کنکور تنها اهرم برای تشویق بچه ها به درس خواندن شده است

داستان کنکور داستان پر غصه‌ای است؛ حالا دو سال است که با مجازی شدن درس ها و فشار مضاعفی که بر دانش آموزان پایه دوازدهم می آید، با گرانی کتاب ها و منابع کمک درسی و عدم دسترسی آنها به کلاس های تقویتی که پیش از این حتی در خود مدارس هم تشکیل می شد، این دانش آموزان احساس این را دارند که مورد ظلمی واقع شده اند. در این میان حرف های گاه متناقض مسئولان هم مزید بر علت می شود. سال گذشته تعویق های پیاپی کنکور تمرکز زیادی از دانش آموزان گرفت و استرس هایی را وارد کرد و امسال هم با نزدیک شدن به تیرماه که گفته می شود زمان برگزاری کنکور است این ترس و دلهره در دانش آموزان هست که باز هم زمان برگزاری کنکور را تحت تاثیر قرار دهد. از سوی دیگر صحبت هایی که در ایام نوروز وزیر آموزش و پرورش مبنی بر حذف بخش هایی از کتاب های درسی که به سازمان سنجش اعلام شده و اعلام این حذفیات از سوی سازمان سنجش سوال هایی را در ذهن مخاطبان کنکور ایجاد کرد که چرا اینقدر دیر!

مجموع داوطلبان کنکور سراسری سال ۱۴۰۰ تعداد یک میلیون و ۳۶۶ هزار و ۳۶۹ نفر است. همه می دانند که خواندن برای کنکور را دانش آموزان از زمانی بسیار زودتر آغاز می کنند. در حالیکه دورنمای و سال تحصیلی از ابتدای سال تحصیلی تقریباً مشخص بود حال سوال این است که آیا نمی شد زمانی زودتر این حذفیات اعلام شود؟

در این میان با نزدیک شدن به زمان برگزاری کنکور باز هم کسانی هستند که دوباره بحث تکراری حذف کنکور، پذیرش بر اساس سوابق تحصیلی و… را مطرح کنند. هرچند سازمان سنجش اعلام کرده است که امسال تغییری در سهم سوابق تحصیلی ایجاد نمی شود اما این داستان های تکراری کنار نمی رود.

هامون سبطی کارشناس مسائل آموزش و پرورش و دبیر کارگروه آموزش دیده بان عدالت شفافیت در خصوص دانش آموزان پایه دوازدهم که امسال برای کنکور باید آماده شوند و سال تحصیلی پیش رو را تماماً در فضای مجازی گذرانده اند، گفت: یک موضوعی که باید درباره آن خیال همه را راحت کنیم این است که کنکور حذف شدنی نیست. واقعیت جاری این است که کنکور یک اهرم فشار برای آموزش و پرورش است تا بچه ها را سر درس ها و کلاس ها بنشاند و آنها را وادار به درس خواندن کند. در واقع کنکور علت نیست بلکه خودش معلول است.

وی ادامه داد: موضوع این است که کنکور یک دروازه برای ورود مردم از یک شهر به یک کاخ است (دورست یا غلط ورود به دانشگاه در ذهن بسیاری همان کاخ است) در این کاخ اندازه یک صدم مردم شهر گنجایش و پذیرش دارد. حالا می توان دروازه را بزرگ کرد، کاخ را بزرگتر کرد اما مادامی که این اتفاق نیفتاده است، کسانی که بر طبل حذف کنکور می کوبند به شناختی از تمام ابعاد ماجرا نرسیده اند. برای بزرگتر کردن کاخ هم باید سرمایه ها به سمت مسیر علم و صنعت و تکنولوژی بیاید. مادامی که تعداد دانشگاه ها و صندلی ها همین است وضعیت کنکور ما هم به همین منوال است.‌ در زمان برگزاری کنکور در سال گذشته طی شش ماه ۲۵ اظهارنظر متفاوت و متناقض درباره زمان برگزاری کنکور مطرح شد، هر کسی این روزها از کنکور بگوید حرفش تیتر می شود. تیتری که میلیون ها ایرانی آن را می خواند

کارشناس مسائل آموزش و پرورش افزود: در زمان برگزاری کنکور در سال گذشته طی شش ماه ۲۵ اظهارنظر متفاوت و متناقض درباره زمان برگزاری کنکور مطرح شد، هر کسی این روزها از کنکور بگوید حرفش تیتر می شود. تیتری که میلیون ها ایرانی آن را می خواند. آنقدری که این روزها وزیر آموزش و پرورش درباره کنکور صحبت می کند، وزیر علوم صحبت نمی کند و این نشانه این است که برداشت دقیقی از کنکور در آموزش و پرورش وجود ندارد.

سبطی در ادامه گفت: دانش آموزان پایه دوازدهم تا امروز وقت گذاشته اند و مطالب را عمیقاً خوانده اند سوالات کنکور بسیار مفهومی و تحلیلی است و قابل مقایسه با امتحانات نهایی و سوالات آن نیست در واقع کسی که می خواهد برای کنکور موفق شود باید مطالب را عمیق بخواند. در صورتی که در امتحانات نهایی اگر به صورت حفظی هم مطالب خوانده شود مشکلی پیش نمی آید. حال در این شرایط وقتی یک مطلبی مطرح می شود که تازه بعد از عید اعلام می شود چه مطالبی برای کنکور حذف می شود، کاملاً غیرعلمی است چون ما با یک رقابت رو به رو هستیم و دانش آموز با خودش می گوید اگر الان مطلبی را حذف کنند من می توانستم وقت نگذارم و به جای آن مطلب که خواندم مطالب دیگر را عمیق تر بخوانم. به هر حال دو سال است که مزید بر علت شده تا یک ظلم سیستماتیک به دانش آموزان کشور شود.

آموزش مجازی فرصتی برای بسط عدالت و سلامت آموزشی

دبیر کارگروه آموزش دیده بان عدالت شفافیت در ادامه در خصوص اینکه یک سال گذشته چه فراز و فرودهایی در آموزش مجازی طی شد، بیان کرد: در وهله اول اینکه در کرونا یک موقعیت استثنایی برای گسترش عدالت آموزشی و سلامت آموزشی پیش آمد. عدالت آموزشی از این جهت که تعداد بیشتری از دانش آموزان به معلمان با کیفیت و شیوه آموزش آنها دسترسی پیدا کردند و سلامت آموزشی نیز اینکه خوشبختانه آنچه به عنوان شبه علم حتی در صدا و سیما مطرح می شد جایی پیدا نکرد.

در کرونا یک موقعیت استثنایی برای گسترش عدالت آموزشی و سلامت آموزشی پیش آمد. عدالت آموزشی از این جهت که تعداد بیشتری از دانش آموزان به معلمان با کیفیت و شیوه آموزش آنها دسترسی پیدا کردند و سلامت آموزشی نیز اینکه خوشبختانه آنچه به عنوان شبه علم حتی در صدا و سیما مطرح می شد جایی پیدا نکرد

کارشناس مسائل آموزش و پرورش بیان کرد: برنامه های تلویزیونی که به تدریس دروس می پرداخت می توانست گل سرسبد بسته عدالت محور و سلامت محور باشد اما آنقدری که باید نه در میان دانش آموزان و نه در میان معلمان و کادر آموزشی ضریب نفوذ پیدا نکرد. دلیلش هم این است که آموزش و پرورش در این چند دهه در یک محیط بسته به کار خودش ادامه داد و از شفافیت پرهیز داشته است و بیشتر حکم های آن نیز حالت انشایی دارد برای همین بسیاری از معلمان وقتی کتاب درسی را فقط تدریس می کنند که در آموزش های تلویزیونی همین اتفاق افتاد تصنعی به نظر می رسد و حالت تعاملی هم از میان می رود.

وی ادامه داد: نویسندگان کتاب های درسی و روسای دفتر تالیف تجربه خاصی در زمینه آموزش به نسل امروز ندارند، وقتی در حد یک کتاب ۲۰۰ صفحه‌ای با مردم در ارتباط باشید و چشم در چشم دانش آموزان قرار نگیرید در واقع راه ارتباط را با این نسل نمی دانید. واقعیت این است که معلمان باسوادی در این برنامه ها حضور پیدا کردند اما شاید راه ارتباط با این نسل را نمی دانستند و کلاس ها شبیه روخوانی کتاب های درسی بود.

غفلت از ظرفیت رادیو برای آموزش غیرحضوری

سبطی در ادامه با اشاره به اینکه از ظرفیت رادیو در این فضا استفاده نشد، بیان کرد: خیلی از دانش آموزان در خانه به تلویزیون دسترسی ندارند چرا که تلویزیون یک وسیله عمومی در خانه است و می شد از رادیو که هم کم هزینه تر است و هم می توانست اختصاصی دانش آموز باشد استفاده کرد.

وی در ادامه بیان کرد: نکته مثبت دیگر آموزش های تلویزیونی این بود که از ورود افرادی که شومن های آموزشی هستند و مدت هاست شبه علم را در صدا و سیما به خورد افراد می دهند جلوگیری شد و آموزش و پرورش روی این موضوع حساسیت ویژه ای داشت.

در سال های اخیر نخبگان تحصیلی جذب رشته معلمی می شوند

وی همچنین در مورد آموزش های مجازی معلمان نیز بیان کرد: در این مورد برای کل کشور و کل این فضا حکم کلی نمی توان داد. خیلی از معلم ها بودند که مهارت هایشان را در همین شرایط افزایش دادند و با تک تک دانش آموزان در مسیر یادگیری پیش رفتند و خیلی از معلمان که عموماً در مدارس دولتی هستند در این مسیر موفق نبودند. واقعیت این است که دانش آموزان موفق و مستعد که از فیلتر آزمون سراسری می گذرند تمایلی به رشته دبیری برای ادامه تحصیل در دانشگاه ندارند. برخلاف آنچه در سال های دهه اول انقلاب وجود داشت. البته چند سالی است این رویه رو به بهبود است و با توجه به اینکه دانشگاه فرهنگیان دانشجویان را بورسیه می کند و استخدام آنها حتمی است تعداد بچه های نخبه بیشتری جذب معلمی می شوند و شاید در آینده با درصد بالایی معلم رو به رو باشیم که سابقه تحصیلی درخشانی هم دارند.

سبطی در ادامه اظهار کرد: موضوع دیگر این است که شبکه شاد یک نورسیده در فضای آموزشی بود که ایرادهای بسیاری هم داشت و شاید ارتباط واقعی معلم و دانش آموز در این سال کرونایی بیشتر در واتسآپ و تلگرام بود و در شاد معلمان مطالبی را بارگذاری می کردند تا سیستم اداری را راضی کنند.

وی در بخش دیگری از سخنان خود با اشاره به تلاشی که دیده بان شفافیت و عدالت برای بالا بردن سن پذیرش دانشجویان در دانشگاه فرهنگیان در یک سال گذشته کرد و آن را به سن ۲۴ سال برگرداند، گفت: این تلاش باعث شد که بتوانیم نخبگان بیشتری را وارد رشته زیبای دبیری کنیم. موضوع دیگری که این روزها مطرح است این است که خیلی ها در آموزش و پرورش تلاش می کنند سهم پذیرش سوابق تحصیلی در کنکور ۶۰ درصد شود و ایرادهای اساسی به آن وارد است. در واقع چون تنها اهرم قهریه سر کلاس نشستن برای آموزش و پرورش همان کنکور است این سیستم سهم بیشتری می خواهد در حالی که رسالت اصلی آموزش و پرورش این است که ذهن های جویای اخلاق و دانش را پرورش دهد اما کتاب هایی که سال به سال لاغرتر می شوند گواهی می دهند که این سیستم دست به حذف مباحث مربوط به علم و خردش قوی تر است.

سبطی در پاسخ به این پرسش که در حال حاضر هم خیلی ها به حجم کتاب های درسی انتقاد دارند و آن را زیاد می دانند، گفت: بله من به عنوان یک کشاورز اگر به یک مغازه مکانیکی بروم ممکن است احساس کنم وسایل اضافی در آنجاست در این زمینه باید کسانی که سابقه تخصصی در این حوزه دارند نظر بدهند.

منبع: مهر

70