صداوسیما در سانسور حد و مرز نمی‌شناسد/ قرار نبود هنر و تجربه مبتنی بر فروش باشد/ بررسی وضعیت سینمای مستقل

حمید جعفری، مستند ساز بین المللی یکی از افرادی ای است که تاکنون در جشنواره‌های مطرح جهانی شرکت کرده و نخستین مستند ساز ایرانی است که مستندش در جشنواره اسکار نمایش داده شده است. او نه شبکه مستند و نه سینمای هنر و تجربه را به نفع دنیای مستندسازان نمی‌داند و آن‌ها را آفتی می‌داند که نه تنها عامه مردم را به این سینما علاقه‌مند نمی‌کند بلکه سلیقه فیلمسازان را هم به یکدیگر نزدیک می‌کند.

او در گفت‌وگو با خبر فوری با اشاره به مشکلات سینمای مستند گفت: ما یک مشکل عمده در سینمای مستند داریم و آن هم مشکل جدی پخش فیلم در این حوزه‌ است. چرخه پخش معیوب فیلم باعث شده که فیلم‌های مستند آنطور که باید دیده نشوند و این مساله باعث شده که مستندسازان از هر فرصتی استفاده کنند تا فیلمشان دیده شود.

این مستندساز در پاسخ به این سوال که آیا بهتر است مستندسازان در جشنواره‌های سینمایی عمومی مانند، جشنواره فجر شرکت کنند، ادامه داد: من به شخصه با حضور مستند در جشنواره فجر مخالفم. چون مخاطب جشنواره فجر با مخاطب مستند متفاوت است. گاهی ایراد و اشکال به خود ما سینماگران هم برمی‌گردد که با حضورمان در همه جشنواره‌ها باعث می‌شویم که با ما مثل یک طفیلی برخورد می کنند. البته مشکل بزرگتر هم این است که ما جز جشنواره سینما حقیقت و اخیرا یکی دو جشنواره دیگر جایی برای پخش و نمایش آثارمان نداریم.

وی با انتقاد از وضعیت سینمای هنر و تجربه و شبکه مستند صداوسیما تاکید کرد: سینمای هنر تجربه و شبکه مستند مانع جدی پخش و گسترش سینمای مستند است، تلویزیون در سانسور حد و مرز نمی شناسد یعنی شما حتی نمی دانید چگونه فیلم بسازید که از دام سانسور تلویزیون عبور کنید. هنر و تجربه نیز بسیار فریبنده شده است. مسئولان از خودشان بپرسند، انگیزه اصلی هنر و تجربه چه بود؟ حمایت از سینمایی که جای اکران عمومی ندارد. آن زمان قاعده بر فروش نبود اما اکنون قاعده بر فروش است و همه چیز این آن هم بر قاعده مخاطب عام، تغییر کرده است. قرار بر حمایت سینمایی بود که جایی در چرخه ی اکران عمومی ندارد، اما حالا حمایت جنبه معکوس گرفته است.

این مستند ساز ادامه داد: مثلا فیلم هایی که فروش میلیاردی در گیشه دارند چرا باید در گروه هنر و تجربه اکران شوند؟ مشکل دیگر هم اکران نامنظم و چرخشی فیلم هاست.

جعفری با اشاره به نحوه پذیرش فیلم‌های مستند جشنواره‌های سینمایی توسط هنر و تجربه اضافه کرد: شما وقتی در گروه هنر و تجربه فیلم‌‎هایی انتخاب می کنید که بر قاعده عام است به باقی مستند سازان آدرس می دهید اینگونه فیلم بسازند که این خود آسیب جدی به سینمای مستند است.

وی با اشاره صف‌های طویلی که گاه برای تماشای فیلم‌های مستند در جشنواره‌ سینما حقیقت تشکیل می‌شود، اضافه کرد: مساله مخاطب هم همینگونه قابل توجیه است ما تصور می کنیم گستردگی و شلوغی خوب است اما این فقط خوراک عکس تبلیغاتی است و ربطی به استقبال از سینمای مستند ندارد، اگر حقیقتا وضعیت تماشاگران در سینمای مستند ما خوب بود و این میزان هم تماشاچی داشت پس باید به طور کلی سلیقه مخاطبان در بخش‌های دیگر سینما تغییر می‌کرد.

این مستندساز در پایان اضافه کرد: در بسیاری از جشنواره‌های مستند، البته سیستم بلیت فروشی متعارفی وجود دارد و مخاطبان مشخص به سالن سینما می‌روند. بلیط های جشنواره باید رایگان به تعداد مشخص به فروش برسد. تا از ازدحام و بی نظمی جلوگیری شود. به نظر من این سیستم باید در سایر جشنواره‌های ما اجرایی شود تا اندکی شرایط تغییر کند.

33