احتمال می‎رود برای ما هم واقعا دردسر درست کند.

در این بلبشو، خبرها و اطلاعات ظاهراً علمی با اطلاعات دقیق دیگری که الزاماً به این خبر ارتباطی نداشت، مخلوط می‏‌شدند و خبرهای دلهره‏‌آور و غیرواقعی را می‏ساختند که دست‏مایه سرگرمی‎های فضای مجازی شده بود. به طور کلی، هر از گاهی اخبار برخورد یک شهاب‎سنگ بزرگ یا یک سیارک با زمین سر زبان‎ها می‎افتد اما این بار چون خبرِ پیش‎بینیِ آن، اساس علمی داشت به درستی مدیریت شد و خیلی سریع در مسیر صحیح خبری قرار گرفت.

طبق پیش‎بینی‎هایی که حدود 13 سال پیش انجام شده بود سیارک 2006 QV89 باید همین روزها با زمین برخورد می‎کرد و در این برخورد یک یا چند شهر صدمات جدی می‎دیدند اما همان‎طور که می‎بینید من و شما و بقیه مردم دنیا الان داریم به زندگی عادی‎مان ادامه می‎دهیم و هنوز هم خبری نشده است.

ماجراچیست؟ اگر این خبر شایعه نبود پس چرا این سیارک هنوز با زمین برخورد نکرده است؟

در پرونده امروز درباره این ماجرا، ماهیت سیارک‌ها، احتمال برخوردشان با زمین، خسارت‌های احتمالی و راه‌های مقابله با آن‌ها صحبت می‎کنیم تا به عبارتی دیگر، کروکی این تصادف فرازمینی در ذهن‌تان شکل بگیرد!

سیارک‌ها دقیقا چه هستند و تفاوت‌شان با سیاره‌ها چیست؟

سنگ‌هایی شبیه سیب‌زمینی یا دمبل!

مفهوم سیاره برای‏مان آشناست، هربار که نامش را بشنویم شکلی شبیه سیاره خودمان در ذهن شکل می‎گیرد. یک کره گازی یا سنگی که به دور ستاره‎ای می‏چرخد اما سیارک‏ها همان‌طور که از اسم‌شان بر می‏‌آید تفاوت‎هایی با سیاره‏‌ها دارند. آن‏ها ریز نقش‎تر از سیارات هستند و شکل‎های نامنظمی دارند، گاهی شبیه سیب‌زمینی و گاهی هم شکل یک دمبل هستند.

بیشتر سیارک‏های منظومه‌شمسی در جایی بین مدار مشتری و مریخ قرار گرفتند و دور خورشید می‎چرخند، تعدادی هم بعد از مدار سیاره کوتوله پلوتو و در مرزهای انتهایی منظومه شمسی به دور خورشید می گردند. بیشتر آن‎ها آن قدر کوچک‎‏اند که از زمین با چشم غیرمسلح دیده نمی‎شوند. بیشتر آن‌ها سنگی هستند و از جنس آهن و نیکل و سیلیکات. هر کدام دمای سطحی متفاوتی دارند و میزان نوری که از ستاره مرکزی بازتاب می‎کنند با هم فرق دارد. سیارک‏ها و دنباله‎دارها، بقایای مهمی از لحظات اولیه شکل‎گیری منظومه‌شمسی هستند. شبیه تکه‎های پازلی که رازهای پیدایش این منظومه و احتمالاً حیات را در خودشان دارند. به همین دلیل است که سیارک‌ها مورد توجه محققان هستند و در طول این سال‎ها کاوشگرهای زیادی برای جست‌و‌جو در سطح سیارک‎ها به فضا فرستاده شده‌‏اند. ابعاد یک سیارک از شعاع یک کیلومتر تا چند صد کیلومتر متغیر است. احتمالاً برای‌تان جالب باشد بزرگ‌ترین سیارکی که می‌شناسیم «سِرِس» نام دارد و شعاعش حدود ۴۵۷ کیلومتر است.

بررسی احتمال برخورد یک سیارک با زمین از منظر علمی

زمین مقصر است!

شاید با خودتان بگویید اصلاً چطور ممکن است یک سیارک که در حال چرخش در مدار خودش به دور خورشید است با زمین برخورد کند؟ مگر سیارک‎ها مدارشان تغییر می‎کند؟ مگر مدارشان از مسیر زمین می‎گذرد؟ چطور ممکن است هر چند وقت یک بار، شبکه‎های خبری و فضای مجازی پر بشود از خبر برخورد یک سیارک با زمین؟ این تکه‎سنگ‎های سیب‎زمینی شکل در حالت عادی راه مشخص و همیشگی خودشان در مدار را طی می‌کنند و قرار نیست از مسیر منحرف بشوند و با زمین برخورد کنند، بلکه این مدار زمین است که ممکن است در مسیر همیشگی یک سیارک قرار داشته باشد. اگر بد شانس باشیم وبه طور دقیق زمانی که سیارک به محل تلاقی مدارش با زمین برسد، سیاره ما هم در همان نقطه از مدار خود باشد، تصادف اتفاق می‎افتد. مدار سیارک‎هایی که در بین مریخ و مشتری قرار دارند و به دور خورشید می‎چرخند با هم فرق دارد. بعضی مدارهای بزرگ‏تری دارد و بعضی کوچک‏تر. در این بین تعدادی هم هستند که مدارشان با مدار زمین به دور خورشید تلاقی دارد. این سیارک‎ها برای ما کمی استرس‎آور هستند البته وقتی همه مطالب این پرونده را بخوانید، خواهید دید که فعلا جای نگرانی نیست.

مروری بر راهکارهای پیشنهادی دانشمندان برای جلوگیری از برخورد سیارک‌ها با زمین

منهدم کردن یک سیارک کار آسانی نیست

روش‌های مختلفی برای تغییر خط سیر یک سیارک یا دنباله‎دار وجود دارد. هدف بعضی از روش‎ها، کاهش دادن خطر یا به تأخیر انداختن آن است، بعضی هم با شیوه مواجهه، سد راه شدن یا تخریب سیارک به مقابله با خطر می‌‏پردازند. موضوع خیلی از فیلم‎های علمی تخیلی سال‎های اخیر برخورد شهاب‌سنگ یا سیارک با زمین بوده است. فیلم‌هایی که داستان‎شان اغلب با اعزام فضانوردهایی پیش می‌رود که قرار است درون فضاپیماهای عجیب و غول‌پیکر بنشینند و به جنگ سیارک‎ها بروند و با شلیک قطعات سنگین یا لیزر، سیارک‌ها را منحرف یا تکه تکه کنند؟ پرسشی که دانشمندان در جست‌و‌جوی پاسخ آن هستند این است که واقعاً بهترین راه برای مقابله با سیارک‌های در مسیر زمین چیست؟ آیا انهدام و تبدیل کردن آن به تکه‎های کوچک بهترین انتخاب است یا انحراف از مسیر با وارد کردن کمی نیرو، انتخاب بی‌خطرتری به حساب می‏آید؟ تازه اگر هم مورد آخر درست باشد، چه مقدار نیرو می‏تواند آن را در محدوده‎ای ایمن از ما نگه دارد؟

کشف ویژگی‌های سیارک‌ها بسیار سخت است

امروزه بودجه‌های بیشتری برای انجام مطالعاتی درباره کاوش آسمان برای شناسایی سیارک‌ها به دانشگاه‌ها و مراکز علمی‌اختصاص داده می‌شود. این روزها اخبار بیشتری درباره سیارک‌هایی که از فاصله‌ای بسیار نزدیک از کنار زمین عبور می‌کنند، می‌شنویم. بر اساس مطالعات اخیری که دانشمندان «دانشگاه جانز‌هاپکینز» و «دانشگاه مریلند» انجام داده‏اند، منهدم کردن یک سیارک کار آسانی نخواهد بود. دانشمندان این دو دانشگاه با کمک یک روش مدل سازی رایانه‌ای موفق شده‎اند برخوردهای این اجرام به زمین را شبیه‌سازی‌ کنند. آن‌ها قبل از این فکر می‌کردند هر چقدر جسم آسمانی در حال سقوط، بزرگ‌تر باشد راحت‎تر خُرد می‌شود. علت را هم در این می‌دانستند که احتمال وجود شکاف و ترک در اجرام بزرگ‌تر بیشتر است. آن‌ها امیدوار بودند بتوانند از اندازه بزرگ سیارک‌ها علیه خودشان استفاده کنند اما اکنون به این نتیجه رسیده‌اند که سیارک‌ها از آن چه تصور می‌کردند، محکم‎تر هستند و برای کاملاً خرد کردن آن‌ها نیروی بیشتری مورد نیاز است. پی بردن به خواص فیزیکی سنگ‌ها در آزمایشگاه که به اندازه مشت انسان هستند، آسان است و دانشمندان درک کاملی از آن‌ها دارند اما کشف ویژگی‌های اجرامی‌ به اندازه یک شهر، برای مثال سیارک‌ها، بسیار پیچیده و سخت است.

(برگرفته از روزنامه اطلاعات)
از احتمال برخورد سیارک‌ها با زمین بترسیم؟

یک برخورد بزرگ باعث وقوع سونامی‌های مهیب، توفان‌های آتشین و زمستانی شدید می‌شود. مقادیر زیادی خاک و سنگ پودر شده در جو پخش می‌شود. برخوردهای سیارکی حجیم می‌توانند آتش‎فشان‌های زمین را تحریک کنند و باعث خطراتی جدی برای انسان‌ها بشوند. اگرچه در آینده‎ای نزدیک احتمال برخورد سیارکی به زمین وجود ندارد، به هر حال باید اطلاعات‌مان را در این زمینه ارتقاء بدهیم و بدانیم روش‎های مقابله اجتماعی و فردی با این ماجرا چه هستند.

هر سیارکی که از آسمان به زمین سقوط کند، مقدار انرژی فوق‌العاده زیادی خواهد داشت. عجیب نیست که همه ما ترسی ناخودآگاه را از این برخوردها در دل‌مان احساس می‏کنیم. تاریخ به یادمان می‎آورد ساکنان قوی هیکل و قدیمی سیاره‎مان یعنی دایناسورها به واسطه برخورد یکی از همین سیارک‎ها نیست و نابود شدند. نظریات زیادی در این باره وجود دارد ولی نمونه‎های معتبر می‏گویند که این سیارک به قدری رطوبت و خاک به هوای زمین فرستاد که جلوی نور خورشید گرفته شد و در نهایت دمای هوا در سطح جهانی پایین آمد و سرانجام دایناسورها را از پهنه زمین محو کرد. در ضمن دهانه‌های برخوردی روی سطح زمین وجود دارند که نشان می‎دهد برخورد این سنگ‎ها با زمین پیشینه‎ای طولانی داشته است.


آن‌چه باید درباره این سیارک و برخوردش با زمین بدانید

خطری که می‌دانستیم از بیخ گوش‌مان می‌گذرد!

از یکی دو ماه گذشته خبرش دست به دست می‌شد و محتوای این خبر در فضای مجازی مدعی بود که سیارکی به نام 2006 QV89 در تاریخ 18 تا 22 شهریور با زمین برخورد خواهد کرد و احتمالاً این برخورد تلفات زیادی برای بعضی نقاط سیاره ما در پی خواهد داشت اما ماجرای اصلی این خبر از چه زمانی آغاز شده بود؟

این سیارک در ماه اوت سال ۲۰۰۶ توسط رصدخانه نقشه‌برداری آسمانی «کاتالینا» در آریزونا و در جریان یک گذر از نزدیکی زمین کشف شد و تقریباً ۱۰ روز در آسمان قابل مشاهده بود. در همین زمان محققان با دنبال کردن مدار و خط سیر آن متوجه شدند که احتمال برخورد این سیارک با زمین در ۱۳ سال بعد یعنی ۹ سپتامبر ۲۰۱۹ (۱۸ شهریور ۱۳۹۸)، یک در هفت هزار است. درست است این احتمال پایین است اما محتوای خبر طوری بود که محققان را به بررسی و پیگیری این سیارک وا می‎داشت. اما چرا در خبرها آمده بود که اگر این برخورد اتفاق بیفتد برای زمین خطرناک خواهد بود و احتمالاً تلفات زیادی خواهد داشت؟

این سیارک از کنار زمین عبور خواهد کرد

طبیعتاً میزان خطر و تلفات یک چنین برخوردی به ابعاد سیارک، سرعت و محل تصادفش با زمین بستگی دارد. قطر این سیارک بین 30 تا50 متر تخمین زده شده بود و در صورت برخورد می‎توانست برای یک شهر تلفات جدی به همراه داشته باشد، به همین دلیل بود که سر زبان‎ها افتاد. با نزدیک‏تر شدن روز احتمالی برخورد سیارک، ستاره‎شناسان برای پیدا کردن نشانه‎های آن چشم به آسمان دوختند. اطلاعاتی که 13 سال پیش درباره آن جمع شد به اندازه کافی جزئیات نداشتند و نمی‎توانستند مسیر دقیق‌اش را پیش‎بینی کنند اما با این حال ستاره شناسان به طور دقیق می‌دانستند اگر این سیارک در مسیر برخورد با زمین قرار داشته باشد، در چه مکان‌هایی باید دنبالش بگردند بنابراین محققان سازمان فضایی و رصدخانه جنوب اروپا به جای کاویدن تمام آسمان، توجه خود را بر چند مکان مشخص که محل احتمالی تلاقی با زمین بود، متمرکز کردند اما باز هم نتیجه منفی بود و چیزی دیده نمی‏شد! محققان می‏گفتند حتی اگر اندازه سیارک از ابعاد پیش بینی شده‎اش کوچک‎تر باشد باز هم باید وقتی نزدیک مدار زمین باشد بتوانیم آن را ببینیم. در نهایت این موضوع باعث شد که محققان خطر برخورد این سیارک را با زمین در شهریور منتفی اعلام کنند. این اولین باری است که از پدیده ظاهر نشدن سیارک در آسمان برای منتفی شدن خطر برخورد آن با زمین استفاده شده است. با این حال اخترشناسان معتقدند هنوز احتمال عبور سیارک 2006 QV89 از کنار زمین در سال جاری میلادی وجود دارد اما این سیارک برخوردی با زمین نخواهد داشت.

خبرهایی اغراق شده و بی‌اساس در شبکه‌های اجتماعی

اگر نگاهی به تاریخچه اخبار مشابه بیندازیم، خواهیم دید که از این دست خبرها کم نیست اما موعدش که فرا رسیده سیارک یا اصلاً در مسیر پیش‌بینی شده رویت نشده یا این‌که در جو سوخته است. با همه این‏ها نمی‎شود در برابر خبرها و پیش بینی‎های علمی برخورد سیارک، خنثی و بدون واکنش باشیم. برخورد سیارک‎های کوچک با زمین می‏تواند زلزله و سونامی و تلفات جدی به بار بیاورد و حتی ماهواره‌های در حال چرخش به دور زمین را نابود یا از مسیر منحرف کند. اما چیزی که مسلم است این که ما به عنوان مخاطب این اخبار اول باید مطمئن بشویم با خبر علمی، واقعی و بدون اغراق مواجه شده‎ایم. خبری که منبع درست و حسابی دارد و اعداد و ارقامش من در آوردی و بی‏اساس نیستند. برای این کار کافی است نام سیارک یا عنوان کلی خبرِ مربوط به آن را در اینترنت جست‏و‎جو کنید. اخبار مشابه‎اش را بخوانید و اطلاعات‎شان را با هم مقایسه کنید. بین خبرها به خبرگزاری‎های دقیق‎تر و رسمی‎تر بیشتر می‎شود اعتماد کرد. نمونه‎های اغراق شده این اخبار بیشتر در شبکه‎های اجتماعی دست به دست می‎شوند. بنابراین مراقب باشید بدون این که از محتوا و اطلاعات و البته منبع خبر مطمئن نشدید، آن را برای دیگران نفرستید و استرس به آن‌ها هدیه ندهید!

منبع: خراسان

24

شبکه‌های اجتماعی
دیدگاهتان را بنویسید

نظرات شما - 2
  • محمد خوشدل
    0

    واقعا زمین خواهد برخورد کرد جواب من را بدهید

  • ناشناس
    0

    بسم لله

اخبار مرتبط سایر رسانه ها

    اخبار سایر رسانه ها