رتبه و سهم کشورهای خاورمیانه در تولید فناوری و نوآوری اعلام شد

گزارش اداره ثبت اختراع و علائم تجاری آمریکا درباره رتبه و سهم کشورهای خاورمیانه در تولید فناوری و نوآوری (پروانه‌های ثبت اختراعات) منتشر شد.

به گزارش ایسنا، امروزه اطلاعات پروانه‌های ثبت اختراع به عنوان یکی از مهمترین منابع اطلاعاتی فنی و فناورانه شناخته می‌شود و در سال‌های اخیر، شناسایی، تقویت و فراهم کردن مقدمات لازم برای تولید و به کارگیری علم و فناوری در هر کشور، توجهات سیاست‌گذاران کشورها را به خود جلب کرده است.

تولید علم یکی از پایه‌های اساسی توسعه دانایی است. تولید علم، زمینه‌ساز ایجاد فناوری و در نتیجه باعث تولید اشتغال و ثروت در جامعه می‌شود. به غیر از تولیدات علمی، مقوله دیگری که در دنیای علم و فناری مورد توجه بوده، نوآوری در فناوری یا اختراعات و ابتکارات است. تولید فناوری که نتیجه به کارگیری علم و فرایند نوآوری در عرصه عمل است، کاربردی کردن نتایج تولیدات علمی نیز است. اختراعات ثبت شده از بروندادهای مهم فرایند تحقیق و توسعه و از مهمترین شاخص‌های عملکردی سامانه علم و فناوری است.

پروانه ثبت اختراع چیست؟

پروانه ثبت اختراع در زبان انگلیسی "Patent" نامیده می شود که دارای دو مفهوم است؛ یکی سندی که اختراع به وسیله آن شرح داده شده که جزء منابع ردیف اول اطلاعاتی است و از ارزش اطلاعاتی بسیار بالایی برخوردار است و مفهوم دیگر آن، گواهینامه یا حکمی است که به مخترعی داده می‌شود و بر اساس آن از اختراع حمایت قانونی می‌شود تا مخترع به موجب آن از امتیازهای اختراع خود بهره‌مند شود. در واقع پروانه ثبت اختراع، حمایتی است که دولت از مخترع، به منظور جلوگیری از استفاده غیر مجاز دیگران از اختراع او به عمل می‌آورد.

اهمیت پروانه ثبت اختراع در مطالعات علم‌سنجی

پروانه ثبت اختراع‌ها در مطالعات علم‌سنجی هم به طور مستقیم و هم غیرمستقیم از اهمیت بالایی برخوردارند. اهمیت مستقیم این منابع به این دلیل است که می‌توانند نشان‌دهنده ارزش یک پژوهش جدید باشند که امکان تجاری‌شدن برای آن میسر است. اهمیت غیر مستقیم این مدارک به فهرست منابع آنها باز می‌گردد که می‌تواند امکان شناسایی مقاله‌ها و تحقیقاتی را که یک پروانه، آن را مورد استناد قرار داده فراهم کند و به این ترتیب نشان دهد که کدام مقاله‌ها یا سایر انواع تحقیقات از امکان کاربردی شدن بهره‌مند هستند.

معرفی اداره ثبت اختراع و علائم تجاری آمریکا(USPTO)

در زمانی که یک پروانه در اداره ثبت اختراع و علائم تجاری آمریکا به عنوان یک درخواست کامل پذیرفته می‌شود، برای بررسی تحویل کارشناسان می‌شود. یک درخواست ثبت اختراع به طور خودکار به عنوان تقاضایی برای بررسی یا آزمایش در نظر گرفته می‌شود. درخواست پس از گذشت 18 ماه از تاریخ حق تقدم منتشر می‌شود. فرایند بررسی شامل کنترل الزامات قانونی، جستجو در اختراعات ثبت شده در آمریکا و اسناد اختراعات خارجی و مبانی نظری موجود است تا مشخص شود که اختراع ادعا شده، جدید، کاربردی و غیر بدیهی است یا خیر. در اداره ثبت اختراع و علائم تجاری آمریکا بیش از 6.5 میلیون اختراع به ثبت رسیده است که هر هفته بین 3500 تا 4000 پروانه جدید به آن اضافه می‌شود.

گزارش «رتبه و سهم کشورهای خاورمیانه در تولید فناوری و نوآوری»

داده‌های این گزارش درخصوص پروانه‌های ثبت اختراعات مربوط به سال‌های 2015 - 2006 میلادی از سوی اداره ثبت اختراع و علائم تجاری آمریکا درتاریخ 4 اکتبر 2016 جمع‌آوری شده است.

- به صورت کلی رژیم اشغالگر قدس رتبه نخست را در خاورمیانه به خود اختصاص داده است. بعد از آن عربستان، کویت، ترکیه، امارات متحده عربی، ایران، مصر، اردن، قطر، عمان، سوریه، بحرین و عراق قرار گرفتند و کشورهای فلسطین و لبنان و یمن نیز هیچ‌گونه پروانه ثبت شده در موسسه ثبت پروانه اختراعات آمریکا نداشته‌اند.

- از نظر تعداد پروانه‌های ثبت شده از سال 2006 تا 2015 میلادی، رژیم اشغالگر با 1326 عنوان در صدر قرار دارد. بعد از آن عربستان با 1429، کویت با 355، ترکیه با 326، امارات با 144، ایران با 137، مصر با 59، اردن با 25، قطر با 20، عمان با 4، بحرین و سوریه با 3 و عراق با 2 عنوان پروانه ثبت شده در موسسه پروانه ثبت اختراعات آمریکا در رده‌های بعدی قرار گرفتند.

- از نظر سهم در جهان، رژیم اشغالگر از کل پروانه‌های ثبت شده 0.59 است. سهم سایر کشورهای خاورمیانه در مجموع ناچیز است و ایران نیز در بین سال‌های 2006 تا 2015 حدود 0.006 را در اختیار دارد.

- رژیم اشغالگر قدس در سال 2015 رتبه نخست را در بین کشورهای خاورمیانه به خود اختصاص داده است. بعد از آن عربستان، ترکیه، کویت، امارات متحده عربی، ایران، اردن، قطر، مصر، عمان، سوریه و عراق قرار گرفتند.

بر اساس اعلام روابط عمومی شورای عالی انقلاب فرهنگی، از نظر تعداد پروانه‌های ثبت شده در سال 2015 میلادی، رژیم اشغالگر با 2067 عنوان در صدر قرار دارد. بعد از آن عربستان با 391، ترکیه با 88، کویت با 63، امارات متحده عربی با 33، ایران با 26، اردن با 8، قطر با 7، مصر با 6، عمان با 3، سوریه با 2، عراق با 1 عنوان پروانه ثبت شده در موسسه پروانه ثبت اختراعات آمریکا در رده‌های بعدی قرار گرفتند. کشورهای بحرین، فلسطین، لبنان و یمن نیز هیچ پروانه‌ای در سال 2015 در موسسه پروانه‌های ثبت اختراعات آمریکا ثبت نکرده‌اند.

همچنین سهم رژیم اشغالگر از مجموع پروانه‌های ثبت شده در سال 2015 میلادی 0.69 است. سهم سایر کشورهای خاورمیانه در مجموع ناچیز است و ایران نیز در سال 2015 با 0.009 سهم در دنیا نسبت به سال‌های قبل وضعیت بهتری داشته است.

منبع: ایسنا

10