۱۸ تا ۲۵ سالگی، اوج مصرف مواد

معاون اجتماعي موسسه کادراس با بيان اينکه در بسياري از کشورهاي جهان و در ارتباط با انواع مواد، اوج مصرف مواد ميان جوانان بين 18 تا 25 سالگي است، مي‌گويد: بر اساس تحقيقات، مراحل ابتدايي (12 تا 14 سال) و انتهايي (15 تا 17 سال) دوره‌ نوجواني، مرحله بسيار حياتي در خصوص آغاز مصرف مواد محسوب مي‌شود.

فرزانه سهرابي درباره چرايي لزوم نگاه خاص به حوزه اعتياد جوانان مي‌گويد: روند مصرف انواع مواد از مصرف تفنني تا اعتياد ميان جوانان معمولاً تحت‌تاثير عواملي است که عموماً از حيطه کنترل افراد خارج است؛ از علل شخصيتي (مانند، سلامت رفتاري و روحي، رشد عصبي و تفاوت‌هاي ژنتيکي که از تاثيرات اجتماعي حاصل مي‌شود) تا عوامل مياني (مانند، شرايط خانوادگي، مدرسه و تاثير گروه‌هاي همسالان) و عوامل گسترده‌تر (مانند شرايط اقتصادي و اجتماعي و محيط فيزيکي اطراف) را مي‌توان براي ارزيابي آسيب‌پذيري جوانان در برابر مصرف مواد برشمرد که مجموع اين عوامل از فردي به فرد ديگر متفاوت است و نمي‌توان تصور کرد که همه افراد در گروه سني جوان به يکسان در برابر مصرف مواد آسيب‌پذير هستند.

عوامل گرايش جوانان به اعتياد

وي معتقد است که به طور کلي ترکيب عوامل آسيب‌پذير و پرخطر و فقدان عوامل محيطي و حفاظتي در شرايط و وضعيت خاص زندگي جوانان سبب مي‌شود، حساسيت‌هاي متفاوتي در برابر مصرف مواد مخدر در آنها ايجاد شود اما مشکلات روحي و رفتاري اوليه، فقر، نبود فرصت‌ها، تنهايي و انزوا، فقدان حمايت‌هاي خانوادگي و اجتماعي و تاثير منفي گروه‌هاي همسال از علل اصلي است که فرد را به سمت مصرف مواد سوق ‌مي‌دهد.

حال آنکه استفاده پرخطر از مواد تاثيرات گوناگون مستقيمي بر جوانان دارد، احتمال بيکاري، مشکلات مربوط به سلامت جسماني، روابط اجتماعي ناکارآمد، تمايل به خودکشي، بيماري‌هاي رواني و حتي اميد به زندگي پايين در جواناني که مصرف مواد دارند، افزايش مي‌يابد.

معاون اجتماعي موسسه کادراس درباره پيامدهاي مصرف مواد بر سلامت روان و جسم جوانان مي‌افزايد: پيامدهاي مصرف مواد بر سلامت روان و جسم جوانان بسيار بالاست؛ چراکه بيشتر تحقيقات نشان مي‌دهند که شروع دوره نوجواني از 12 تا 14 سالگي تا اواخر 15 تا 17 سالگي دوره‌اي خطرناک براي آغاز مصرف مواد است و اوج مصرف مواد در بين جوانان بين 18 تا 25 سالگي است و اين وضعيت در بسياري از کشورهاي جهان و در ارتباط با انواع مواد مشاهده شده است. سهرابي ادامه مي‌دهد: بررسي‌هاي مربوط به مصرف مواد در بين عموم مردم نيز نشان مي‌دهد که ميزان مصرف مواد بين جوانان نسبت به افراد مسن بيشتر است، اگر چه استثنائاتي در مورد مصرف سنتي اوپيوئيدها وجود دارد.

الگوي مصرف مواد ميان جوانان

اگرچه براساس مطالعات انجام شده ميزان مصرف مواد بين جوانان بيشتر است اما الگوي مصرف مواد ميان گروه‌هاي سني جوان، از کشوري به کشور ديگر و با توجه به شرايط اقتصادي و اجتماعي هر يک از کشورها متفاوت است، به طوريکه اين پژوهشگر حوزه اعتياد دراين باره مي‌گويد که از يک سو مصرف تفريحي مواد باعث افزايش هيجانات روحي و تجربه‌هاي جديد مي‌شود و از سوي ديگر جواناني که در شرايط زندگي دشواري قرار دارند، اغلب تلاش دارند با مصرف انواع مواد بر وضعيت سخت زندگي خود غلبه کنند و در نتيجه الگوي مصرف در هر يکي از اين شرايط متفاوت خواهد بود. به عنوان مثال، موادي مانند اکستازي، کوکائين، مت‌آمفتامين و ال‌اس‌دي که در کلوپ‌هاي شبانه مصرف مي‌شوند، معمولا در بين جواناني شايع است که در کشوري با درآمد بالا زندگي مي‌کنند؛

معمولاً مصرف اين مواد به صورت مخفيانه و انفرادي صورت مي‌گيرد.معاون اجتماعي موسسه کادراس ادامه مي‌دهد: شواهد به دست آمده در کشورهاي غربي نيز حکايت از اين دارد که دسترسي آسان به کانابيس و تصوري که در خصوص کم‌خطر بودن اين ماده وجود دارد، سبب شده تا اين ماده به معمول‌ترين ماده در دسترس ميان کساني که از نوجواني خود به مصرف مواد روي آورده‌اند، تبديل شود.اين استاد دانشگاه در ادامه درباره مصرف انواع مواد مخدر ميان جوانان و عوارض جسماني آن نيز اينطور توضيح مي‌دهد:

مصرف مزمن و بلندمدت مواد به ويژه مصرف کانابيس به همراه انواع مواد ديگر و حتي به تنهايي مي‌تواند پيامدهاي منفي بر سلامت انسان‌ها در حوزه‌هاي سلامت جسم (اختلال در هماهنگي حرکتي)، سلامت روان (اختلال در حافظه کوتاه‌مدت)، عملکردهاي شناختي و پيشرفت تحصيلي و شغلي و همچنين روابط اجتماعي (مانند قضاوت نادرست و افزايش خطر در رفتار جنسي) به همراه داشته باشد.به گفته وي مصرف‌کنندگان جوان کانابيس همچنين ممکن است با اختلال در عملکرد مانند عملکرد آموزشي ضعيف و احتمال اخراج شدن از مدرسه يا دانشگاه و اختلال رواني همچون خودکشي نيز مواجه شوند.

در مطالعه ملي که بر روي 856 هزار و 385 نفر از افراد داراي اختلال مصرف کانابيس در ايالات متحده آمريکا انجام شده، 28 درصد پاسخ‌دهندگان از چند اختلالي روانپزشکي رنج مي‌برند، به اين معنا که فرد در نتيجه مصرف کانابيس همزمان دچار چند اختلال و بيماري مانند اختلال شناختي و اختلال رشد مغزي شده است.

بايد گفت مصرف کانابيس در دوزهاي پايين در دوره نوجواني نيز مي‌تواند به عملکرد تحصيلي و روان‌شناختي فرد آسيب جدي بزند، به گونه‌اي که فرد با ادامه مصرف به ويژه در جواني با پيامدهاي بلندمدت مصرف کانابيس مانند اختلال در عملکرد در حوزه‌هاي اجتماعي و شغلي مواجه شود.معاون اجتماعي موسسه کادراس معتقد است که کانابيس از جمله مواد مصرفي رايج ميان جوانان به شمار مي‌رود به طوريکه شواهدي از کشورهاي غربي وجود دارد که دسترسي آسان به کانابيس همراه با اين برداشت عمومي که مصرف آن آسيب کمتري دارد، باعث شده کانابيس رايج‌ترين ماده مصرفي ميان جوانان باشد.

شيوع روان‌گردان‌ها ميان جوانان

سهرابي در ادامه همچنين درباره روان‌گردان‌هاي جديد نيز بيان مي‌کند: مصرف روان‌گردان‌هايي که به تازگي وارد بازار شده‌اند يا در ارتباط با سبک خاصي از زندگي است، ميان جوانان بسيار بالاتر است. به عنوان مثال مصرف اکستازي و مواد روان‌گردان به ندرت توسط افراد مسن و کهنسال گزارش شده، در حالي‌که ميان جمعيت جوان شيوع بسيار بالايي دارد.بنابر اظهارات وي و براساس داده‌هاي مربوط به 28 کشور عضو اتحاديه اروپا، نروژ و ترکيه، مصرف آمفتامين‌ها و اکستازي در اين کشورها، ميان سنين زير 35 سال، دو تا سه برابر بيشتر از افراد مسن است؛ در واقع مصرف اکستازي براي گروه‌هاي سني 15 تا 24 سال، تا 20 برابر بيشتر از گروه‌ سني افراد 45 تا 54 سال است.

در مقابل مصرف کوکائين در اروپا، براي جمعيت سني 15 تا 24 سال و نيز جمعيت سني 45 تا 54 سال تقريباً برابر است، اما مصرف کانابيس ميان جوانان زير 35 سال به مراتب بيشتر است. علاوه بر تفاوت‌هاي تاريخي در سطح مصرف مواد ميان جمعيت جوان کشورهاي اروپايي، اين موضوع مي‌تواند منعکس‌کننده‌ تفاوت سني در شروع به مصرف انواع مواد باشد.

قابل ذکر است، کانابيس از جمله مواد مصرفي رايج بين جوانان به شمار مي‌رود؛ شواهدي از کشورهاي غربي وجود دارد که دسترسي آسان به کانابيس همراه با اين برداشت عمومي که مصرف آن آسيب کمتري دارد، باعث شده کانابيس رايج‌ترين ماده مصرفي در بين جوانان باشد. کانابيس اغلب در کنار ساير مواد مصرف مي‌شود و و معمولاً استفاده از ساير مواد مقدم بر مصرف کانابيس است. اين پژوهشگر حوزه اعتياد در ادامه با بيان اينکه مصرف انواع مواد، زندگي جوانان را در تمامي بخش‌ها و مناطق جهان تحت تاثير قرار داده است، مي‌افزايد:

جوانان ممکن است به مصرف انواع مواد روي آورند، بدون اينکه درگير کشت، توليد و يا توزيع و قاچاق مواد شوند. عوامل بسياري در سطوح فردي، خرد (مانند خانواده، مدارس و گروه‌هاي همسال) و کلان (محيط اجتماعي، اقتصادي و پيراموني) سبب آسيب‌پذيري بيشتر جوانان در برابر مصرف مواد مخدر مي‌شوند. بر اساس تحقيقات، مراحل ابتدايي (12 تا 14 سال) و انتهايي (15 تا 17 سال) دوره‌ نوجواني، مرحله بسيار حياتي در خصوص آغاز مصرف مواد محسوب مي‌شود. وي معتقد است:

اينکه جوانان به يک ميزان در برابر مصرف مواد آسيب‌پذيرند، تصوري غلط است، چرا که حساسيت افراد به‌ويژه در آغاز مصرف مواد متفاوت است. در حالي که عوامل اثرگذار در افراد مختلف، متفاوت است و هيچ عاملي به تنهايي سبب مصرف مواد نمي‌شود؛ وجود مجموع عوامل تحريک‌کننده در مصرف مواد و فقدان عوامل پيشگيرانه موثر، سبب بروز تفاوت در ميزان تحريک ذهن جواناني مي‌َشود که برخي از آنان روي به مصرف مواد آورده و برخي ديگر تمايلي به مصرف نداشته باشند.

در نتيجه، از منظر رويکرد پيشگيري مهم است که درک درستي از بافت و زمينه‌هاي مصرف انواع مواد و نيز عوامل تاثيرگذار شخصي، اجتماعي و محيطي داشته تا بتوان اختلالاتي که منجر به آغاز مصرف مواد ميان جوانان مي‌شوند را شناسايي کرد.معاون اجتماعي موسسه کادراس ادامه مي‌دهد:

بسياري از جوانان به دليل فقر و فقدان فرصت‌هاي اجتماعي و اقتصادي درگير زنجيره تامين مواد مي‌شوند؛ به ويژه جواناني که در زمينه کاشت، توليد و فرآوري و قاچاق مواد فعاليت مي‌کنند، به دليل عدم وجود فرصت‌هاي اجتماعي و اقتصادي کافي و مناسب، ممکن است جوانان براي کسب درآمد يا افزايش درآمد ناچيز خود به سوي مصرف مواد و در ادامه به زنجيره توليد و قاچاق آن جذب شوند. در برخي از کشورها، جوانان درگير شبکه‌هاي تامين مواد مي‌شوند، زيرا به دنبال هيجان و کسب هويت و شهرت به واسطه گروه‌هاي محلي درگير در قاچاق و تهيه مواد هستند.

به گفته سهرابي، گروه‌هاي جرم و جنايت سازمان‌يافته براي قاچاق مواد به دو دليل از جوانان استفاده مي‌کنند: اول، بي‌باکي و بي‌پروايي در ارتباط با جوانان؛ دوم اطاعت و فرمانبري آنها. جوانان درگير در تجارت غيرقانوني مواد اغلب جزئي از گروهاي بزرگ جرائم سازمان‌يافته در بازارهاي بين‌المللي هستند که از آنها به صورت حمل‌کننده غيرقانوني قاچاق مواد در مرزها استفاده مي‌شود.

منبع: روزنامه آرمان ملی

70