موانع بازگشایی گمرک و بازارچه مرزی در خراسان شمالی

به گزارش خبر فوری به نقل از ستی، از بجنورد ٬ استان خراسان شمالی تنها استان مرزی کشور است که بازارچه مرزی و گمرک ندارد. این استان با وجود 281 کیلومتر مرز مشترک با کشور ترکمنستان و وجود قومیت ترکمن و نزدیکی فرهنگی با همسایه شمالی ایران٬ همچنان از نداشتن گمرک و بازارچه مرزی ضرر کرده و در آرزوی صادرات کالاهای خود از مرز خود به نزدیک‌ترین همسایه خارجی است.

سال‌ها است بحث بازگشایی بازارچه مرزی پرسه سو٬ به‌عنوان نزدیک‌ترین نقطه خراسان شمالی و ترکمنستان٬ مطرح است اما هنوز این موضوع سر و سامانی نیافته و در تمام دولت‌ها٬ در سال های اخیر٬ این وعده از سوی تمام مسئولانی که به استان آمد و رفتی داشته‌اند مطرح شده است.

وعده‌ای که قدیمی شده است

بسیاری از کارشناسان اقتصادی معتقدند٬ برقراری یک بازارچه مرزی بین خراسان شمالی و ترکمنستان٬ می‌تواند کلید حل مشکلات اقتصادی و صادرات کالاهای استان باشد و وجود کالاهای مرغوب استان خراسان شمالی می‌تواند زمینه برقراری این ارتباط اقتصادی و گمرکی باشد.

با مرور نقشه گمرک‌های مرزی کشور، نتیجه نا امید کننده‌ای نصیب مردم خراسان شمالی می‌شود. متاسفانه، خراسان شمالی تنها استان کشور است که با یک کشور دیگر هم مرز است و گمرک مرزی ندارد. این در حالی است که وضعیت شاخص‌های توسعه‌ای استان خراسان شمالی در پایین‌ترین رتبه‌ها قرار دارد و توسعه مرزی استان٬ می‌تواند گره کشای بسیاری از مشکلات باشد.

محمدرضا صالحی٬ استاندار خراسان شمالی٬ در روزهای نخست حضور خود در استان٬ راه‌اندازی بازارچه مرزی را مهم‌ترین شاخص توسعه استان دانست و در دیدار با سفیر ایران در عشق‌آباد٬ از او خواست برای بازگشایی بازارچه مرزی پرسه سو تلاش کند.

وی با اشاره به اهمیت بازگشایی مرز پرسه‌سو، افزود: باوجود اینکه میزان صادرات کالا از خراسان شمالی بالاتر از سهمیه اختصاص یافته است، اما به دلیل معرفی نشدن فرصت‌های اقتصادی و نبود زیرساخت‌ها، این استان هنوز به جایگاه مناسبی در صادرات کشور نرسیده است.

سفیر جمهوری اسلامی ایران در ترکمنستان نیز با اشاره به مرز طولانی مشترک این کشور با خراسان شمالی گفت: باید از این فرصت برای توسعه روابط و بازاریابی استفاده کرد.

احمدی افزود: گیاهان دارویی، سیمان و محصولات کشاورزی خراسان شمالی از توانمندی‌های مناسب این استان، برای حضور فعال در بازارهای ترکمنستان است.

ترکمنستان علاقه‌ای به بازگشایی بازارچه و گمرک مرزی ندارد

نماینده مردم شیروان در مجلس شورای اسلامی در سال 91 و بعد از سفر به ترکمنستان٬ با اشاره به انجام مقدمات ایجاد بازارچه و گمرک مرزی بین دو کشور در طرف ایران٬ اظهار داشت: ما در احداث گذرگاه مرزی یاد شده از طرف ایرانی هیچ مشکلی نداریم و مسیر روستای خیرآباد نزدیک‌ترین راه برای این گذرگاه مرزی است.

عبدالرضا عزیزی با بیان اینکه در گذشته سابقه وجود گمرک در منطقه یاد شده وجود داشته است، تصریح کرد: در صورت به نتیجه رسیدن پیشنهاد یاد شده، رایزنی‌ها برای مسائل مربوط به گمرکات و نظارت بر کالاهای مبادلاتی نیز به زودی انجام خواهد پذیرفت.

اما وی چندی پیش در برنامه‌ای تلویزیونی از ایجاد این بازارچه مرزی ابراز نا امیدی کرد و گفت: من شخصا با رئیس جمهور و وزیرخارجه ترکمنستان در این زمینه مذاکره داشته‌ام٬ اما هیچ رغبتی از سوی طرف ترکمن برای برقراری رابطه گمرکی نیست.

نماینده مردم شیروان در مجلس گفت: موضوع همانند یک جریان خواستگاری است که یک نفر تمام رضایت را دارد و طرف مقابل هیچ رضایتی ندارد. به نظر من شان جمهوری اسلامی٬ و مردم این منطقه هم بالاتر از این است که برای بازگشایی این بازارچه مرزی تلاش‌های خارج از عرف انجام دهیم.

ضرر نبود گمرک به جیب همه می‌رود

این در حالی است که یک کارشناس اقتصاد انرژی معتقد است که نداشتن منطقه گمرک مرزی در استان خراسان شمالی٬ صرفا در بخش تعاملات تجاری میان دو کشور ایران و ترکمنستان، نقصان ایجاد نکرده است. ایجاد نشدن منطقه گمرک مرزی در خراسان شمالی، فرایند زنجیره توسعه‌ای استان را با نواقص دیگری هم همراه کرده است.

مجید رئوفی می‌گوید: با وجود داشتن منابع عظیم آبی، فرودگاه و مزایای نسبی کشاورزی و صنعتی که موقعیت ویژه‌ای به استان خراسان شمالی می‌بخشد، نبود یک گمرک مرزی٬ مهم‌ترین کمبود منطقه در جهت عدم صدور مجوز ایجاد منطقه آزاد اقتصادی بجنورد است.

از سوی دیگر و در امتداد حضور ایران در ابتکار عظیم منطقه‌ای٬ کمربند اقتصادی جاده ابریشم که از سوی چین مطرح شده و با اشتیاق بسیار کشورهای آسیای مرکزی، خاورمیانه و اروپا رو به رو شده، نقش استان خراسان شمالی به عنوان دروازه آسیای مرکزی به سوی اقیانوس هند می‌تواند بسیار مهم و استراتژیک باشد؛ البته به شرطی که ایجاد زیرساخت های مهم توسعه‌ای نظیر گمرک مرزی و خط آهن٬ هرچه سریع‌تر تصویب و اجرا شود.

وی معتقد است که علاوه بر نقش بالقوه مهم ایران در ابتکار کمربند اقتصادی جاده ابریشم که با سرمایه گذاری چند ده میلیارد دلاری چینی ها همراه شده، توافقات جدید ایران و هند برای توسعه چابهار و ایجاد کریدور شرقی ایران برای راه یابی این کشور مهم آسیا به بازارهای افغانستان و آسیای مرکزی هم ضرورت توجه به توسعه زیرساخت های استان خراسان شمالی را تقویت می کند.

رئوفی گفت: در حالی که نزدیک ترین مرکز استان ایران به پایتخت ترکمنستان، بجنورد است، تعلل در رایزنی برای ایجاد این زیرساخت ها، تجربه تلخ حذف بجنورد از راه آهن سراسری کشور را در اذهان زنده می‌کند.

مرزهای خراسان شمالی به درد اقتصاد استان نمی‌خورند

در همین حال، استاندار خراسان شمالی در آخرین نشست خبری خود با اصحاب رسانه استان گفت: درست است که استانی مرزی داریم٬ اما این مرزها به کار ما نمی‌آیند.

محمدرضا صالحی افزود: مهم داشتن کیلومترها مرز فیزیکی با کشورهای دیگر نیست٬ بلکه آن‌چه که اقتصاد استان را متحول می‌کند٬ استفاده تجاری از مرزها است که متاسفانه در خراسان شمالی گمرکی برای این موضوع وجود ندارد.

مقام عالی دولت در استان خراسان شمالی درا دامه خاطرنشان کرد: در تهران و فرودگاه امام خمینی(ره) شما زمانی که از گیت گذرنامه عبور می‌کنید٬ گویا از مرزهای ایران خارج شده‌اید و برای صدور کالا نیز به همین راحتی می‌شود از این امکان استفاده کرد٬ در حالی که استان تهران حتی یک کیلومتر مرز مشترک با هیچ کشوری ندارد. این در حالی است که در استانی مرزی همچون خراسان شمالی٬ ما از چنین امکانی محروم هستیم که در نتیجه و ضرر این مسئله به اقتصاد استان وارد می‌شود.

منبع: تسنیم

58