همیشه ماندگار/ نگاهی به فهرست افراد دارای لقب «پدر» در علم، پزشکی، فرهنگ، هنر و...

به‌عنوان مثال پدر علم فیزیک، پدر جراحی، پدر شعر فارسی، پدر معماری، پدر علم حقوق، پدر طب کودکان و... اما بعضی از این عنوان‌ها کمتر به گوش‌مان خورده و احتمالا به همین دلیل برایمان جذاب‌تر هستند. مثل پدر چای ایران، پدر زلزله‌شناسی، پدر واکسن و... . در این پرونده به مناسبت روز پدر، یادی کرده‌ایم از پدران کمتر شناخته شده این سرزمین.

پدر چای ایران

شاید برای‌تان جالب باشد بدانید همین چای که امروز به بخش جدایی‌ناپذیر زندگی ایرانی‌ها تبدیل شده، بیش از 100سال پیش به همت فردی به نام محمدمیرزا کاشف‌السلطنه وارد ایران شد و لقب پدر چای ایران را به او رساند. کاشف‌السلطنه که دیپلمات، نویسنده و مشروطه‌خواه دوره قاجار و پهلوی بود، در جوانی با سمت ژنرال کنسولی ایران به هند اعزام شد و آنجا با چای و کشت آن آشنا شد. او در سال 1285شمسی مقداری تخم چای را با خود به ایران آورد و به کشت و تولید چای در شهرهای گیلان به‌ویژه لاهیجان پرداخت.

پدر زلزله شناسی ایران

با هر جنبش کوچک زمین به‌خصوص در کلانشهر تهران ، اسم پروفسور بهرام عکاشه را می‌شنویم؛ پدر علم زلزله‌شناسی ایران و متخصص برجسته زلزله‌شناسی و زمین‌شناسی. این پدر زلزله‌شناسی متولد سال 1315است و در سال 1348در مؤسسه ژئوفیزیک‌دانشگاه تهران مشغول به‌کار شد. او که سال‌ها رئیس بخش زلزله‌شناسی این مؤسسه بود، حالا رئیس دانشکده علوم پایه دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران- شمال است. جالب اینکه پروفسور بهرام عکاشه، این استاد مسلم حوزه زلزله‌شناسی، از طرفداران پر و پا قرص تغییر محل پایتخت برای به حداقل رساندن تلفات ناشی از زلزله احتمالی تهران است.

پدر واکسن ایران

به خاطر تلاش برای تولید واکسن‌های دامی، واکسن و سرم دیفتری، کزاز و سیاه‌سرفه و همچنین تولید واکسن برای بیماری‌های ویروسی سرخک، فلج اطفال، سرخجه و اوریون و انتقال دانش فنی ساخت واکسن‌ها به ایران، لقب پدر واکسن ایران را از آن خود کرد. سیدحسین میرشمسی را می‌گوییم؛ چهره ماندگار و دانشمند معاصر ایران که اگر نبود، معلوم نبود امروز چه بر سر همه ما آمده بود. او که بنیانگذار تولید واکسن‌های انسانی در مؤسسه تحقیقات و سرم‌سازی رازی بود، فخر جامعه دامپزشکی ایران هم به‌حساب می‌آید و امروز از او با عنوان پدر واکسن ایران نام برده می‌شود.

پدر نجوم آماتوری ایران

ایرانی‌ها از گذشته تا به امروز در علم نجوم و ستاره‌شناسی، سری در سرها داشته‌اند. یکی از فعالان نام‌آشنای این حوزه، احمد دالکی است؛ کسی که اگر بگوییم شاخص‌ترین چهره ستاره‌شناسی ایران در 3دهه اخیر است، بیراه نگفته‌ایم. او که لقب پدر نجوم آماتوری ایران را بر دوش می‌کشد، بنیانگذار مرکز علوم و ستاره‌شناسی تهران است و تاکنون بیش از 20عنوان کتاب درباره علم نجوم نوشته است. اگر کنجکاو هستید درباره اصطلاح «آماتور» هم بیشتر بدانید، باید بگوییم در دنیای ستاره‌شناسی به کسی آماتور گفته می‌شود که نجوم، حرفه‌اش نباشد و برای دل خودش قدم به این دنیای شگفت‌انگیز بگذارد.

پدر انیمیشن ایران

عنوان «پدر انیمیشن ایران» هم به استاد نورالدین زرین‌کلک رسیده؛ نگارگر کتاب کودک و فیلمساز انیمیشن که در سال‌های 2004تا 2006رئیس آسیفای بین‌المللی (انجمن بین‌المللی فیلم‌های انیمیشن) بوده. این استاد مسلم انیمیشن یا به تعبیر فرهنگستان زبان و ادب فارسی «پویانمایی»، متولد سال 1316است که در سال 1353نخستین مدرسه پویانمایی در ایران را تاسیس کرد و 3سال بعد رشته پویانمایی را در دانشگاه فارابی (دانشگاه هنر امروز) دایر کرد. او که سال 1972در آکادمی سلطنتی بلژیک، کارگردانی انیمیشن خوانده، آثار ماندگار بسیاری در این حوزه خلق کرده و به حق به‌عنوان پدر انیمیشن ایران رسیده است.

پدر برق ایران

برق امروزه آنقدر در زندگی ما تأثیرگذار است که حتی قطعی چند ساعته آن هم می‌تواند زندگی همه‌مان را تحت‌الشعاع قرار دهد. فقط کافی است چند دقیقه‌ای قطعی برق و در نتیجه نبود کامپیوتر، تلویزیون، تلفن و حتی سیستم سرمایشی و گرمایشی را تصور کنیم تا متوجه خدمت محمدحسین امین‌الضرب اصفهان ی به ایرانی‌ها بشویم. او که «پدر برق ایران» است، سرمایه‌دار ایرانی دوره قاجار و پهلوی بود که در دوره حکومت مظفرالدین شاه قاجار، نخستین دستگاه تولید برق را از روسیه خرید و به ایران آورد تا به این ترتیب بانی صنعت برق در ایران شود و نامش را در این حوزه ماندگار کند.

پدر آسایشگاههای معلولان

می‌دانستید ما برای آسایشگاه‌های معلولان و سالمندان هم، عنوان افتخاری «پدر» داریم؟! بله، این عنوان به محمدرضا حکیم‌زاده لاهیجی، پزشک نیکوکار ایرانی رسیده که بنیانگذار نخستین آسایشگاه سالمندان ایران در رشت و مؤسسه خیریه کهریزک است. این پزشک نیکوکار، سال 1293در لاهیجان به دنیا آمد و سال 1358در 65سالگی چشم از دنیا فروبست. اما در مدت زمان عمر با برکتش، پایه‌گذار یک امر خیر ماندگار شد که دامنه فعالیتش به‌قدری گسترش یافت که امروز هزاران نفر را تحت پوشش قرار داده است. تاسیس آسایشگاه معلولان و سالمندان کهریزک، کار خیر ماندگار این پزشک خیر و نیکوکار است.

پدر سکه شناسی ایران

یکی دیگر از القاب پدر کمتر شناخته کشور، «پدر سکه‌شناسی ایران» است؛ لقبی که به سید‌جمال ترابی طباطبایی از برترین سکه‌شناسان معاصر رسیده است. سیدجمال ترابی طباطبایی بیش از 60سال از عمر 84ساله‌اش را صرف سکه‌شناسی ایرانی و اسلامی کرد و در این زمینه آثار نوشتاری باارزشی از خود به یادگار گذاشت. جمع‌آوری هزاران سند و عکس تاریخی، بررسی علمی سکه‌های ایرانی و اسلامی و همچنین انتقال تجارب در زمینه خط‌شناسی و کتیبه‌خوانی به نسل‌های بعد از ترابی طباطبایی یک محقق تمام‌عیار در این حوزه ساخت که امروز تصور باستان‌شناسی در ایران بدون نام او امکانپذیر نیست.

پدر دیکشنری ایران

امروز را نگاه نکنید که پیدا کردن معنی کلمات انگلیسی حتی با یک سرچ ساده در اینترنت امکانپذیر است. روزگاری اگر کسی می‌خواست متنی را از انگلیسی به فارسی برگرداند، هیچ منبعی در اختیار نداشت تا اینکه سلیمان حییم، فرهنگ‌نویس، پژوهشگر، مترجم، نویسنده، شاعر و زبان‌شناس ایرانی، تصمیم گرفت فرهنگ کوچکی از ترجمه واژگان انگلیسی به فارسی را تالیف کند. شاید برایتان جالب باشد بدانید نخستین فرهنگ‌نامه انگلیسی در ایران به همت سلیمان حییم در سال 1308خورشیدی تالیف و منتشر شد؛ یعنی بیش از 90سال پیش. به همین دلیل هم او را پدر فرهنگ‌نویسی دوزبانه ایران می‌نامند.

پدر گرافیک ایران

عنوان «پدر گرافیک ایران» هم در اختیار مرحوم مرتضی ممیز است؛ طراح گرافیک و تصویرگر پرآوازه‌ای که بی‌شک لقب پدر هنر گرافیک معاصر ایران برازنده اوست. اگر در ذهن‌تان به‌دنبال نامی از این استاد گرافیک می‌گردید یا در جست‌و‌جوی نشانی از او هستید، نشان ملی استاندارد ایران را به یاد بیاورید؛ معروف‌ترین نشان‌واره طراحی شده به‌دست استاد ممیز که سال‌هاست روی کالاهای مختلف دیده می‌شود. علاوه بر این، پدر گرافیک ایران را با آثار ماندگار دیگری به یاد خواهیم آورد که از مهم‌ترین آنها می‌توان به نشان موزه رضا عباسی، شرکت تولید اتومبیل سایپا، شهرداری تهران، سازمان آتش‌نشانی و... اشاره کرد.

منبع: روزنامه همشهری

66