نفوذ 11 سپتامبر در فرهنگ آمریکایی؛ از تغییر شعار ویندوز تا عملیات انتحاری یک پسربچه 15 ساله/ محمد عطا؛ عامل انتحاری اصلی حادثه برج‌های دو قلو که بود؟

به گزارش خبر فوری ، بسیاری هنوز خاطره ای زنده از بزرگترین انفجار تاریخ آمریکا دارند. صبح روز 11 سپتامبر، 19 نفر از اعضای القاعده چهار هواپیمای تجاری مسافربری را ربودند. هواپیماربایان، دو هواپیما را در فاصله‌های زمانی مختلف به برج‌های دوقلوی مرکز تجارت جهانی زدند که در نتیجه آن همه مسافران و عده زیادی از کسانی که در برج‌ها حضور داشتند کشته شدند.

حملات 11 سپتامبر به مثابه کالت

مجموع کشته‌شدگان این حمله‌ها به دو هزار و 993 نفر رسید که بیشتر آنان مردم عادی و شهروندان آمریکا از 90 کشور گوناگون بودند. همچنین، حدود 1,100 نفر از کسانیکه هوای آلوده شده توسط سقوط برجهای تجارت جهانی را تنفس کرده بودند به سرطان مبتلا شدند. به همین علت، این حادثه تاثیر عمیقی بر تاریخ آمریکا، شرایط خاورمیانه، سیاست مهاجر پذیری، نگرش غرب نسبت به اسلام و تدابیر امنیتی آمریکا ایجاد کرد.

این تاثیر به حدی بود که شرکت ماکروسافت که در آن زمان می‌خواست از شعار "آماده پرواز باش" برای ویندوز XP استفاده کند بعد از حملات 11 سپتامبر آن را لغو کرد.

نکته جالب دیگر در مورد 11 سپتامبر این است که یک ماه بعد از حملات 11 سپتامبر حدود 1,000 نفر بیشتر از معمول در تصادفات جاده ای در آمریکا کشته شدند چرا که مردم به دلیل ترس از پرواز با ماشین شخصی مسافرت می‌کردند.

11 سپتامبر، به جز این تاثیرات، برخی فرهنگهای منفی را نیز در آمریکا و اروپا باب کرد. فرهنگ کشتار دسته جمعی با اسلحه گرم در سالهای بعد رونق گرفت و در یک نمونه عجیب در سال 2002 پسری 15 ساله تحت تاثیر این حملات یک هواپیمای تک موتوره را دزدید و به ساختمانی در شهر تمپا واقع در ایالت فلوریدا کوبید. البته تنها کشته این حادثه خود پسربچه بود.

اما پرسشی که در رابطه با این حملات مطرح است این است که عامل اصلی این حملات که بود و چه اتفاقی برایش افتاد؟ در تیم القاعده به رهبری اسامه بن لادن، شخصی مصری به نام محمد عطا وجود داشت که توانست رهبری این حملات را به دست بگیرد. اما او چگونه تبدیل به بزرگترین تروریست تاریخ آمریکا تبدیل شد؟

متهم اصلی حملات 11 سپتامبر کیست؟

محمد عطا سرگروه ربایندگان اولین هواپیمایی بود که در واقعه ۱۱ سپتامبر به برج‌های مرکز تجارت جهانی برخورد کرد.

کودکی و جوانی

عطا در یک خانواده خشک و نسبتا مقرراتی مصری متولد شد. پدرش وکیل بود و مادرش از خانواده‌ای ثروتمند و تحصیل کرده. پدرش سختگیر بود و او و دو خواهرش را مجبور به درس خواندن می‌کرد. به دلیل سخت گیری پدر و نداشتن دوست و خانواده زیاد، عطا مجبور بود در خانه بماند و مطالعه کند.

محمد عطا با ادامه تحصیل در مصر سرانجام در سال ۱۹۸۵ توانست با رتبه‌ای عالی در رشته مهندسی معماری در دانشگاه قاهره پذیرفته شده و در سال ۱۹۹۰ فارغ‌التحصیل شود.

در سال ۱۹۹۲ پدر عطا یک زوج آلمانی را که برای مسافرت به قاهره آمده بودند به شام دعوت کرد. این زوج به عطا پیشنهاد کردند برای ادامه تحصیل به آلمان برود و به‌طور موقت در خانه آن‌ها زندگی کند. عطا دو هفته بعد به هامبورگ رفت و در رشتهٔ برنامه‌ریزی شهری در دانشگاه فنی هامبورگ ثبت نام کرد.

۶ ماه بعد زوج آلمانی از عطا خواستند تا خانه آن‌ها را ترک کند و عطا یک خانه دانشجویی سه‌نفره اجاره کرد. عطا تا سال ۱۹۹۸ در آن خانه ماند و مدام با هم اتاقی‌های خود جروبحث داشت. او بسیار نامرتب بود، اتاق را تمیز نمی‌کرد و ظرف‌ها را نمی‌شست. هم اتاقی‌های عطا شخصیت او را تندخو و منزوی توصیف می‌کردند. عطا پس از آمدن به هامبورگ گرایشات تند بیشتری به خود گرفت. او با مسجدالقدس هامبورگ و عقاید افراطی برخی گردانندگان آنجا آشنا شد کم کم با سلفی های آنجا یکی شد.

عضویت در القاعده

در زمستان ۱۹۹۸ عطا به همراه دوستان خود آپارتمانی را در مارین اشتراس اجاره کرد. آپارتمان آنها کانون اصلی ترویج عقاید ضد آمریکایی و راه‌های حمله به آمریکا بود که اعضای شبکه هامبورگ شب‌ها آنجا جمع می‌شدند و تصاویر مسلمانان افراطی را از تلویزیون می‌دیدند.

دوستان عطا او را یک تندرو باهوش وصف می‌کنند که حتی قبل از عضویت در القاعده، به شدت نسبت به امپریالیسم آمریکا منتقد بود و به خصوص پیمان اسلو و جنگ خلیج فارس را خیانت ایالات متحده به اسلام می‌دانست.

در نوامبر ۱۹۹۹ عطا به همراه زیاد سمیر جراح، مروان الشحی و رمزی بن الشیبه با هواپیما از هامبورگ به استانبول رفتند و از آنجا با پروازی دیگر به کراچی پاکستان رفته و عاملان تروریست آن‌ها را از مرز افغانستان عبور داده و به مخفیگاه بن لادن بردند. آن‌ها با اسامه بن لادن دیدار کردند و با او پیمان وفاداری بستند. بن لادن از آن‌ها پرسید که آیا حاضرند عملیات شهادت طلبانه انجام دهند و آن‌ها جواب مثبت دادند.

بن لادن به آن‌ها مأموریت هواپیماربایی در ایالات متحده را داد و محمد عطا را به عنوان رهبر عملیات انتخاب کرد. آن‌ها برای اطلاع از جزئیات عملیات به دیدار خالد شیخ محمد در پاکستان رفتند. او به آن‌ها گفت سریعاً به هامبورگ بازگردند و برای تحصیل در مدارس خلبانی درخواست بدهند.

آمادگی برای حمله انتحاری در قلب آمریکا

در ۱۷ می۲۰۰۰ عطا که بیش از ۵ سال در آلمان زندگی کرده بود خیلی راحت توانست ویزای ۵ ساله آمریکا را دریافت کند. عطا و الشیحی در مدرسه خلبانی در ونیس در ایالت فلوریدا پذیرفته شدند و دوست دیگرشان، زیاد جراح در مدرسه خلبانی دیگری در همان شهر ثبت نام کرد. آن‌ها در مدت کوتاهی توانستند خلبانی هواپیمای خصوصی تک موتوره را بیاموزند. هزینه‌های تحصیل آن‌ها از طریق ارسال پول به یک حساب بانکی مشترک به وسیله القاعده تأمین می‌شد.

عطا و الشیحی توانستند با یک شبیه‌ساز حرفه‌ای آموزش پرواز با هواپیماهای مسافربری را بیاموزند. گرچه بسیاربعید و دورازذهن است که شخصی با ۱۲۰ ساعت پروازباهواپیمای سمپاش بتواند یک هواپیمای پیشرفته بویینگ ۷۶۷ را با پنل و ناویگیشن پیچیده هدایت کند و به هدف برسد؛ این یکی از مواردی است که باعث توجه بیشتر به ادله ی افراد معتقد به توطئه خود آمریکا در این حادثه است.

در ابتدای سال ۲۰۰۱ عطا به اسپانیا رفت تا برای آخرین بار با رمزی بن الشیب دیگر عضو شبکه هامبورگ که نتوانسته بود ویزای سفر به آمریکا را دریافت کند ملاقات کند. بن الشیب در هامبورگ وظیفه ارتباط با القاعده و ارسال پول برای عطا و دوستانش را در آمریکا بر عهده داشت. در این ملاقات بن الشیب جزئیات عملیات را که بن لادن دستور داده بود به عطا منتقل کرد. اهداف بن لادن ساختمان کنگره، پنتاگون و برج‌های دوقلو (مرکز تجارت جهانی) بود که از نظر بن لادن نماد قدرت اقتصادی یهودیان آمریکا بودند. آن‌ها توافق کردند که چنانچه زیاد جراح از انجام عملیات سرباز زند زکریا موسوی را جایگزین او کنند.

در این زمان عطا و دوستانش با خریدن بلیط و مسافرت‌های هوایی به نقاط مختلف آمریکا شرایط هواپیما را برای به کنترل در آوردن بررسی کردند. عطا به این نتیجه رسید که ۴ نفر در هر هواپیما برای حمله به اتاقک خلبان و کنترل مسافران کافی است. این افراد اضافی توسط بن لادن به آمریکا فرستاده شدند. قرار بر این شد که عطا و الشیحی برج‌های دوقلو (مرکز تجارت جهانی)، زیاد جراح ساختمان کنگره و یک مرد عربستانی به نام هانی هانجور نیز پنتاگون را هدف قرار دهند. هر خلبانی که از رسیدن به هدف تعیین شده باز می‌ماند می‌بایست هواپیما را نابود می‌کرد.

11 سپتامبر اتفاق افتاد

در روز 10 سپتامبر اعضای شبکه هامبورگ به همراه ۱۶ هواپیما ربای دیگر که بن لادن فرستاده بود در موقعیت‌های خود در نقاط مختلف آمریکا مستقر شدند تا برای حمله به ۴ هدف مورد نظر بن لادن آماده شوند. عطا به همراه هواپیماربای دیگری به نام العمری با اتومبیل از بوستون به شهر مین در پورتلند رفتند و در یک متل اتاق ۲۳۲ را اجاره کردند. آن‌ها در پیتزا هات غذا خوردند و شب را در اتاق سپری کردند. عطا و العمری در ساعت ۶ صبح فردا به فرودگاه بین‌المللی لوگان رفتند. عطا به علت عجله کیف خود را در فرودگاه جا گذاشت. در این کیف که بعداً کشف شد یونیفورم خلبانی و کتاب آموزش پرواز و نیز یادداشتی به زبان عربی بود که در بخشی از آن با عنوان شب آخر چنین آورده شده بود «قسم بخور که مرگ را پذیرا باشی، در آرامش کامل باش، زیرا زمان زیادی تا رسیدنت به بهشت نمانده‌ است».

آن‌ها در ساعت ۷:۴۹ دقیقه بر روی صندلی ردیف ۸ در هواپیمای آمریکن ارلاینز پرواز ۷۱۱ نشستند. این هواپیما از پورتلند به بوستون می‌رفت و ۸۱ مسافر داشت. ۱۵ دقیقه بعد از شروع پرواز هواپیماربایان کنترل هواپیما را در دست گرفتند. در ساعت ۸:۲۴ مأموران کنترل ترافیک هوایی صدای محمد عطا را شنیدند که می‌گفت «ما چند هواپیما در اختیار داریم، ساکت باشید، داریم برمی‌گردیم به فرودگاه به هیچ‌کس آسیب نخواهد رسید، سعی نکنید هیچ حرکت احمقانه‌ای انجام بدید» سرانجام عطا در ساعت ۸:۴۶ دقیقه پرواز ۷۱۱ آمریکن ارلاینز را به برج شمالی مرکز تجارت جهانی کوبید.

دیگر عضو شبکه هامبورگ مروان الشیحی نیز پرواز شماره ۱۷۵ هواپیمایی یونایتد را ۱۷ دقیقه بعد به برج جنوبی مرکز تجارت جهانی کوبید. در ساعت ۹:۳۷ دقیقه هانی هانجور پرواز شماره ۷۷ هواپیمایی را به ساختمان پنتاگون زد. زیاد جراح که سوار بر پرواز شماره ۹۳ خطوط هوایی یونایتد بود هرگز نتوانست به ساختمان کنگره برسد و هواپیمایش در دشتی در ایالت پنسیلوانیا سقوط کرد و هر ۴۴ نفرسرنشین آن کشته شدند.

آیا محمد عطا مشکلات روانی داشت؟

در مورد محمد عطا نظرات متفاوتی ارائه شده است. از طرفی، برخی تحلیلگران مانند رابرت پیپ معتقدند که عطا هیچ گونه مشکل روانی یا روحی نداشته و تنها با انگیزه های سیاسی و ایدئولوژیک این عملیات را انجام داده است. از طرف دیگر، برخی مانند آدام لنکفورد معتقدند که عطا از بیماری روحی عمیقی رنج می‌برده که خود از آن خبر نداشته است. افسردگی، تنهایی، مشکلات عمیق کودکی و ارتباط با پدرش همه و همه باعث شده بود که او میل به خودکشی داشته باشد. عوامل ایدئولوژیک و سیاسی و آشنایی با بن لادن باعث شد که او میل به مردن و خودکشی را بیش از پیش احساس کرده و در مسیری که به گمان خود منجر به سعادت می‌شود، به کار بگیرد.

خانواده مرموز عطا

شاید جالب باشد اما در مورد زندگی خصوصی محمد عطا اطلاعات زیادی درز نکرده است. با اینکه رسانه های آمریکایی و عربی پس از حمله 11 سپتامبر با قدرت هر چه تمام تر به زندگی خصوصی او پرداخته و سعی داشتند اطلاعاتی را در مورد این فرد به دست بیاورند اما جز در مورد دوران کودکی و پدر و مادرش اطلاعات دیگری از خانواده او نداریم. شواهد اف بی آی نشان می‌داد که عطا هرگز ازدواج نکرده است اما برخی مذدعی اند او یکی از زنان القاعده در پاکستان را عقد کرده و از او صاحب دختری شده است. این منابع مدعی اند همسر و دختر محمد عطا در کنار بن لادن زندگی می‌کرده اند.

طبق گفته یکی از پسران بن لادن، حمزه پسر دیگر بن لادن و یکی از گردانندگان گروه القاعده پس از مرگ اسامه، با دختر محمد عطا ازدواج کرده است.

38