زخم مدرک‌گرایی بر تن آموزش عالی/ رشد روزافزون تحصیل‌کردگان بیکار

این روزها کافی است نگاهی گذرا به اطرافیان خود داشته باشیم تا دریابیم که تعداد زیادی از فارغ التحصیلان دانشگاهی را می شناسیم که مدت ها است جویای کار هستند و جست و جوی آنها بی ثمر است.

بی شک تعدادی از این افراد مدارک بالای تحصیلی داشته و گلایه از این دارند که چرا باید بیکار باشند، غافل از اینکه تبی که در آن می سوزند همان تب مدرک گرایی است و امروز که می خواهند در محیط کسب و کار حضور یابند، امکان پیاده سازی داده های صرفا تئوری که در تمام سال های تحصیل کسب کرده اند برایشان وجود ندارد.

از زاویه دید کلان تر که به موضوع بنگریم با خیل عظیمی از فارغ التحصیلان دانشگاهی در کشور مواجه می شویم که بدون اغراق بخش مهمی از آمار بیکاران کشور را به خود اختصاص می دهند و هر سال و هر سال با فارغ التحصیل شدن افراد بیشتر، این کلاف سردرگم در غیاب یک تصمیم و برنامه اصولی، پیچیده تر می شود.

در کنار معضل مدرک گرایی و همچنین فقدان ارائه آموزش های مهارتی در مراکز دانشگاهی، مساله دیگری که به رقم خوردن شرایط کنونی دامن زده، عدم توجه دانشگاه ها به استقرار رشته هایی است که در هر منطقه بازار کار برای آنها وجود دارد و امروز می بینیم دانشجویی که بعضا بدون تحقیق اصولی و فقط با انگیزه کسب مدرک از دانشگاه فارغ التحصیل شده، برای مشغول شدن در کار مرتبط با رشته خود باید به منطقه یا استان دیگری برود و اگر امکان این امر برای وی فراهم نباشد، باید در لیست بیکاران بماند. در واقع کسی که دیروز تب مدرک گرفتن داشت، امروز در تب بیکاری و آینده شغلی مبهم به سر ببرد.

مدرک گرایی عامل نزول ارزش مدارج علمی و افزایش بیکاری

یک مدرس دانشگاه در گفت و گو با خبرنگار مهر، با اشاره معضل مدرک گرایی در سطح جامعه اظهار داشت: اگر مقایسه ای با دیگر کشورهای پرجمعیت آسیا داشته باشیم، متوجه می شویم که نسبت به جمعیت کشور، آمار مراکز دانشگاهی ایران بسیار بالا است و بدتر از همه اینکه این دانشگاه ها عمدتا خروجی مطلوب ندارند.

دانشگاه ها با صرف هزینه های بسیار، در حد یک مدرک خروجی دارند و چون فرآیند یادگیری در آنها با مهارت آموزی همراه نیست، دانشجویان این مراکز به جای آن که پس از اتمام درس مشغول به کار شوند، تنها بر آمار بیکاران می افزایندمحمد پورمعطی افزود: به عبارت بهتر این دانشگاه ها با صرف هزینه های بسیار از بودجه سالانه و همچنین شهریه های بعضا سنگینی که بار مالی بر دوش خانواده ها می گذارد، در حد یک مدرک خروجی دارند و چون فرآیند یادگیری در آنها با مهارت آموزی همراه نیست، دانشجویان این مراکز به جای آن که پس از فراغت از تحصیل مشغول به کار شوند، تنها بر تعداد و آمار بیکاران جامعه می افزایند.

این مدرس دانشگاه بیان کرد: امروز می بینیم که حجم بزرگی از بیکاران در کشور، فارغ التحصیلان دانشگاهی هستند و این مشکل به سبب عدم برنامه ریزی اصولی در آموزش عالی رخ داده که سال به سال نیز شاهد گسترش آن هستیم.

وی خاطرنشان ساخت: در سال های اخیر شاهد بودیم که تصمیم گیری چندان موثری در رابطه با وضعیت آموزش در دانشگاه ها و مشکل عدم برخورداری فارغ التحصیلان از مهارت در رشته تحصیلی خود، اتخاذ نشده و خبر بدتر اینکه تب مدرک گرایی در حال رسیدن به مدارج بالای تحصیلی همچون دکترا است که قطعا این مساله موجب سقوط ارزش علمی و اعتبار مدارک دانشگاهی می شود و علاوه بر آن در آینده نیز تبعات سویی به دنبال خواهد داشت.

فقر مهارت در فارغ التحصیلان و مدرک گرایی به معضل بیکاری دامن زده است

رئیس دانشگاه اراک در گفت و گو با خبرنگار مهر، در این رابطه اظهار داشت: معتقدم مدرک گرایی برای آموزش عالی کشور یک آفت و ضایعه بزرگ به شمار می رود، امروز شاهدیم که مهارت آموزی سال ها است مورد غفلت و بی مهری قرار گرفته و فقر مهارت به معضل بیکاری دامن زده است.

سعید حمیدی ادامه داد: موضوع گرایش به سمت مهارت آموزی و مهارت محوری در مراکز آموزش عالی کشور سال ها است مورد غفلت واقع شده و در کنار آن مدرک گرایی به شدت اوج گرفته؛ در نهایت این روند مشکلات کنونی را در عرصه آموزش عالی و اشتغال فارغ التحصیلان دانشگاهی رقم زده است.

رئیس دانشگاه اراک افزود: متاسفانه سال های متمادی است که عمدتا به دنبال تحصیلات عالیه هستیم، ولی از کوچکترین برنامه ریزی ها در حوزه مهارتی و کارشناسی در عرصه های صنعت، کشاورزی و... غافل مانده ایم.

به جای اینکه سه هزار مرکز مختلف آموزش عالی داشته باشیم، باید مراکز را کاهش دهیم. فعالیت ۶۰ یا ۷۰ دانشگاه معتبر در کشور کفایت می کند، با این روند کیفیت تحصیلی و مهارتی نیز افزایش می یابدحمیدی با اشاره به اینکه طرح ساماندهی دانشگاه ها که از سوی شورای عالی انقلاب فرهنگی ارائه شده، از جمله کارهای مطلوب در این حوزه است، بیان داشت: بایستی به جای اینکه سه هزار مرکز مختلف آموزش عالی داشته باشیم، مراکز دولتی کاهش پیدا کند و باید گفت که فعالیت ۶۰ یا ۷۰ دانشگاه معتبر در کشور کفایت می کند، با این روند کیفیت تحصیلی و مهارتی نیز افزایش پیدا می کند.

رئیس دانشگاه اراک خاطرنشان کرد: این روند یعنی کاهش مراکز آموزش عالی و دانشگاهی موجب می شود که مهارت آموزی و به دنبال آن توانایی اشتغال نیروی انسانی و فارغ التحصیلان دانشگاه ها افزایش پیدا کند و مدرک گرایی کاهش یابد.

وی بیان داشت: حمایت از دانشگاه ها در این حوزه و تجهیز کردن آزمایشگاه و کارگاه های دانشجویی از جمله وظایف آموزش عالی کشور است که در این زمینه حتما باید تدابیر و تمهیدات لازم اندیشه شود، چرا که هم اکنون کمبود تجهیزات آزمایشگاهی و کارگاهی کاملا در دانشگاه های مختلف مشهود است.

رئیس دانشگاه اراک در مور اعتبارات و بودجه پژوهش هم اظهار داشت: از کل بودجه دانشگاه ها که توسط هیات امنا مصوب می شود؛ باید بین ۱۲ تا ۱۵ درصد به موضوع پژوهش اختصاص داده شود، ولی عملا این موضوع تحقق پیدا نمی کند. به همین دلیل آنطور که شایسته است موضوع پژوهش عملیاتی نمی شود و در این خصوص باید حتما راهکار عملیاتی اندیشیده شود، چرا که این مهم نیز در راستای همان برنامه مهارت آموزی باید با جدیت دنبال شود.

به نظر می رسد معضل مدرک گرایی که چندی است با آن دست و پنجه نرم می کنیم، هم برای نظام آموزش عالی و هم برای جوانان و فارغ التحصیلان و خانواده ها چیزی جز تبعات نامطلوب به دنبال ندارد، بنابراین در این زمینه یک برنامه ریزی اصولی و همه جانبه لازم است تا با ارائه آموزش های مهارتی در دانشگاه ها، دست کم بتوانیم بخشی از این مشکل را حل کنیم و هر سال شاهد افزایش فارغ التحصیلان بیکار در کشور نباشیم.

منبع: مهر

منبع: مهر

728