پوستر انتخاباتی؛ واجب فراموش شده!

حسین نظرعلی- حال و هوای انتخاباتی در کشور عزیزمان ایران، همیشه پرشورترین دو ماه چهار سال آینده کشور را رقم می‌زند؛ جایی که مردم از هر جناهی و با هر سلیقه‌ای به گفت و‌گو،‌بحث و تبادل نظر می‌پردازند تا انتخاب کنند چه کسی بهتر و اصلح است!

از سطح خیابان و کوچه که عبور می‌کنیم؛ فضاهایی را می‌بینیم که چند سالی است شهرداری تهران برای نصب پوسترهای تبلیغاتی در نظر گرفته است. سطوحی که مانع از ناپاکی دیواره اصلی شهر می‌شود و به راحتی پس از انتخابات قابل جمع‌آوری است. این سطوح برای نصب پوسترهای تبلیغاتی و تبلیغات محیطی نامزدها در کوچه و بازار نصب شده‌است. البته شاید امروز نقش پوسترها کمرنگ شده باشد، اما هنوز زیاد داریم افراد سالخورده و یا بی‌سوادی که از طریق این پوسترها و تصاویر معنا دار آنها دست به انتخاب نامزدها می‌زنند. البته شاید این انتخاب از نظر مخاطبان باسواد کمی نامناسب به نظر بیاید اما به هر حال هر شهروند حق انتخاب نامزد مورد نظر را دارد.

ایران را اگر به دو جامعه کلان‌شهر نشین و خرد شهر نشین تقسیم کنیم؛ ستادهای انتخاباتی در شهرهای کلان به طور کلی از تبلیغات محیطی دست کشیده‌اند و رو به تبلیغات عکس‌نوشت در فضای مجازی آورده‌اند. کمتر پوستری دیده‌می‌شود که در سطح شهر روی فضایهای مجاز تبلیغات نصب شده باشند. تعداد اندکی هم که نصب شده را می‌توان گفت به شکل نصبی برای رفع تکلیف ستادها و دریافت بودجه تصور کرد. چراکه پوسترهای تبلیغاتی نامزدهای ریاست جمهوری حتی عکس و شعار نامزد را روی خود ندارند. در حالی که با وجود فضای تبلیغاتی گسترده،‌ وجود پوستر نامزدها علل مختلفی از جمله دریافت آرای افراد کم‌سواد، عنوان شعارهای کلیدی و راهکارهای آنها، نمایاندن تصویری بهتر از نامزد برای همدلی و همراهی مردم با فرد مورد نظر، به یاد ماندن برای افرادی که هنوز انتخاب نکرده‌اند و ... .

البته در شهرهای کوچک اوضاع فرق چندانی ندارد؛ پوسترها کمی عکس‌دار هم هست ولی باز هم تاکید بر پوسترهایی با نویسه اسامی نامزدها وجود دارد. سؤال اینجاست که پوستر اسامی نامزد به چه کار یک فرد کم‌سواد در روستا می‌آید!

پوسترهای انتخاباتی را می‌توان یکی از با سابقه ترین انواع پوستر تعریف کرد. جایی که نامزدها سعی می‌کردند قیافه و سخن خود را به مردم نشان دهند تا شاید در ذهن مخاطب بمانند و یک رأی بیشتر جمع کنند. البته این کار در ابتدا توجیهی قابل قبول‌تر نسبت به حالا داشت. وقتی تصور یکی از شهرهای کوچک امریکا را می‌کنیم که شهردار به عنوان بالاترین مسئول شناخته می‌شد؛ در آن زمان رسانه‌های تصویری شکل نگرفته بودند و اوج فعالیت‌ها تلگرافی بود که آن هم به دست مسئول تلگراف می‌رسید. از طرفی تعداد افراد داخل یک شهر آن قدری کم بود که همه یک دیگر را می‌شناختند. بنابراین اگر قرار بود شهرداری انتخاب شود؛ نامزدها کافی بود تا عکس خود را به دیوار بزنند تا هم مردم بی‌سوادو هم باسواد بدانند که شخص مورد نظر نامزد شده و به او رای دهند. کمی از فلسفه پوستر به همین موضوع برمی‌گردد. پوسترها باید دیده شوند و در ذهن ماندگار شوند. باید برای همه افراد باشند. باسواد، کم سواد و حتی بی‌سواد...

البته وسعت شهر‌ها و رسانه‌ها هیچ‌گاه باعث نشده است نگاه عمومی جهان به پوستر های تبلیغاتی عوض شود و رویه رو به پیشرفت این پوسترها باعث شده تا پوستر در تبلیغات نوین نقش متفاوتی را ایفا کند و به شکلی نوین به تاثیر‌گذاری بپردازد. نمادگرایی و نشانه شناسی که امروز تبدیل به یک علم شده است از کنش‌ها و واکنش‌های مردم نسبت به تصاویر و برداشت آنها به دست آمده است و امروزه به خوبی در پوسترها و تبلیغات محیطی مشاهده می‌شود. در بحث گرافیک باید گفت که ایران به لحاظ طراحان و سطح کیفی پوسترها در جایگاه مطلوبی در جهان قرار دارد و تجربه نشان داده که اگر طراحان مطرح بخواهند پوستری در شأن طراحی کنند؛ می توانند به راحتی در گرافیک با سایر کشورهای جهان رقابت کنند؛ اما چه می‌شود که این سطح کیفی گرافیک در ایران در فضای پرشور انتخاباتی، به درستی شرکت نمی‌کند و به شفاف‌سازی کمک نمی‌کند.

پوستر‌های تبلیغات انتخاباتی در دنیا به شکل پوسترهایی از جنس گرافیک و با شعارهایی خاص است که معمولاً‌ تاثیر پوسترها باعث می‌شود شعارهای تبدیل به کلید واژه‌هایی شود که سر زبان مردم می‌افتد؛ وقتی واژه محبوب مردم مشخص شد؛ نامزدها روی شعار تمرکز می‌کنند و خواست مردم را تبدیل به مطالبه اجتماعی می‌کنند و از آن برای پیروزی استفاده می‌کنند.

به پوسترهای بالا نگاه کنید؛ «تغییر»، «سرافرازی دوباره»، «امید» و... شعارهایی هستند که در کنار نشانه‌شناسی دقیق پوسترهایی برای تحریک مردم تولید کرده‌اند. شعار «تغییر» با جمعیتی پش سر نامزد همراه است که نشان از خواست مردم دارد. شعار «سرافرازی دوباره» با پرچم برافراشته شده همراه است و نامزدی که انگار دست به کار شده است. شعار «امید» با رنگها بازی کرده و رنگ‌های پرچم امریکا را روی پوستر آورده است.

همه مسائل مطرح شده را در کنار مرگ پوستر انتخاباتی موجود بگذارید و مقایسه کنید، متوجه خواهید شد که این مرگ پوستر نه به نفع مردم است و نه نامزدها. مردمی که کم سواد هستند؛ حق شناختن نامزدها را دارند و نامزدها نیز می‌توانند با پوسترها موج‌هایی تبلیغاتی ایجاد کنند اما در نهایت مقصر نیز خود نامزدها هستند که از ستادهای خود مطالبه پوستر و گرافیک محیطی نمی‌کنند و آن را کم ارزش می‌دانند. به هر حال باید روزی فهمید که ارزش گرافیک محیطی و تاثیرگذاری آن بر مخاطب تا چه حد زیاد است.

انتهای پیام/

منبع: تسنیم

27