ماجرای حفظ رباعیات خیام توسط پرفسور الکک

رئیس مرکز آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان دانشگاه فردوسی مشهد گفت: داستان پیوند پرفسور ویکتور الکک با زبان و ادبیات فارسی داستان شگفتی است. نخستین خاطرات کودکی‌اش شنیدن نجواهایی از انجیل بود که درباره زرتشتیان مژده دهنده مسیح در کلیسا زمزمه می‌شد و از نخستین پرسش‌هایش این بود که زرتشتیان کیستند و کجایند؟ هنگامی که در دارالحکمه دانش‌آموز ممتاز شد کتابی دو زبانه به فارسی و عربی از رباعیات خیام به او اهدا کردند و در راه بازگشت به خانه همه آن را خواند و چند رباعی را در ذهن و جان سپرد، از همان جا تصمیم گرفت پای در شناخت این ادب و فرهنگ نهد و جانانه به یادگیری زبان فارسی و خواندن شاهکارهای ادب فارسی مشغول شد.

احسان قبول با اشاره به اینکه الکک در دوران تحصیل در دانشگاه پس از آن که به واسطه استادان بزرگ ادبیات عرب چون فواد البستانی در زبان و ادب عرب به اوج رسید، تحت تعلیم «محمد محمدی ملایری» قرار گرفت و برای اخذ دکتری زبان و ادبیات فارسی به ایران آمد، افزود: عرفان را از فروزانفر آموخت؛ زبان و ادبیات پهلوی را از پورداوود و تاریخ و دستور زبان فارسی را از خانلری. در سال 1961 میلادی رساله دکتری‌اش را با موضوع «منوچهری و ادبیات عرب» دفاع کرد.

وی با اشاره به اینکه الکک و از آن تاریخ خاطره‌های خوبی را با خود به بیروت برد، افزود: از ایران و دانشگاه تهران و استادانش و مرحوم همایى و حتى نفیسى و پورداوود و دیگران خاطره‌ها در سینه داشت. این خاطرات در زندگی او تاثیرگذار بود به گونه‌ای که بر دو فرزند از سه فرزند خود نام‌های هادی و جهاد گذاشت.

احسان قبول در رابطه با سوابق آشنایی خود با الکک با اشاره به اینکه از سال 1387 که برای آموزش زبان فارسی به کشور لبنان اعزام شد، افتخار آشنایی با او را یافته و از همان آغاز چون پدری دلسوز مورد حمایت او برای گسترش زبان فارسی قرار گرفته است، گفت: در سال 1388 مرا در جایگاه سردبیری مجله الدراسات الادبیه منصوب کرد و در این مدت اهتمام و دقت او را در چاپ این مجله دیدم. در همان سال در دانشگاه لبنان و در سال 1393 در دانشگاه فردوسی مشهد دو همایش بین‌المللی ادبیات تطبیقی فارسی و عربی را برپا کردیم. توانایی او در انجام کارهای اجرایی و علمی برایم عجیب بود؛ هر چند سال‌ها رئیس مجمع الثقافی العربی کشورهای عرب بود. در سال 1390 با حمایت از برنامه درسی من برای کارشناسی رشته زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه لبنان زمینه‌ساز تاسیس این رشته شد و آرزوی دیرینه‌اش را محقق کرد.

وی الکک را پیوندگاه میان دانشگاه فردوسی مشهد و دانشگاه‌های سنت ژزف و کسلیک لبنان دانست و با اشاره به اینکه از سال 1389 به همراه ایشان در این دو دانشگاه مشغول آموزش زبان و ادبیات فارسی شده است، افزود: زبان را من و ادبیات و تاریخ ایران را پرفسور تدریس می‌کرد. او را در تدریس پرنشاط و خستگی ناپذیر و به روز یافتم. در چندین رساله دکتری دانشگاه سنت ژزف من را به عنوان داور معرفی کرد و از نزدیک اهتمامش را به موضوعات روابط فرهنگی ایران و عرب و هدایت دانشجویان به این پهنه دیدم. در سه سال گذشته بیشتر به ترجمه ادبی اشعار فارسی به عربی اهتمام داشت؛ چند نمونه از ترجمه ها را برایم فرستاد از جمله ترجمه قصیده ایوان مدائن خاقانی که شاهکارهایی در ترجمه ادبی است و چه زیبا آن را باصدای خود در سال گذشته در بزرگداشتش در مرکز فردوسی خواند. در همه این 8 سالی که در محضر پرفسور بودم شیفتگی به ایران و فرهنگ آن را در وی می دیدم و اخلاصی که در کارش آشکار بود.

او به احیای مجله الدراسات الادبیه دانشگاه لبنان پس از جنگ‌های داخلی لبنان توسط الکک اشاره کرد و گفت: این مجله یادگار استادش محمدی ملایری بود که درباره فرهنگ ایرانی و عربی و تاثیر آنها بر یکدیگر است. سردبیر مجله مطالعات ادبیات تطبیقى هم بود که رایزنى با نام دانشگاه لبنان منتشر مى‌کند.

رئیس مرکز آموزش زبان فارسی به غیرفارسی زبانان دانشگاه فردوسی مشهد روابط فرهنگی و ادبی ایران و عرب را تنها دغدغه الکک تا آخرین لحظات عمر دانست و افزود: چرا که این نوع از رابطه را باعث نزدیکی و رفع چالش‌های میان ایشان می‌دانست. ما کسی را از دست دادیم که پلی مستحکم میان دو فرهنگ ایران و عرب بود و امیدوارم دانشجویان و رهروان ایشان در سال‌های آینده بتوانند این خسران بزرگ را تا حدی جبران کنند. پنج ماه در بیمارستان با بیمارى دست و پنجه نرم کرد؛ چندین بار به عیادتش رفتم. یک بار هم با دکتر حداد عادل به دیدار او رفتیم، قرار بود در اردیبهشت ماه با حضور آقای حداد جشن 80 سالگی او را برگزار کنیم که این سفر تا بهمن‌ماه و ملاقات در بیمارستان به تعویق افتاد.

احسان قبول او را آخرین بازمانده نسل کهن استادان ادب فارسى در لبنان دانست و با ابراز افسوس از این موضوع گفت: دیروز در نبطیه با خانم دکتر دلال عباس در حاشیه رونمایى کتاب شعرى گفت‌وگو داشتم و ذکر خیر او هم شد. هیچ یک گمان نمى‌بردیم که او به این زودى از میان ما برود.خدمات او در قالب این وجیزه نمى‌گنجد.
از شمار دو چشم یک تن کم
وز شمار خرد هزاران بیش

منبع: تسنیم

15