روایت افسر فرانسوی دوره فتحعلی‌شاه قاجار از وضعیت ایران/ تعداد دزدان و جنایتکاران در ایران بسیار اندک است
تمام مردم ايران به شاه تعلق دارند و شاه به هر طريقى كه ميل دارد، با آن‌ها رفتار مى‌كند. هر ايرانى به غلامى شاه مباهات مى‌كند، به‌طورى‌كه عنوان قلى (برده) ضميمه اسم بسيارى از بزرگان است.
گاسپار دروویل، افسر فرانسوی دوره فتحعلی‌شاه قاجار در مورد ایران می‌نویسد: در جهان عده فرمانروايانى كه به اندازه پادشاهان ايران از اختيارات مطلق برخوردار باشند، بسيار اندك است. در ايران برخلاف تركيه ديوانخانه‌ها، وزيران يا پاشاها وجود ندارند كه باعث بدگمانى شاه شوند. غلامانِ شاه كه در رديف ينى‌چري‌هاى تركيه هستند بدون آن‌كه فتنه‌جو و اهل دسته‌بندى باشند، تكيه‌گاه محكمى براى تاج‌وتخت سلطنت محسوب مى‌شوند. البته وضع هميشه از اين قرار نبوده است، زيرا زمانى قورچي‌ها در برابر مطلق‌العنانى پادشاه مقاومت مى‌ورزيدند و از آن جلوگيرى مى‌كردند، اما شاه عباس اول (صفوی) پس از جلوس بر اريكه سلطنت به طرز غيرمحسوسى آن‌ها را تضعيف و نابود ساخت.
تمام مردم ايران به شاه تعلق دارند و شاه به هر طريقى كه ميل دارد، با آن‌ها رفتار مى‌كند. هر ايرانى به غلامى شاه مباهات مى‌كند، به‌طورى‌كه عنوان قلى (برده) ضميمه اسم بسيارى از بزرگان است. پادشاه، همچنين مالك تمام ثروت‌هاى ايران است. گاه‌به‌گاه پادشاه از آن‌ها كه ناراضى است، سلب مالكيت مى‌كند و اموالشان را به زيردستان خود مى‌بخشد.
از طرفی قانون اساسى ايران کاملاً رسا نيست و غالباً براى نظم اجتماعى مضر مى‌تواند باشد، زيرا مجازات‌هايى كه براى گناهان بسيار زشت تعيين شده، آن‌چنان خفيف و بى‌اهميت است كه بيشتر به شوخى شباهت دارد. اين مجازات‌ها بيش از آن‌كه براى سلامت جامعه مفيد باشند، صورت مُسكن دارند. هنگامى كه شاه فرامينى صادر مى‌كند، وزرا آن‌ها را مستقیماً به حكام ابلاغ مى‌كنند بدون آن‌كه هرگز مردم از موضوع آن آگاهى داشته باشند.
اما با اين‌كه در ايران مجلس سنا، مجلس شورا و شوراى قانون‌گذارى وجود ندارد، در مقام مقايسه با كشورهاى اروپايى با آن همه قوانين و مقررات و تصويب‌نامه‌ها، تعداد دزدان و جنايتكاران بسيار اندك است و مأمورين خدمات عمومى بدون خلافكارى و بى‌سروصدا وظايف خود را به‌خوبى انجام مى‌دهند. ايراني‌ها هميشه دشنه يا خنجرى به همراه دارند ولى اين فكر كه شايد روزى آدمكشى در اين كشور متداول شود، خطا است، زيرا غالباً ديده شده كه مردم عادى درحالى‌كه با هم مرافعه و حتى زدوخورد مى‌كنند، به سلاح خطرناكى كه با خود دارند، توجهى نمى‌نمايند.
منبع: سفر در ایران، گاسپار دروویل، ترجمه منوچهر اعتمادمقدم، صفحه ۱۸۱-۱۸۲.
منبع: همشهری
24
