به مناسبت روز ملی سینما، تاریخچه‌ای از شکل‌گیری این صنعت هنری جذاب را بخوانید

برادران لومیر، در دسامبر ۱۸۹۵ دستگاهی را به راه انداختند که سینماتوگراف نام داشت. این دستگاه پیچیده عکس‌های متحرک را نشان می‌داد.

تاریخچه سینما:

لومی‌یر با چرخاندن دستک آن عکس‌های متحرک را روی پرده‌ای سفید به نمایش می‌گذاشتند. آنها پس از استقبال پاریسی‌ها از سینماتوگراف، نمایندگانی به کشورهای مختلف فرستادند تا مردم آن کشورها را با این دستگاه آشنا کنند. اما ایران دورهٔ قاجار یکی از این کشورها نبود .

تاربخچه ورود سینما به ایران:

مظفرالدین‌شاه در فروردین سال ۱۲۷۹ از تهران به مقصد اروپا حرکت کرد. در این سفر بود که با سینما آشنا شد. در سفرنامه مبارکه مظفرالدین‌شاه آمده است که شاه روز یکشنبه هفدهم تیر ۱۲۷۹ به اتفاق میرزا ابراهیم خان عکاس‌باشی به تماشای دستگاه سینموفتوگراف و لانترن ماژیک رفته است. این حادثه پنج سال پس از رواج اختراع برادران لومیر در پاریس رخ داد؛ (شاه این دوربین را اشتباهاً سینموفتوگراف می‌نامید.)
در هفته بعد، مظفرالدین‌شاه مجدداً به دیوار سینما رفت. حدود یک ماه پس از اولین دیدار مظفرالدین‌شاه با سینما، در سه‌شنبه ۲۳ مرداد ۱۲۷۹ در شهر اوستاند در ساحل دریا در بلژیک، جشن روز عید گل برگزار شد و میرزا ابراهیم‌خان عکاس‌باشی مشغول عکس سینموفتوگراف‌اندازی از شاه شد. به این ترتیب بانی ورود نخستین دوربین فیلم‌برداری و نمایش فیلم، مظفرالدین‌شاه است و نخستین فیلم‌بردار ایرانی نیز ابراهیم ‌خان عکاس‌باشی محسوب می‌شود .

عبدالحسین سپنتا و اولین تجربه در سینمای ایران -دختر لُر

عبدالحسین سپنتا متولد ۱۲۸۶ تهران بود. وی در مدرسه سن‌لوئی و مدرسه زرتشتیان تهران و نیز در اصفهان و کالج امریکایی تحصیل کرد و علاقه زیادی به تاریخ و ادبیات ایران باستان داشت. سپنتا سفرهایی به هند داشت و آثاری را منتشر نمود. در سال ۱۳۰۷ اولین روزنامه‌اش را با نام دورنمای ایران منتشر کرد. وی پس از سفر به ایران مجدداً به هند رفت .
آشنایی وی با سینما به‌طور تصادفی و از طریق اردشیر ایرانی صورت گرفت. پس از مطالعه در این زمینه بصورت تئوری، سناریو با نظر فنی اردشیر ایرانی نوشته شد. مشکل اساسی این دو در تهیه فیلم، انتخاب بازیگران بود که می‌بایست با زبان فارسی آشنایی می‌داشتند. پس از جستجوی بسیار، سرانجام همسر یکی از کارمندان استودیو بنام روح‌انگیر جهت ایفای نقش دختر لُر برگزیده شد. نقش‌های بعدی را هادی شیراز ی و سهراب پوری ایفا می‌کردند و نقش‌های فرعی را خود سپنتا با تغییر صدا و لحن صحبت می‌کرد .

پس از هفت ماه کار مداوم، نخستین فیلم ایرانی ناطق موجودیت یافت. از این فیلم بعدها بنام جعفر و گلنار یاد می‌شد. نقش اساسی در تهیه‌ این فیلم، به سپنتا تعلق داشت، گرچه ساخته اردشیر ایرانی ذکر شد و در واقع کارگردانی هنری با سپنتا و کارگردانی فنی با اردشیر ایرانی بود. فیلم دختر لُر در مهر ۱۳۱۲ آماده نمایش شد و در ۳۰ آبان ۱۳۱۲ نمایش فیلم در سینما مایاک در خیابان لاله‌زار آغاز شد و با استقبال بی‌سابقه‌ای روبرو شد و پس از ۳۷ روز نمایش، موفقیت بی‌نظیری کسب کرد .

سپس از دی ماه به مدت ۱۲۰ روز در سینما سپه اکران شد و حتی سال بعد یک ماه در سینما مایاک و ۵۰ روز در سینما سپه نمایش مجدد یافت. و نمایش سومی نیز در سینما سپه داشت. توفیق دختر لُر فیلم‌های صامت را از رونق انداخت .

نامگذاری روز ملی سینما :

روز ملی سینما یکی از روزهای فرهنگی در کشورمان است که بعد از انقلاب بزرگداشت روز ملی سینما رونق بسیاری گرفت. با وجود بزرگداشت روز ملی سینما، در سال های ابتدایی، با حواشی همراه بود. اگر به تاریخ مراجعه کنیم، نخستین جشن خانه سینما 19 تیرماه سال 1376 برگزار شد .
در بهمن سال 78 بود که روز ملی سینما 21 شهریورماه اعلام شد و در همان دوران اظهار نظراتی پیرامون روز ملی سینما بیان شد. سرانجام چهارمین جشن بزرگ روز ملی سینما، سینمای ایران در سال 1379 در روز 21 شهریورماه مقارن با ایام بزرگداشت صدمین سالگرد حیات سینمای ایران در مجموعه ورزشی انقلاب برگزار شد.

روز ملی سینما در ایران :

از آن پس هر ساله روز ملی سینما فقط بهانه‌ای بود برای بیان دغدغه‌ها و توجه افکار عمومی به این هنر ـ صنعت، اما اظهارنظرهایی هم مطرح می‌شد که اساساً معتقد بود این روز خیلی هم بود و نبودش اهمیت ندارد. با این اوصاف به نظر می‌رسد با توجه به این که سینمای ایران در دیدگاه صاحب‌نظران و دیدگاه کلان جامعه از جمله دغدغه‌های اصلی است که به این واسطه برای آن سازمان سینمایی تعریف شده است، حسن وجود نمادین این روز در تقویم سینما قابل انکار نبود .

در نهایت این که روز سینما که چند سالی از تقویم ایران حذف شده بود در اردیبهشت ٩٣دوباره مورد بحث قرار گرفت تا به تقویم رسمی ایران برگردد .

سینما یک رسانه دیداری شنیداری مبتنی بر فناوری است که به وسیله آن فعالیت اقتصادی صورت می‌گیرد و همچنین قابلیت استفاده هنری را داراست. یک اثر سینمایی که فیلم سینمایی نامیده می‌شود، از عناصر تصویر (به صورت مجموعه‌ای از فریم‌ها) و صدا (گفتگو، صدا و موسیقی) تشکیل شده‌است. یک فیلم بر اساس فیلمنامه و توسط مجموعه‌ای از بازیگرها، کارگردان، فیلم‌بردار و عوامل دیگر ساخته می‌شود. سینما جدیدترین شاخه هنر، معروف به هنر هفتم است که امروزه یکی از عمومی‌ترین و محبوب‌ترین تولیدات هنری را ارائه می‌کند و همگان باید بدانند که تأثیرگذاری این صنعت بر جامعه امروزی انکارناپذیر است.

مروری بر اثرهای ماندگار سینمای ایران را در ویدئوی زیر ببینید:

24